Czy metafora przewodu rzeczywiście jest złą metaforą na pojmowanie naszej komunikacji?

Mieczysław Nasiadka

Uniwersytet Warszawski

Анотація

W niniejszym artykule pokrótce opisano główne założenia metafory przewodu, przedstawianej przez M. Reddy’ego jako podstawowy model komunikacji międzyludzkiej, obecny zarówno w naszym myśleniu o języku jak i w samym języku, którym się posługujemy. Niestety, najczęściej w ogóle nie zdajemy sobie z tego faktu sprawy. Według Reddy’ego metafora ta daje się odszukać w około siedemdziesięciu procentach wyrażeń, które wypowiadamy lub piszemy komunikując się na co dzień z innymi ludźmi. Jednocześnie i sam M. Reddy, i inni językoznawcy tę właśnie metaforę obarczają winą za większość niepowodzeń komunikacyjnych, między innymi dlatego, że rzekomo implikuje ona obecność stałego znaczenia w używanych przez nas konkretnych słowach i innych wyrażeniach językowych niezależnie od kontekstu lub też dlatego, że rzekomo nie wymaga ona od odbiorcy wypowiedzi żadnego wysiłku związanego z prawidłowym odczytaniem intencji nadawcy. Autor niniejszego artykułu próbuje bronić metafory przewodu przed stawianymi jej zarzutami, przypominając, między innymi, fakt, że metafora ta (podobnie jak inne metafory konceptualne) może mieć bardzo wiele szczegółowych realizacji, które oskarżenia Reddy’ego i innych lingwistów stawiają co najmniej pod dużym znakiem zapytania.

Ключові слова:

communication, metaphor, conduit metaphor, concept, idea, meaning, container, sending, philosophy in the flesh