Z dziejów białoruskiej prawosławnej prasy na emigracji. Czasopismo „Carkoŭny Świetacz” (1951–1988)
Marzena Grzybowska
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-WschodniejAbstrakt
After World War II the United States was one of the largest centres of Belarusian emigrants in the West. Belarusian Orthodox emigration, which composed the majority among emigrants of Belarusian nationality (80%) was divided internally. Belarusian emigrants of the Orthodox faith were within the jurisdiction of two church organizations: the Belarusian Autocephalous Orthodox Church and the Belarusian Orthodox Church under the jurisdiction of the Patriarchate of Constantinople. The largest Belarusian parish in the jurisdiction of the Patriarchate of Constantinople was the parish of St Eufrozyna Polocka in South River (New Jersey), where Nicholas Lapicki was the parish priest. There were conducted organizational, religious, cultural and educational activities, including publishing one. In 1951–1988 the journal ‘Carkoŭny Svetač’ was issued, at first by pr. Nicholas apicki and since 1976 by pr. Sviataslav Kovš, the next parish priest of St Eufrozyna Polocka in South River. It belonged to one of the longest published religious periodicals of the Belarusian diaspora in the 20th century. In the journal the texts with religious, social, historical and cultural content were published. Thanks to the ‘Carkoŭny Svetač’ it is possible to reconstruct in detail the history of the Orthodox life of Belarusian emigrants in America.
Słowa kluczowe:
prawosławie, autokefalia, emigracja, BiałorusiniBibliografia
Garbiński J., Turonek J., 2003, Białoruski ruch chrześcijański XX wieku. Słownik biograficzno-bibliograficzny, Warszawa, s. 221–223.
Jałoza M., 2011, Życie religijne uchodźców białoruskich wyznania katolickiego w Niemczech Zachodnich w latach 1945–1951, „Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej”, t. 6, s. 34–36.
Mironowicz A., 2010, Życie religijne prawosławnej emigracji białoruskiej po II wojnie światowej, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” nr 33, s. 116–134.
Белямук М., 1980, Царкоўная архiтэктура Панёманшчыны, „Царкоўны Сьветач”, nr 29, s. 18–25.
Вiнiцкi А., 1994, Матэрыялы да гiсторыi беларускай эмiграцыi ў Нямеччыне ў 1939–1951 гадох, Mińsk.
Вокс, „Сьцеражыцеся iлжэпрарокаў, каторыя прыходзяць да вас у авечай скуры, а ў сярэдзiне ёсьць ваўкамi хiжымi”, „Царкоўны Сьветач” 1960, nr 1, s. 4–9.
Высочкi Ф., 1960, Жыцьцё Прэпадобнамучанiка Афнасiя Берасьцейскаго, „Царкоўны Сьветач”, nr 1, s. 10–12.
Гарбiнскi Ю., 2009, Беларускi рэлiгiйны друк на Захадзе, 1945–2005, Nowy Jork–Warszawa.
Гардзiенка А., 2009, Беларускi кангрэсавы камiтэт Амэрыкi (БККА), Smoleńsk.
Гардзiенка Н., 2010, Беларусы ў Вялiкабрытанii, Mińsk.
Касяк I., 1956, З гiсторыi Праваслаўнай Царквы беларускага народу, Nowy Jork.
Коўш А. С., 1970, 500-годзьдзе зьяўленьня Цудадзейнае Iконы Жыровiцкае Божкае Мацi, „Царкоўны Сьветач”, nr 1(19), s. 5–9.
К.С., 1957, Высокапрэсьвяшчэньнейшы Мелхiсэдэк, метрапалiт менскi i беларускi, „Царкоўны Сьветач”, nr 1 (8), s. 10–12.
К.С., 1955, Чарговы зьдзек бальшавiкоў над Праваслаўнаю Царквою, „Царкоўны Сьветач”, nr 1 (6), s. 2–5.
Лапiцкi М., 2005, У служэньнi Богу й Беларусi, Nowy Jork – Warszawa.
Лапiцкi М., 1958, 350-гадовы юбiлей Кн. Канстантына Канстантынавiча Астроскага, „Царкоўны Сьветач”, nr 1, s. 8–12.
Лапiцкi М., 1970, Амэрыканска-Маскоўская „Аўтакефалiя”, „Царкоўны Сьветач”, nr 1, s. 10–14.
