NAZWISKA JAKO ŚWIADECTWO WIELOKULTUROWOŚCI PODLASIA

Elżbieta Bogdanowicz

Wydział Filologiczny, Katedra Językoznawstwa Slawistycznego
https://orcid.org/0000-0002-8675-6815


Аннотация

Niniejszy artykuł dotyczy regionalnej antroponimii. Jego przedmiot stanowią genetycznie zróżnicowane nazwiska, identyfikujące przedstawicieli grup etnicznych zamieszkujących Podlasie, które potwierdzają wielokulturowy charakter regionu. Pochodzenie podlaskich nazwisk ustalono na podstawie cech leksykalnych, fonetycznych, słowotwórczych i innych, co pozwoliło wyodrębnić nazwiska o genezie polskiej, wschodniosłowiańskiej, litewskiej oraz niemieckiej, a także nazwy osobowe Żydów i Tatarów. Jako specyfikę tego etnicznie niejednorodnego zasobu antroponimów wskazano formacje hybrydalne, łączące w jednej strukturze różne elementy językowe.

Ключевые слова:

Podlasie, wielokulturowość, onomastyka, antroponimia regionalna, nazwisko

Abramowicz Z., Antroponimia Żydów białostockich, Białystok 2010.

Abramowicz Z., Citko L., Dacewicz L., Słownika historycznych nazw osobowych Białostocczyzny (XV–XVII w.), t. I–II, Białystok 1997–1998.

Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny (reedycja), t. 1, S. Glinka, A. Obrębska- Jabłońska, J. Siatkowski (red.), Warszawa 2014.

Barwiński M., Wpływ granic oraz uwarunkowań politycznych na zmiany struktury narodowościowej i wyznaniowej na przykładzie Podlasia, [w:] Czas i przestrzeń w naukach geograficznych. Wybrane problemy geografii historycznej, M. Kulesza (red.), Łódź 2008.

Barwiński M., Podlasie jako region pogranicza, „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej” 2014, t. 3, s. 281–282.

Bogdanowicz E., Proces kształtowania się nazewnictwa osobowego południowej Białostocczyzny, [w:] Studia Slawistyczne 2. Nazwy własne na pograniczach kulturowych, Z. Abramowicz, L. Dacewicz (red.), Białystok 2000, s. 21–28.

Bogdanowicz E., XVIII-wieczne nazewnictwo osobowe południowej Białostocczyzny, Białystok 2000 (wydruk komputerowy).

Bubak J., Kształtowanie się polskiego nazwiska mieszczańskiego i chłopskiego, Kraków 1986.

Citko L., Formacje hybrydalne w antroponimii polsko-białorusko-litewskiego pogranicza XVI wieku, [w:] Nazewnictwo pogranicza Polski, A. Belchnerowska, J. Ignatowicz- Skowrońska (red.), Szczecin 1999, s. 43–49.

Citko L., Nazewnictwo osobowe północnego Podlasia w XVI w., Białystok 2001.

Dacewicz L., Nazwiska Tatarów w dawnym województwie podlaskim (XVI–XVIII w.), [w:] Nazewnictwo pogranicza Polski, A. Belchnerowska, J. Ignatowicz-Skowrońska (red.), Szczecin 1999, s. 63–68.

Dacewicz L., Hybrydyzacja nazewnictwa mniejszości narodowych jako zjawisko typowe na pograniczach etniczno-kulturowych, [w:] Onimizacja i apelatywizacja, Z. Abramowicz, E. Bogdanowicz (red.), Białystok 2006, s. 357–362.

Dacewicz L., Rola sufiksu -uk w kulturze nazewniczej Podlasia, [w:] Manuscula Linguistica in honorem Aleksandrae Cieślikowa oblata, K. Rymut, K. Skowronek, B. Czopek-Kopciuch, M. Malec (red.), Kraków 2006, s. 157–162.

Dacewicz L., Antroponimia Żydów Podlasia w XVI–XVIII wieku, Białystok 2008, s. 10–29.

Dacewicz L., Historia nazwisk na kresach północno-wschodnich Rzeczpospolitej (XVI– XVIII w.), Białystok 2014.

Dacewicz L., Podlasie w badaniach onomastycznych w przekroju historycznym – stan obecny, zadania i potrzeby, „Studia Wschodniosłowiańskie” 2018, t. 18, s. 89–107.

Gala S., Produktywne typy antroponimiczne, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. XXXIV, 1978, s. 39–53.

Kaleta Z., Nazwisko w kulturze polskiej, Warszawa 1998.

Kaleta Z., Nazwisko w kulturze Słowian, „Język Polski” 1998, t. LXXVII 1–2, s. 29–38.

Maciszewski J., Społeczeństwo, [w:] Polska XVII wieku, Warszawa 1977.

Magda-Czekaj M., Wybrane typy słowotwórcze nazwisk okresu średniopolskiego w ujęciu historyczno-społecznym, Kraków 2011.

Małek A., Białystok pod zaborem pruskim 1795–1807, „Białostocczyzna” 1999, nr 4, s. 19–24.

Matuszewski J., Polskie nazwisko szlacheckie, Łódź 1975.

Mossakowska B., Nazwiska mieszkańców Komornictwa Olsztyńskiego, Gdańsk 1993.

Pisarkowa K., Konotacja semantyczna nazw narodowości, [w:] K. Pisarkowa, Z pragmatycznej stylistyki, semantyki i historii języka. Wybór zagadnień, Kraków 1994, s. 215–234.

Rospond S., O nazwiskach na -ski, „Poradnik Językowy” 1966, nr 1, s. 1–12.

Rymut K., Nazwiska Polaków, Kraków 1999.

Sieradzki A., Poznańskie derywaty nazwiskowe XVI–XVIII wieku, Poznań 2013.

Tichoniuk B., Antroponimia południowej Białostocczyzny w XVI wieku, Opole 1988.

Wyrobisz A., Podlasie w Polsce przedrozbiorowej, [w:] Studia nad społeczeństwem i gospodarką Podlasia w XVI–XVIII wieku, A. Wyrobisz (red.), Warszawa 1981, s. 173–210.


Опубликован
2019-03-05


Bogdanowicz, E. . (2019) «NAZWISKA JAKO ŚWIADECTWO WIELOKULTUROWOŚCI PODLASIA», Linguodidactica, 23, сс. 5–19. doi: 10.15290/lingdid.2019.23.01.

Elżbieta Bogdanowicz 
Wydział Filologiczny, Katedra Językoznawstwa Slawistycznego https://orcid.org/0000-0002-8675-6815