Pronunciation mistake or speech impediment? Remarks on the margin of foreign language learning
Joanna Kamper-Warejko
dr Joanna Kamper-Warejko - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Filologiczny, Instytut Języka PolskiegoIwona Kaproń-Charzyńska
dr hab. Iwona Kaproń-Charzyńska - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Filologiczny, Instytut Języka PolskiegoAbstract
The problem addressed in the article constitutes part of the research within mental linguistics concerning the mental dimension of the linguistic functioning of the human being. It includes the language ability which also embraces the impaired language ability. In this aspect of mental linguistics, which is close to the research in the field of speech therapy, the author discusses the relations between a pronunciation mistake and a speech impediment in the context of the development of speech and foreign language learning. Special emphasis is given to the problem of the language awareness of language users and the role of language as a communication tool. The author takes into account the psycho- and sociolinguistic aspect. On the basis of the analysis of the surveys conducted among 210 responders aged between 13 and 22, it has been established how the terms pronunciation mistake and speech impediment function in the consciousness of language users; what, according to them, causes pronunciation which goes beyond the pronunciation norms; how language users perceive the problem of speech impediment in the context of foreign language learning. The author underlines the need to do research concerning the extent of influence of various external factors – including intensive foreign language learning started in the period of speech development – on speech impediments such as dyslalia.Keywords:
dyslalia, lingwistyka mentalna, świadomość językowa, wymowa, glottodydaktyka, mental linguistics, language awareness, pronunciation, glottodidacticsReferences
Baumgartner B., Przeżyć dwujęzyczność. Jak wychować dziecko dwujęzyczne, Gdańsk 2008.
Cieszyńska-Rożek J., Zaburzenia rozwoju języka polskich dzieci za granicą, [online], http://www.euroemigranci.pl/dokumenty/pokonferencyjna/Cieszynska.pdf, (dostęp: 2.05.2015).
Demelowa G., Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa 1978.
Franke U., Podręczny leksykon logopedyczny, przeł. M. L. Kalinowski, Gdańsk 2014.
Grabias S., Mowa i jej zaburzenia, „Audiofonologia” 1997, t. 10, s. 9-36.
Grabias S., Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, S. Grabias, M. Kurkowski (red.), Lublin 2012, s. 15-71.
Grucza F., Zagadnienia matalingwistyki. Lingwistyka – jej przedmiot, lingwistyka stosowana, Warszawa 1983.
Hurlock E. B., Rozwój dziecka, Warszawa 1985.
Jastrzębowska G., Zaburzenia komunikacji językowej, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, T. Gałkowski, G. Jastrzębowska (red.), Opole 1999, s. 279-288.
Jurkowski A., Ontogeneza mowy i myślenia, Warszawa 1975.
Kaczmarek L., Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin 1966.
Kamper-Warejko J., Kaproń-Charzyńska I., Rola nowych narzędzi komunikacji we wspieraniu osób z zaburzeniami mowy, w druku.
Kania S. T., Szkice logopedyczne, Warszawa 1982.
Lipińska E., Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków 2003.
Markowski A., Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa 2005.
Mazurkiewicz-Sokołowska J., Lingwistyka mentalna w zarysie. O zdolności językowej w ujęciu integrującym, Kraków 2010.
Michalik M., Transdyscyplinarność logopedii – między metodologiczną koniecznością a teoretyczną utopią, [w:] Metodologia badań logopedycznych z perspektywy teorii i praktyki, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Gdańsk 2015, s. 32-46.
Milewski T., Językoznawstwo, Warszawa 1975.
Poczobut R., Interdyscyplinarność i pojęcia pokrewne, [w:] A. Chmielewski, M. Dudzikowa, A. Grobler (red.), Interdyscyplinarnie o interdyscyplinarności. Między ideą a praktyką, Kraków 2012, s. 53-68.
Porayski-Pomsta J., Błędy językowe i ich rodzaje, [w:] Polszczyzna a/i Polacy u schyłku XX wieku. Zbiór studiów, K. Handke, H. Dalewska-Greń (red.), Warszawa 1994, s. 55-56.
Porayski-Pomsta J., Kultura języka, [w:] Nauka o języku dla polonistów, S. Dubisz (red.), Warszawa 1996, s. 57-100.
Przybysz-Piwko M., Wieloznaczność terminu błąd językowy w interdyscyplinarnym obszarze badań nad dysleksją, „Poradnik Językowy” 2012, nr 10, s. 52-59.
Rodak H., Terapia dziecka z wadą wymowy, Warszawa 1992.
Rybacka E., Dwujęzyczność, jak się do niej dochodzi, jej wady i zalety, Szczecin 2005.
Spionek H., Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka, Warszawa 1969.
Styczek I., Logopedia, Warszawa1980.
Zielińska H., Kształcenie głosu, Lublin 2002.
dr Joanna Kamper-Warejko - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Filologiczny, Instytut Języka Polskiego
dr hab. Iwona Kaproń-Charzyńska - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Filologiczny, Instytut Języka Polskiego
