Ku wstępnej typologii ironicznych wyrazów metajęzykowych (na podstawie języka rosyjskiego i polskiego)
Ekaterina Starodvorskaia
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Neofilologii, Instytut Filologii Rosyjskiej i UkraińskiejAbstrakt
The paper is an attempt to determine the features of an ironical metalinguistic (reflexive) expressions that could be used as a criteria for these expressions typology and to present the draft of such typology. Relevant features of units studied here are provided by results of semantic, pragmatic and discourse analysis of some examples. It is shown that basic criteria include the identity of reflexive comment sender, the relations between communicative agents and the type of contradiction between the metalinguistic expression and the context (generally the utterance commented by an ironist).Słowa kluczowe:
ironia werbalna, język polski, język rosyjski, wyrazy metajęzykoweBibliografia
Attardo S., 2002, Humor and Irony in Interaction: From Mode Adoption to Failure of Detection, [w:] Say not to Say: New Perspectives on Miscommunication, L. Anolli, R. Ciceri, G. Riva (red.), Amsterdam–Washington, s. 166–185.
Charciarek A., 2010, Polskie wyrażenia metatekstowe o funkcji fatycznej i ich odpowiedniki czeskie i rosyjskie, Katowice.
Gray J.C., 1960, Irony: A Practical Definition, „College English”, vol. 21, nr 4, s. 220–222.
Grice P., 1980, Logika a konwersacja, [w:] Język w świetle nauki, B. Stanosz (red.), Warszawa, s. 91–114.
Hühn P., Pier J., Schmid W., Schönert J. (red.), 2009, Handbook of narratology, Berlin, New York.
Jakobson R., 1960, Poetyka w świetle językoznawstwa, „Pamiętnik Literacki”, nr 2, s. 431–473.
Kreuz R.G., Link K.E., 2002, Asymmetries in the Use of Verbal Irony, „Journal of Language and Social Psychology”, vol. 21, nr 2, s. 127–143.
Lucy J.A., 1999, Reflexivity, „Journal of Linguistic Anthropology”, vol. 9, nr 1/2, s. 212–215.
Ożóg K., 1990, Leksykon metatekstowy współczesnej polszczyzny mówionej. Wybrane zagadnienia, Kraków.
Piekarczyk D., 2012, Problem metajęzyka i metatekstu, [w:] Słowa, style, metody, H. Pelcowa, M. Wojtak (red.), Lublin, s. 217–234.
Starodworskaja E., 2020, Metajęzykowe oblicze ironii, „Studia Rossica Posnaniensia” nr XLV/1, s. 205–214.
Uniwersalny słownik języka polskiego, 2004, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Wierzbicka A., 1971, Metatekst w tekście, [w:] O spójności tekstu, M.R. Mayenowa (red.), Wrocław, s. 105–121.
Padučeva E.V., 1996, Semantičeskie issledovaniâ (Semantika vremeni i vida v russkom âzyke; Semantika narrativa), Moskva. [Падучева Е.В., 1996, Семантические исследования (Семантика времени и вида в русском языке; Семантика нарратива), Москва.]
Sannikov V.Z., 2002, Russkij âzyk v zerkale âzykovoj igry, Moskva. [Санников В.З., 2002, Русский язык в зеркале языковой игры, Москва.]
Slovar’ russkogo âzyka: V 4-h t., 1981–1984, A.P. Evgen’eva (red.), Moskva. [Словарь русского языка: В 4-х т., 1981–1984, А.П. Евгеньева (ред.), Москва.]
Šaronov I.A., 2004, Priemy rečevoj agressii: nasmeška iironiâ, [w:] Agressiâ v âzyke i reči, Moskva, s. 38–52. [Шаронов И.А, 2004, Приемы речевой агрессии: насмешка и ирония, [w:] Агрессия в языке и речи, Москва, с. 38–52.]
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Neofilologii, Instytut Filologii Rosyjskiej i Ukraińskiej
