Stereotypowy wizerunek kobiety i mężczyzny w rosyjskojęzycznych tekstach medialnych
Joanna Nawacka
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Stereotypes are an essential part of everyone’s perceptions and judgments in modern culture. A stereotype is a component of the linguistic image of the world, an element of the linguistic and cultural code. The purpose of this article is to present and discuss the linguistic determinants of the stereotypical image of men and women in modern Russian society. The research material was taken from media messages and various texts from the Russian-language Internet. The method of linguistic analysis used made it possible to isolate 62 stereotypes, which were described in structural and semantic terms. The beliefs about women and men discussed in the article confirm the existence of a stereotypical way of knowing the world in the Russian community.Słowa kluczowe:
językowy obraz świata, stereotyp, tekst medialny, wizerunek kobiety i mężczyzny, dyskurs internetowyBibliografia
mifov o mužčinah, v kotorye pora perestatʹ veritʹ . [10 мифов о мужчинах, в которые пора перестать верить], https://www.thevoicemag.ru/psychology/psychology/10-mifov-o-muzhchinah-v-kotorye-pora-perestat-verit [23.09.2022].
10 vrednyh stereotipov ob otnošeniâh ženŝin i mužčin. [10 вредных стереотипов об отношениях женщин и мужчин], https://news.day.az/unusual/563833.html [25.01.2024].
14 lûbimyh stereotipov o ženŝinah, kotorye davno oprovergnuty naukoj, no mnogie prodolžaût v nih veritʹ . [14 любимых стереотипов о женщинах, которые давно опровергнуты наукой, но многие продолжают в них верить], https://www.adme.ru/svoboda-psihologiya/14-lyubimyh-stereotipov-o-zhenschinah-kotorye-davno-oprovergnuty-naukoj-no-mnogie-prodolzhayut-v-nih-verit-1924015 [21.09.2022].
5 mifov o mužčinah. [5 мифов о мужчинах], https://vk.com/@women.philosophy-5-mifov-o-dmuzhchinah [23.09.2022].
Anusiewicz J., 1995, Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław.
Anusiewicz J., Dąbrowska A., Fleischer M., 2000, Językowy obraz świata i kultura. Projekt koncepcji badawczej, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, nr 2218, „Język a kultura”, nr 13, s. 11–44.
Bartmiński J., 1999, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 103–120.
Bartmiński J., 2009, Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne, Lublin.
Bartmiński J., 2010, Pojęcie „językowy obraz świata” i sposoby jego operacjonalizacji, [w:] Jaka antropologia literatury jest dzisiaj możliwa?, red. P. Czapliński, A. Legeżyńska, M. Telicki, Poznań, s. 155–179.
Bobrowski I., 2010, Lingwistyczny obraz świata, https://docplayer.pl/214373474-Lingwistyczny-obraz-swiata.html [10.10.2022].
BTS – Bolʹšoj tolkovyj slovarʹ [Большой толковый словарь], http://gramota.ru/slovari/dic/?word=женщина&all=x [19.01.2023].
Czachur W., 2011, Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji, „Tekst i Dyskurs = Text und Diskurs”, nr 4, s. 79–97.
Èto vse nepravda! 5 glavnyh stereotipov o ženŝinah, ne imeûŝih otnošeniâ k realʹnosti (nu, počti). [Это все неправда! 5 главных стереотипов о женщинах, не имеющих отношения к реальности (ну, почти)], https://www.thevoicemag.ru/psychology/psychology/eto-vse-nepravda-5-glavnyh-stereotipov-o-zhenshchinah-ne-imeyushchih-otnosheniya-k-realnosti-nu-pochti [21.12.2022].
FAKTČEK „10 mifov o mužčinah” . [ФАКТчек «10 мифов о мужчинах»], https://www.zelenlib.ru/o-nas/blizhajshie-sobytiya/2841-faktchek-10-mifov-o-muzhchinakh [23.09.2022].
FSR – Frazeologičeskij slovarʹ russkogo literaturnogo âzyka. [Фразеологический словарь русского литературного языка], https://rus-phraseology-dict.slovaronline.com [19.01.2023].
Glavnye mify o mužčinah, v kotorye nado perestatʹ eritʹ . [Главные мифы о мужчинах, в которые надо перестать верить], https://umagazine.ru/lifestyle/psychology/glavnye-mify-o-muzhchinakh-v-kotorye-nado-perestat-verit [23.09.2022].
Grzegorczykowa R., 1999, Pojęcie językowego obrazu świata, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 39–46.
Grzegorczykowa R., 2015, Co to jest językowy obraz świata i dlaczego warto go badać?, „Poradnik Językowy”, nr 1, s. 7–13.
Habrajska G., 2008, Stereotyp w komunikacji, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1, s. 13–21.
Kopińska M., 2009, Język jako narzędzie interpretacji rzeczywistości – językowy obraz świata, „Mundu bat begirada anitz. Un mundo michas miradas”, nr 2, s. 53–76, https://ojs.ehu.eus/index.php/Mundo/article/view/1580/1252 [10.08.2022].
Kowalski M., Językowy obraz świata i jego istnienie, https://czasopisma.marszalek.com.pl/images/pliki/tpom/28/tpom2809.pdf [12.10.2021].
Krasivaâ i vernaâ: mužčiny nazvali glavnye kačestva ženŝin. [Красивая и верная: мужчины назвали главные качества женщин], https://iz.ru/863757/angelina-galanina/krasivaia-i-vernaia-muzhchiny-nazvali-glavnye-kachestva-zhenshchin [21.09.2022].
Maćkiewicz J., 1999a, Co to jest „językowy obraz świata”?, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury”, nr 11, s. 7–24.
Maćkiewicz J., 1999b, Kategoryzacja a językowy obraz świata, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 47–56.
Maćkiewicz J., 1999c, Wyspa – językowy obraz wycinka rzeczywistości, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 193–214.
Mirowicz A., Dulewiczowa I., Grek-Pabisowa I., Maryniakowa I., 2012, Wielki słownik rosyjskopolski, t. 1–2, Warszawa.
Mužčiny cenât ženskuû krasotu bolʹše vernosti. [Мужчины ценят женскую красоту больше верности], https://www.mk.ru/social/2021/03/03/muzhchinycenyat-zhenskuyu-krasotu-bolshe-vernosti.html [21.09.2022].
Pisarek W., 1978, Językowy obraz świata, [w:] Encyklopedia wiedzy o języku polskim, red. S. Urbańczyk, Wrocław.
Psiholog MSPPN razveâl mify o mužčinah. [Психолог МСППН развеял мифы о мужчинах], https://msph.ru/novosti/item/928-psikholog-msppn-razveyal-mify-o-muzhchinakh [23.09.2022].
SJP – Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/szukaj [9.01.2023].
Sławkowa E., 2006, Dyskursywnie o dyskursie, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr 6, s. 89–96, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/handle/11320/9474 [9.01.2023].
Tokarski R., 2001, Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX w., t. 2, Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław, s. 343–370.
Wawrzyńczyk J. (red.), 2004, Wielki słownik rosyjsko-polski z kluczem polsko rosyjskim, Warszawa.
Wojtak M., 2011, O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu, „Tekst i Dyskurs = Text und Diskurs”, nr 4, s. 69–78.
Żuk G., 2010, Językowy obraz świata w polskiej lingwistyce przełomu wieków, [w:] Przeobrażenia w języku i komunikacji medialnej na przełomie XX i XXI wieku, red. M. Karwatowska, A. Siwiec, Chełm, s. 239–257.
