Metateatralność w dramacie Jewgienija Wodołazkina Parodysta
Weronika Biegluk-Leś
Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Filologiczny, Kolegium LiteraturoznawstwaAbstrakt
As the author of the article claims, the metatheatricality in Eugene Vodolazkin’s drama The Parodist is constituted by the multiplication of levels of presented reality and its specific modelling, exposing the “derivativness” and “fictionality”.The multi-layered reality is generated by various, usually perfidious, realizations of the concept of “theatre in theatre” (e.g. thanks to outright and allusive intertextuality, implicitly inscribed in the text of the drama); appearance of specific structural and compositional elements and the simultaneity resembling a film technique of parallel editing; breaking down the stage illusion and maximising the theatrum mundi concept; a play generated within a dramatic plot by the heroes themselves; and metaparody of artistic issues in the dramatic dialogue.Słowa kluczowe:
współczesny dramat rosyjski, metateatralność, ntertekstualność, parodiaBibliografia
Baudrillard J., 2005, Symulakry i symulacja, przeł. S. Królak, Warszawa.
Burzyńska A. R., 2005, Mechanika cudu. Strategie metateatralne w polskiej dramaturgii awangardowej, Kraków.
Dickman I., 2019, The Little Crystalline Seed: The Ontological Significance of Mise en Abyme in Post-Heideggerian Thought, Albany.
Grabowski A., 2017, Prawdziwy Dramat Teatru. O metateatrze i metadramacie Bogusława Schaeffera, Kraków.
Hutcheon L., 2007, Teoria parodii. Lekcja sztuki XX wieku, przekład Agnieszka Wojtanowska i Witold Wojtowicz, wstęp Witold Wojtowicz, Wrocław.
Karkiewicz M. A., 2015, Metalepsa jako strategia narracyjna w dziełach literackich i filmowych (analiza zjawiska na wybranych przykładach), „Załącznik Kulturoznawczy”, nr 2, s. 384–475.
Kott J., 1997, Szekspir współczesny, Kraków.
Kowzan T., 1971, Teatr w teatrze, czyli o dialektyce iluzji scenicznej, „Dialog”, nr 4, s. 107–118.
Nycz R., 1993, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa.
Pavis P., 1998, Słownik terminów teatralnych, przeł., oprac. i uzup. opatrz. S. Świontek, Wrocław.
Pietrzak P., 2004, Opowiadanie w opowiadaniu. Mise en abyme i narratologia, [w:] Opowiadanie w perspektywie badań porównawczych, red. Z. Mitosek, Kraków, s. 187–196.
Ruta-Rutkowska K., 2000, Metateatralne gry w dramacie współczesnym na przykładzie twórczości Mariana Pankowskiego, „Pamiętnik Literacki”, z. 4, s. 125–153.
Ruta-Rutkowska K., 2010, Metateatralność, metadramatyczność, metatekstowość w dramacie, „Pamiętnik Literacki”, z. 2, s. 113–138.
Ruta-Rutkowska K., 2012, Polska tradycja metadramatu. Wybrane zagadnienia, Warszawa.
Skwarczyńska S., 1953, Zagadnienie dramatu, w: Studia i szkice literackie, Warszawa.
Świontek S., 1990, Dialog – dramat – metateatr (Z problemów teorii tekstu dramatycznego), Łódź.
Słownik literatury polskiej XX wieku, 1995, red. nauk. J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Zbierski H., 1988, William Shakespeare, Warszawa.
Abaševa M., 2019, Čto značit byt’ znakovym pisatelem: Evgenij Vodolazkin v kontekste russkoj prozy, [w:] Znakovye imena sovremennoj russkoj literatury Evgenij Vodolazkin, pod red. A. Skotnickoj i Â. Svežego, Krakov, s. 37–48. [Абашева М., 2019, Что значит быть знаковым писателем: Евгений Водолазкин в контексте русской прозы, [w:] Знаковые имена современной русской литературы Евгений Водолазкин, под ред. А. Скотницкой и Я. Свежего, Краков, s. 37–48.]
Bol’šoj tolkovyj slovar’ russkogo âzyka, 1998, gl. red. S.A. Kuznecov, Sankt-Petersburg [Большой толковый словарь русского языка, гл. ред. С.А. Кузнецов, Санкт-Петерсбург.]
Ivanova N., 2019, Evgenij Vodolazkin: filolog? istorik? pisatel’, [w:] Znakovye imena sovremennoj russkoj literatury. Evgenij Vodolazkin, pod red. A. Skotnickoj i Â. Svežego, Krakov, s. 23–35. [Иванова Н., 2019, Евгений Водолазкин: филолог? историк? писатель, [w:] Знаковые имена современной русской литературы. Евгений Водолазкин, под ред. А. Скотницкой и Я. Свежего, Краков, s. 23–35.]
Semenova N., 2012, „Čelovek s ruž’em” N. F. Pogodina: èkranizaciâ i inscenirovka, „Mir russkogo slova” nr 3, s. 83–90. [Н. Семенова, „Человек с ружьем” Н. Ф. Погодина: экранизация и инсценировка, „Мир русского слова” № 3, s. 83–90.]
Vodolazkin E., 2014, Parodist, [w:] E. Vodolazkin, 2014, Para p’es, Irkutsk. [Водолазкин Е., 2014, Пародист, [w:] Е. Водолазкин, Пара пьес, Иркутск].
