Potencjał komunikacyjny podręczników do nauki języka obcego na przykładzie języka niemieckiego

Magdalena Białek

Uniwersytet Wrocławski, Instytut Filologii Germańskiej

Abstrakt

Od ponad 40 lat obowiązującym podejściem w kształceniu obcojęzycznym jest podejście komunikacyjne, a najważniejszym celem edukacji językowej jest rozwijanie kompetencji komunikacyjnej. Jednak jak pokazuje historia, ani realizacja podejścia komunikacyjnego, ani osiąganie kompetencji komunikacyjnej przez uczących się nie są łatwymi celami w procesie formalnej nauki języka obcego. Kształcenie językowe warunkowane jest bowiem przez wiele czynników, a za jeden z nich uznać można niewątpliwie podręcznik. W niniejszym artykule przedstawia się wyniki analizy podręcznika do nauki języka niemieckiego pod kątem jego potencjału komunikacyjnego.W tymcelu odwołuje się do zasad komunikacji międzyludzkiej w ogóle, teoretycznych rozważań obecnych w literaturze przedmiotu, a także dostępnych praktycznych rozwiązań dydaktycznych. Jak pokazuje badanie, podręczniki (w artykule zaprezentowany jest jeden, całe badanie objęło analizę kilku) odznaczają się niskim potencjałem komunikacyjnym. Świadczą o tym m.in. niewielka liczba tekstów autentycznych, niewłaściwie formułowanie poleceń czy też brak zadań komunikacyjnych. Za interesujące i właściwe dla grupy docelowej można byłoby uznać tematy leksykalne pojawiające się w analizowanych podręcznikach, lecz ich realizacja (wyrażająca się w koncepcji ćwiczeń) odbiega od komunikacyjnego schematu obowiązującego współcześnie podejścia. I choć wiadomo, że podręcznik to tylko jedna z możliwych pomocy dydaktycznych, to z drugiej strony wiadomo również, ze większość nauczycieli bardzo chętnie z niego korzysta i wiernie odtwarza tok lekcji według instrukcji podręcznikowych. W kontekście tak dużego „przywiązania” nauczycieli do podręczników, powinno się w sposób szczególny monitorować ich jakość i dążyć do jak najbardziej optymalnych rozwiązań przy ich tworzeniu.

Słowa kluczowe:

podejście komunikacyjne, kompetencja komunikacyjna, zadania komunikacyjne