Лапiцкi М., 1957, Беларуская Аўтакефальная Праваслаўная Царква i яе гiстарычныя даты дваццатага стагодзьдзя, „Царкоўны Сьветач”, nr 1 (8), s. 9.
Лапiцкi, М., 1968, Беларускi праваслаўны манастыр у Супрасьлi i яго „Супрасльская рукапiсь”, „Царкоўны Сьветач”, nr 29, s. 4–9.
Лапiцкi М., 1967, Дваццацiпяцiгодзьдзе Беларускага Аўтакефальнага Праваслаўнага Сабору. Менск – 1942, „Царкоўны Сьветач”, nr 1, s. 7–13.
Лапiцкi М., 1953, У iмя праўды, „Царкоўны Сьветач”, nr 1 (4), s. 12.
Лапiцкi М., 1951/1952, Беларуская Аўтакефальная Праваслаўная Царква, „Царкоўны Сьветач”, nr 2, s. 7.
М.А., 1958, Кiпрская праваслаўная царква. Прыклад любовi да сваёй царквы i нацыi, „Царкоўны Сьветач”, nr 1 (8), s. 12.
Мартос А., 1966, Беларусь в исторической, государственной и церковной жизни, Buenos Aires.
Загонак К., 1958, Нi Рым, нi Масква, а незалежны Менск, „Царкоўны Сьветач”, nr 1, s. 13–16.
С. М., 1956, Адзначаючы пяцiгодзьдзе, „Царкоўны Сьветач”, nr 1 (7), s. 9.
Беларуская Аўтакефальная Праваслаўная Царква iнзноў на судовай дарозе, „Царкоўны Сьветач” 1980, nr 29, s. 30–31.
Беларуская праваслаўная царква ў юрысдыцкаi канстантынопальскай патрыярхii. Адозва, „Царкоўны Сьветач” 1960, nr 1, s. 1–3.
Беларуская хронiка, „Царкоўны Сьветач” 1957, nr 1 (8), s. 24.
Беларускi Праваслаўны Царкоўны Камiтэт у Амэрыцы, „Царкоўны Сьветач” 1951, nr 1, s. 4–5.
Грэцыя – крынiца веры нашых продкаў, „Царкоўны Сьветач” 1951, nr 1, s. 7–9.
Да нашых чытачоў, „Царкоўны Сьветач” 1951, nr 1, s. 22.
Добры пастыр, „Царкоўны Сьветач” 1958, nr 1, s. 1–5.
Дзень Сьв. Езфрасiньнi Полацкае ў Саўт Рывэр, „Царкоўны Сьветач” 1954, nr 1, s. 12–13.
З дакладу а. протапрэсьвiцера Мiкалая Лапiцкага, „Сучаснае становiшча Беларускай Праваслаўнай Царквы ў вольным сьвеце i патрэбныя мерапрыемствы для ўзьняцьця царкоўнага жыцьця”, прачытанага на Зьезьдзе беларусаў ЗША i Канады ў Торонто (Канада) дня 4 верасьня 1960 г., „Царкоўны Сьветач” 1960, nr 1, s. 14.
Праваслаўная царква ўключана ў рэгулямiн амэрыканскае армii, „Царкоўны Сьветач” 1980, nr 29, s. 26.
Рэзалюцыя зьезду праваслаўных беларусаў: духавентсва i вернiкаў з Амэрыкi i Канады з дня 31 жнiўня 1958 году у Саўт Рывэры, Нью Джэрсi, СШПА, „Царкоўны Сьветач” 1958, nr 1, s. 5.
Сабор беларускае праваслаўнае епархii ў Паўночнай Амэрыцы 18 траўня 1985 г., „Царкоўны Сьветач” 1985, nr 39, s. 7.
Сьвятая i дарагая беларускаму сэрцу рэлiквiя, „Царкоўны Сьветач” 1956, nr 1 (7), s. 1–2.
Турынская плашчанiца, „Царкоўны Сьветач” 1981, nr 30, s. 6–7
Усяленскi Патрыярх на Беларусi, „Царкоўны Сьветач” 1988, nr 41, s. 18–19.
Яго сьвяцейшаму патрыярху Афiнагору I, „Царкоўны Сьветач” 1970, nr 1, s. 31–34.
900-годзьдзе перанясеньня мошчаў сьв. Мiкалая, „Царкоўны Сьветач” 1988, nr 41, s. 13–24.
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej
