Kilka uwag o zjawiskach z zakresu konsonantyzmu w międzywojennej polszczyźnie północnokresowej (na przykładzie Kuriera Wileńskiego)
Joanna Joachimiak-Prażanowska
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Humanistyczny, Instytut Neofilologii i Lingwistyki StosowanejAbstrakt
In the given article one finds selected phonetic phenomena relating to the consonant system functioning in the inter-war north borderland Polish language, namely: liquid consonant, that is l and ł usage mixing, s voicing and gemination (consonant geminating) and degemination, that is the lack of gemination. All annuals of Kurier Wileński have been explored, the annual published in the capital of Vilnius region in the period 1924–1939 and addressed to the whole Polish society. The analysis of the language sample has proved that the gathered phonetisms are thought to have been characteristic for Polish language of north and east Borderland for a few centuries. Liquid consonants (l and ł) have proved to be of highest test frequency in the studied newspaper.
Słowa kluczowe:
dwudziestolecie międzywojenne, polszczyzna północnokresowa, fonetyka, konsonantyzmBibliografia
Dawlewicz M., 2000, Słownictwo socjolektu młodzieży polskiego pochodzenia w Wilnie, Warszawa.
Dubisz S., 2014, Sytuacja języka polskiego na Litwie, Ukrainie i Białorusi, „Poradnik Językowy” nr 7 (716), s. 7–20.
Dwilewicz B., 1999, Polszczyzna inteligencji wileńskiej wobec gwar pónocnokresowych, „Acta Baltico-Slavica” XXIV, s. 143–150.
Janik M., Jarowiecki J., 2004, „Kurier Wileński” (1924–1939), „Rocznik Historii Prasy Polskiej” t. VII, z. 2 (14), s. 77–96.
Joachimiak-Prażanowska J., 2010, Rusycyzmy w „Kurierze Wileńskim” (1925–1939), Acta Baltico-Slavica” XXXIV, s. 121–145.
Joachimiak-Prażanowska J., 2013, Wybrane zagadnienia składni regionalnej w polszczyźnie „Kuriera Wileńskiego” z lat 1924–1939, „Acta Baltico-Slavica” XXXVII, s. 543–563.
Koniusz E., 2013, Współistnienie języków na ziemiach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego w świetle prac Jana Karłowicza, „Acta Baltico-Slavica” XXXVII, s. 41–51.
Kurzowa Z., 1993, Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI–XX w., Warszawa.
Masojć I., 2001, Regionalne cechy systemu gramatycznego współczesnej polszczyzny kulturalnej na Wileńszczyźnie, Warszawa.
Mędelska J., 1993, Język polski na Litwie w dziewiątym dziesięcioleciu XX wieku, Bydgoszcz.
Mędelska J., Sawaniewska-Mochowa Z., 1997, Język polski na Litwie, [w:] Dubisz S. (red.), Język polski poza granicami kraju, Opole, s. 45–68.
Nagórko A., 1992, Wpływy rosyjskie na język polskiej inteligencji wileńskiej, [w:] Kubiak H., Paleczny T., Rokicki J.,Wawrykiewicz M. (red.), Mniejszości polskie i Polonia w ZSRR, Warszawa – Wrocław – Kraków, s. 139–147.
Nitsch K., 1925, Język polski na Wileńszczyźnie, „Przegląd Współczesny” nr 33, s. 25–32.
Pihan-Kijasowa A., 1999, Literacka polszczyzna kresów północno-wschodnich XVII wieku. Fonetyka, Poznań.
Porayski-Pomsta J., 1999, O potrzebie badań nad sytuacją językową na dawnych kresach polskich, [w:] Porayski-Pomsta J. (red.), Sytuacja językowa na Wileńszczyźnie. Materiały sympozjum „Socjo- i psycholingwistyczne uwarunkowania sytuacji językowej w Wilnie i na Wileńszczyźnie”. Warszawa 16–18 października 1997 roku, Warszawa, s. 9–16.
Sawaniewska-Mochowa Z., 1991, Bibliografia prac o polszczyźnie kresowej, [w:] Rieger J., Werenicz W. (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. VI, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź, s. 223–254.
Sawaniewska-Mochowa Z., 1995, Bibliografia prac o polszczyźnie kresowej za lata 1989–1993 (z uzupełnieniami do roku 1988), [w:] Rieger J. (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. VIII, Warszawa, s. 265–282.
Sordyl J., Witkowski W., 1993, Elementy obcojęzyczne w polszczyźnie „Czerwonego Sztandaru” i „Kuriera Wileńskiego” (1989–1990), „Slavia Orientalis” XLII, s. 346–349.
Sykulski J., 1935/36, Spostrzeżenia nad błędami językowymi młodzieży szkolnej w Słonimie. „Poradnik Językowy” nr 1, s. 9–11.
Szwed J., 1931, Mów poprawnie! Słownik błędów językowych, Wilno.
Trypućko J., 1955, Język Władysława Syrokomli (Ludwika Kondratowicza). Przyczynek do dziejów polskiego języka literackiego w wieku XIX, T. I, Uppsala.
Trypućko J., 1957, Język Władysława Syrokomli (Ludwika Kondratowicza). Przyczynek do dziejów polskiego języka literackiego w wieku XIX, T. II, Uppsala.
Turska H., 1930, Język polski na Wileńszczyźnie, [w:] Turska H. (red.), Wilno i Ziemia Wileńska, t. I, s. 219–225, Wilno.
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Humanistyczny, Instytut Neofilologii i Lingwistyki Stosowanej
