Simplified old Polish readings. A modernized edition of selected works of old Polish literature – a monograph for literary and linguistic education

Elżbieta A. Jurkowska

Elżbieta A. Jurkowska - Uniwersytet w Białymstoku

Ewa Gorlewska

Ewa Gorlewska - Uniwersytet w Białymstoku


Abstract

The article deals with the project of a publication that is a form of support for Polish language education, including modernized versions of selected texts of ancient literature. The purpose of this article is to outline the background against which we set the planned monograph, and to present its content and composition. The article uses the method of content analysis of materials devoted to such issues as universal design, simple language, simplification of reading, and inclusiveness in education. In conclusion, the need to publish the planned monograph is stated, and attention is paid to the practical dimension of literary and linguistic research.

Keywords:

universal design, plain language, inclusivity in education, simplifying reading

Burzyńska-Kamieniecka A., Praktyka upraszczania tekstów w dydaktyce języka polskiego jako obcego (dawniej i dziś), „Oblicza Komunikacji” 2019, 11, s. 169–186.

Ciborowski M., Instrukcja tworzenia dokumentów dostępnych cyfrowo w Politechnice Białostockiej, [online], https://pb.edu.pl/wp-content/uploads/2020/09/Instrukcja-tworzenia-dokumentów-dostępnych-cyfrowo-w-Politechnice-Białostockiej.pdf [dostęp: 1.09.2024].

Cudak R., Edukacja literacka na kursach języka polskiego jako obcego, [w:] Sztuka i rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego, A.Achtelik, M. Kita, J. Tambor (red.), 2, Katowice 2010, s. 117–129.

Czerkies T., Tekst literacki w nauczaniu języka polskiego jako obcego (z elementami pedagogiki dyskursywnej), Kraków 2012.

Dąbrówka A., Zmartwychwstanie Kochanowskiego?, [online], https://teatrologia.pl/recenzje/andrzej-dabrowka-zmartwychwstanie-kochanowskiego [dostęp: 2.09.2024].

Iluk J., Wpływ czytelności tekstów edukacyjnych na efektywność nauczania w warunkach szkolnych, Wrocław 2012.

Informacja dla wszystkich. Europejskie standardy przygotowania tekstu łatwego do czytania i zrozumienia, [online], https://www.power.gov.pl/media/13597/informacja-dla-wszystkich.pdf [dostęp: 2.09.2024].

Jackowska W., Idea prostego języka, czyli efektywna komunikacja nie tylko w biznesie, [online], https://www.karierawfinansach.pl/artykul/wiadomosci/prosty-jezyk-komunikacja-w-biznesie [dostęp: 1.09.2024].

Jak tworzyć dostępne dokumenty tekstowe w edytorze MS Word? (podstawy), [online], https://www.gov.pl/web/dostepnosc-cyfrowa/jak-tworzyc-dostepne-dokumenty-tekstowe-w-edytorze-ms-word [dostęp: 1.09.2024].

Jankowska M., Uniwersalne projektowanie w edukacji, [online], https://kidsview.pl/uniwersalne-projektowanie-w-edukacji [dostęp: 1.09.2024].

Janus-Sitarz A., Klasyka literacka w szkole. Poszukiwanie drogi do czytelnika lub drugie życie lektury, [w:] Lektury w ręku nauczyciela. Perspektywa polska i zagraniczna, A. Janus-Sitarz (red.), Kraków 2019, s. 83–94.

Jarniewicz J., Literatura w niebycie, „Tygodnik Powszechny” 2015, 35, [online], https://www.tygodnikpowszechny.pl/literatura-w-niebycie-29775 [dostęp: 2.09.2024].

Jaskółowa E., Polemika ze średniowiecznym ideałem świętości. Szkolne „kontynuacje i nawiązania” w perspektywie intertekstualnej, [w:] Interpretacje i metodologie. Studia z dydaktyki literatury polskiej, A. Opacka (red.), Katowice 1997, s. 26−40.

Jaskółowa E., Trudne lekcje poezji, [w:] Trudne lekcje języka polskiego. Ku rozwiązaniom praktycznym, A. Janus-Sitarz, A. Handzel, A. Kania, A. Kulig (red.), Kraków 2015, s. 125−138.

