Nazwy własne w funkcji metaforycznej (na polskich i rosyjskich przykładach prasowych)
Elżbieta Bogdanowicz
Abstrakt
The article is about the metaphorical usage of proper names and their place beyond the language system. Proper names quite frequently appear in modern (Polish and Russian) journalistic texts as a part of metaphors. These are, for example, such expressions as polski Hitler, Гитлер без вермахта, Himalaje wszelkiego zakłamania, “гималаи” пивных и водочных бутылок, Nowy Jork we wschodnim stylu, подмосковный Версаль, katolicki Gorbaczow, этакий черногорский Обломов, nasz Leonardo da Vinci, сегодняшние Корчагины, Мересьевы, Гагарины and others. A name loses its system properties in figurative usage. That means the name does not denote or distinguish a particular person or place that was originally designated by it, but begins to be seen as a meaningful unit. Metaphors with proper names in their structure are created from connotational meaning of a proper name, which is a given social group’s unlimited knowledge of the object that the name refers to, in its basic use.
Słowa kluczowe:
językoznawstwo, onomastyka, nazwa własna, metafora, konotacja, funkcja metaforycznaBibliografia
Apresjan J. D., 2000, Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, przeł. Z. Kozłowska, A. Markowski, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Bauer Z., 2000, Gatunki dziennikarskie, [w:] Dziennikarstwo i świat mediów, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Kraków, s. 150–158.
Dobrzyńska T., 1984, Metafora. Poetyka. Zarys Encyklopedyczny, Wrocław.
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, 2003, red. K. Polański, Wrocław.
Grodziński E., 1973, Zarys ogólnej teorii imion własnych, Warszawa.
Grzegorczykowa R., 2001, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa.
Grzenia J., 2002, Słownik nazw własnych, Warszawa.
Kaleta Z., 1998, Teoria nazw własnych, [w:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa–Kraków, s. 15–36.
Kosyl Cz., 1992, Nazwy własne w prozie Jarosława Iwaszkiewicza, Lublin.
Kozieł A., 2002, Gatunki dziennikarskie – rodowód, cechy, funkcje, [w:] O warsztacie dziennikarskim, red. J. Adamowski, Warszawa, s. 115–120.
Pałuszyńska E., 2003, Nazwy własne w funkcji nieonomastycznej, [w:] Metodologia badań onomastycznych, red. M. Biolik, Olsztyn, s. 115–120.
Rutkowski M., 2012, Słownik metafor i konotacji nazw własnych, Olsztyn.
Słownik języka polskiego I, 1978, red. M. Szymczak, Warszawa.
Tokarski R., 1984, Struktura pola znaczeniowego (studium językoznawcze), Warszawa.
