Z zagadnień opisu leksykograficznego polskiej terminologii prawosławnej – wariantywność wyrazów hasłowych
Lilia Citko
Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Filologiczny, Kolegium JęzykoznawstwaAbstrakt
The article is devoted to the problems of variationality in the lexicographic description of the terms of Polish Orthodoxy. On the basis of existing definitions of linguistic variants and keyword variants, the variants of words forming entries in the Dictionary of Polish Orthodox Terminology are discussed. The dictionary was compiled by a team of theologians and linguists at the Faculty of Philology of the University of Bialystok. The analysis of the source material shows that the variant nature of the terms is revealed at the phonetic, inflectional and word-formation levels. These phenomena are a manifestation of the richness of the Orthodox lexicon, genetically diverse and documenting the multiplicity of ways of borrowing the terms that make it up (Greek, Old Church Slavonic, East Slavic languages, Polish).Słowa kluczowe:
prawosławie, terminologia religijna, wariant językowyBibliografia
Charkiewicz J., 2018, Opracowanie listy źródeł „Słownika polskiej terminologii prawosławnej”, „Elpis” nr 20, s. 181–186.
Cienkowski W., 1964, Ogólne założenia metodologiczne badania zapożyczeń leksykalnych, „Poradnik Językowy” z. 10, s. 417–429.
Citko L., 2021, Mnich, schimnich, hieromnich... O nazwach stopni i tytułów monastycznych w polskiej terminologii prawosławnej, [w:] Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich, Seria V: Mistycyzm i monastycyzm w literaturze, kulturze i języku Słowian, red. L. Citko i J. Ławski, Białystok, s. 325–335.
Czarnecka K., Ławreszuk M., Przyczyna W., 2018, „Słownik polskiej terminologii prawosławnej” – struktura artykułu hasłowego, „Elpis” nr 20, s. 221–230.
Karpluk M., 2001, Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej, Kraków.
Karpluk M., 2010, Z prawosławnego słownictwa ruskiego w polszczyźnie XVI wieku, [w:] Staropolskie studia językoznawcze, Kraków, s. 227–233.
Kostiuczuk J., Tofiluk J., Ławreszuk M., Misijuk W., Charkiewicz J., 2016, Specyfika polskiej terminologii prawosławnej, Białystok.
Kurianowicz M., 2020, Cerkiewnosłowiańska wersja „Słownika polskiej terminologii prawosławnej”. Zasady graficzno-ortograficzne, „Linguodidactica” t. XXIV, s. 129–139.
Ławreszuk M., 2018, Polska terminologia prawosławna – analiza stanu obecnego, „Elpis” nr 20, s. 159–163.
Makal G., Misijuk W., 2021, Zarys problematyki obcojęzycznych odpowiedników wyrazów hasłowych „Słownika polskiej terminologii prawosławnej”, „Elpis” nr 23, s. 141–145.
Polański K. (red.), 1999, Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław – Warszawa – Kraków.
Przybylska R., Przyczyna W., 2011, Pisownia słownictwa religijnego, Tarnów.
Ruszkowski M., Wariancja rzeczowników w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN, 2010, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” nr 17 (37), s. 131–138.
Ruszkowski M., 2014, Typy wariantywności w języku polskim, „Respectus Philologus” nr 25 (30), s. 53–62.
Rygorowicz-Kuźma A., 2020, O normatywizacji pisowni polskiej terminologii prawosławnej (na przykładzie zapożyczeń cerkiewnosłowiańskich) – wybrane zagadnienia, „Roczniki Humanistyczne” t. LXVIII, z. 6, s. 169–181.
SPTP – 2022, Słownik polskiej terminologii prawosławnej, red. ks. W. Przyczyna, K. Czarnecka, ks. M. Ławreszuk, Białystok.
Tokarski J., 1980, Słownik wyrazów obcych PWN, Warszawa.
Walczak B., 1999, Zapożyczenia leksykalne: teoria i metodologia badań, [w:] Polszczyzna północno-wschodnia, cz. II, red. B. Nowowiejski, Białystok, s. 96–107.
Walczak B., 2010, Swoistość zapożyczeń z języków blisko spokrewnionych (na przykładzie zapożyczeń czeskich i wschodniosłowiańskich w języku polskim), „Linguistica Copernicana” nr 2 (4), s. 189–199.
Wierzbicka E., 1986, Pojęcie synonimii składniowej, „Poradnik Językowy” z. 6, s. 388–393.
Żmigrodzki P., 2021, Wielki słownik języka polskiego PAN. Zasady opracowania (wydanie piąte), Kraków, [online], https://r.search.yahoo.com/ ylt=AwrLFMdw3 RifSEA8QQzhgx.; ylu=Y29sbwNpcjIEcG9zAzMEdnRpZAMEc2VjA3Ny/RV=2/RE=1660243953/RO=10/RU=https://pliki.wsjp.pl/zasady opracowania wsjp.pdf/RK=2/RS=bAaRTnAcg2pACRla21KoFTV5U9g-pdf [11.08.2022].