Johnston B., Od tłumacza/Translator’s note, [w:] J. Kochanowski, The Envoys, translated by B. Johnston, Introduction by K. Koehler, Kraków 2007, s. XL.

Jurkowska E.A., Gorlewska E., Studenci maturzystom. „Nowa matura ustna z języka polskiego. Przykładowe opracowania zagadnień egzaminacyjnych” jako projekt edukacyjnego wsparcia kształcenia literacko-kulturowego i językowego w szkole ponadpodstawowej, [w:] Z problematyki kształcenia językowego, E. Awramiuk, K. Szamryk (red.), X, Białystok 2024, s. 13–43.

Jurkowska E.A., „Wydanie sejmowe” „Dzieł wszystkich” Jana Kochanowskiego − edytorskie opus magnum i jego „powrót z przeszłości”, [w:] „Powroty do przeszłości”. Literatura i kultura lat 80. i jej współczesna recepcja, W. Gardocki, D. Piechota (red.), Białystok 2022, s. 51–62.

Kaniewski J., Problem kanonu lektur w edukacji – od podstaw do matury, „Polonistyka” 2005, 2, s. 40–46.

Karkuta D., Uczynić tradycję bliższą uczniowskim doświadczeniom − refleksje o współczesnym czytaniu poezji w szkole ponadpodstawowej, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Ad Didacticam Litterarum Polonarum Et Linguae Polonae Pertinentia” 2021, 12 (330), s. 350–365.

Knopik T., Papuda-Dolińska B., Wiejak K., Krasowicz-Kupis G., Projektowanie uniwersalne jako perspektywa metodyczna edukacji włączającej, „Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej” 2021, 42, s. 53–69.

Kresa M., Prosty język w komunikacji akademickiej, [online], https://www.uw.edu.pl/prosty jezyk-w-komunikacji-akademickiej [dostęp: 1.09.2024].

Liszewska Z., „Odprawa posłów greckich”, reż. Maciej Wojtyszko, [online], https://culture.pl/pl/dzielo/odprawa-poslow-greckich-rez-maciej-wojtyszko [dostęp: 1.09.2024].

Maciej Wojtyszko: „Odprawa posłów greckich” w transkrypcji Antoniego Libery to sztuka współczesna, [online], https://www.polskieradio.pl/8/404/artykul/3276714,maciej-wojtyszko-odprawa-poslow-greckich-w-transkrypcji-antoniego-libery-to-sztuka-wspolczesna [dostęp: 1.09.2024].

Matyjaszczyk-Łoboda O., Prosty język jako narzędzie do adaptacji tekstów na potrzeby nauczania języka polskiego jako obcego, „Oblicza Komunikacji” 2019, 11, s. 187–200.

Motyka M., Projektowanie uniwersalne – dostępność i uczestnictwo dla wszystkich. Doświadczenia polskie, [online], https://niezostawiamczytelnika.sbp.pl/wp-content/uploads/2021/11/Projektowanie-uniwersalne-–-dostepnosc-i-uczestnictwo-dla -wszystkich-1.pdf [dostęp: 1.09.2024].

Nijakowska J., Inkluzja: obecność, uczestnictwo, dostępność, „Języki Obce w Szkole” 2022, 4, [online], https://jows.pl/artykuly/inkluzja-obecnosc-uczestnictwo-dostepnosc [dostęp: 1.09.2024].

Pasieka M., Co czytać? Czyli o tekstach dla średnio zaawansowanych, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie polonistyczne dla cudzoziemców” 1998, 10, s. 243–249.

Piekot T., Zarzeczny G., Maroń E., Standard plain language w polskiej sferze publicznej, [w:] Lingwistyka kryminologiczna, M. Zaśko-Zielińska, K. Kredens (red.), Wrocław 2019, s. 197–214.

Podstawa programowa dla uczniów polskich uczących się za granicą, [online], https://www.orpeg.pl/wp-content/uploads/2020/09/Podstawa-programowa-dla-szkol-polonijnych-w-jezyku-polskim.pdf [dostęp: 2.09.2024].

Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Szkoła podstawowa, język polski, [online], https://ore.edu.pl/wp-content/uploads/2018/03/podstawa-programowa-ksztalcenia-ogolnego-z-komentarzem.-szkola-podstawowa-jezyk-polski.pdf [dostęp: 2.09.2024].

Powstaną przekłady dzieł staropolskich, [online], https://instytutksiazki.pl/aktualnosci,2,powstana-przeklady-dziel-staropolskich,1406.html [dostęp: 1.09.2024].

Prosty język jest dla wszystkich – rozmowa z prof. dr. hab. Pawłem Nowakiem, [online], https://www.umcs.pl/pl/aktualnosci,28839,prosty-jezyk-jest-dla-wszystkich,143322.chtm [dostęp: 1.09.2024].

Próchniak W., Klucz do wierszy. Poezja w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Lublin 2012.

Przepisywanie kanonu. Zagadnienia modernizacji języka literatury dawnej, [online], https://teatrnn.pl/przepisywanie/resume [dostęp: 1.09.2024].

Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku, [online], rub.uwb.edu.pl [dostęp: 2.09.2024].

Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 28 czerwca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, [online], https://dziennikustaw.gov.pl/D2024000101901.pdf [dostęp: 2.09.2024].

Rybka M., Wrześniewska-Pietrzak M., Uczeń cudzoziemski wobec języka staropolskich tekstów przed egzaminem ósmoklasisty – perspektywa glottodydaktyczna, [w:] Język staropolskich tekstów. Nowe odczytania, analizy, interpretacje, A. Słoboda, M. Kuźmicki (red.), Poznań 2022, s. 183–219.

Rzepecki S., Koncepcja projektowania uniwersalnego, [online], https://cewis.uw.edu.pl/projektowanie-uniwersalne-koncepcja-i-zrodla-wiedzy [dostęp: 1.09.2024].

Rzeźnicka-Krupa J., Edukacja, różnica i strategie inkluzji w perspektywie założeń edukacji włączającej, „Niepełnosprawność i Rehabilitacja” 2023, 92 (4), s. 8–18.

Seretny A., Nauka o literaturze i teksty literackie w dydaktyce języka polskiego jako obcego/drugiego, [w:] E. Lipińska, A. Seretny (red.), Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego, Kraków 2006, s. 243–280.

Seretny A., Tekst literacki w dydaktyce języka polskiego jako obcego. Między percepcją a recepcją dzieła, [w:] Literatura polska w świecie. Zagadnienia odbioru i recepcji, R. Cudak (red.), 1, Katowice 2006, s. 292–306.

Sketchnotki, [online], https://gwo.pl/przedmioty/fizyka/sketchnotki [dostęp: 29.01.2025].

Szałasta-Rogowska B., Nie jestem turystą. Poezja emigracyjna na zajęciach lektoratowych, [w:] Sztuka i rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego, A. Achtelik, M. Kita, J. Tambor (red.), 2, Katowice 2010, s. 147–160.

Szelachowski W., Wstęp, [w:] Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, tłumaczenie z polskiego: Wojciech Szelachowski, Białystok 2022, s. 3.

Szymik E., Bariery w odbiorze lektur szkolnych, „Nauczyciel i Szkoła” 2005, 1–2 (26–27), s. 181–193.

Uniwersalne projektowanie w edukacji, [online], https://ibe.edu.pl/images/KAPP/Uniwersalne_projektowanie_w_edukacji.pdf [dostęp: 1.09.2024].

Uryga Z., Odbiór liryki w klasach maturalnych, Warszawa 1982.

Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, Dz.U. 2019 poz. 1696, [online], https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190001696/U/D20191696Lj.pdf [dostęp: 1.09.2024].

Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, Dz.U. 2019 poz. 848, [online], https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190000848/U/D20190848Lj.pdf [dostęp: 1.09.2024].

Zieniewicz A., Kanon możliwy, kanon konieczny, kanon normatywny, [w:] Kanon kultury w nauczaniu języka polskiego jako obcego, P. Garncarek, P. Kajak, A. Zieniewicz (red.), Warszawa 2010, s. 65–73.


Published
2024-12-30


Jurkowska, E. A. and Gorlewska, E. (2024) “Simplified old Polish readings. A modernized edition of selected works of old Polish literature – a monograph for literary and linguistic education”, Linguodidactica, 28, pp. 91–114. doi: 10.15290/lingdid.2024.28.07.

Elżbieta A. Jurkowska 
Elżbieta A. Jurkowska - Uniwersytet w Białymstoku
Ewa Gorlewska 
Ewa Gorlewska - Uniwersytet w Białymstoku