Rok 1848. Język rosyjski „wchodzi” do ksiąg metrykalnych Kościoła rzymskokatolickiego w dekanacie grodzieńskim
Leonarda Dacewicz
Leonarda Dacewicz - Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii WschodniosłowiańskiejRobert Szymula
Robert Szymula - Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Filologiczny, Kolegium JęzykoznawstwaАнотація
The Russian language, after its forced entry into the record books of the Roman Catholic Church in the former territories of the Polish-Lithuanian Commonwealth incorporated into the Russian Empire during the post-partition period, was used for nearly 70 years (in Grodno parishes from 1848). The introduction of this language caused changes in the content and structure of record acts as well as in personal nomenclature. The Polish language gradually began to “return” to the administration of the Roman Catholic Church, including the record books of Grodno parishes, after Poland regained independence.Ключові слова:
księgi metrykalne, dekanat grodzieńskiПосилання
Выписи метрической книги Гродненской Римско-Католической Приходской Церкви. Часть первая. О родившихся. съ 1. числа мѣсяца Января 1848. года, Archiwum Historyczne Litwy w Wilnie.
Выписи метрической книги Гродненско-Занеменской Римско-Католической Приходской Церкви. Часть первая. О родившихся. съ 1. числа мѣсяца Января 1848. года, Archiwum Historyczne Litwy w Wilnie.
Выписи метрической книги Гродненской Римско-Католической Приходской Церкви. Часть вторая. О бракосочетавшихся. съ 1. числа мѣсяца Января 1848. года, Archiwum Historyczne Litwy w Wilnie.
Выписи метрической книги Гродненско-Занеменской Римско-Католической Приходской Церкви. Часть вторая. О бракосочетавшихся. съ 25. числа мѣсяца Января 1848. года, Archiwum Historyczne Litwy w Wilnie.
Выписи метрической книги Гродненской Римско-Католической Приходской Церкви. Часть третья. О умершихъ. съ 1. числа мѣсяца Января 1848. года, Archiwum Historyczne Litwy w Wilnie.
Выписи метрической книги Гродненско-Занеменской Римско-Католической Приходской Церкви. Часть третья. О умершихъ. съ 2. числа мѣсяца Января 1848. года, Archiwum Historyczne Litwy w Wilnie.
Dacewicz L., 2015, Rusyfikacja nazewnictwa osobowego w katolickich księgach metrykalnych Dekanatu białostockiego w okresie zaboru (lata 1865–1918), „Slavia Orientalis” t. LXIV, nr 2, Warszawa, s. 363–374.
Dacewicz L., 2019, Roman-Catholic parish registers as a source of information about Polish society living under the Russian rule in the period of partitionis in the second half of the 19th century, „Acta Onomastica” R. LX, 2, Praha, s. 186–198.
Dacewicz L., 2016a, Stabilność konwencji w tekstach ksiąg metrykalnych w XIX wieku, [w:] Konwencja i kreacja w tekstach kultury, red. M. Karwatowska, A. Siwiec, Lublin–Chełm, s. 217–234.
Dacewicz L., 2016b, Struktura i treść notacji metrykalnych kościoła rzymskokatolickiego w okresie zaboru rosyjskiego w diecezji wileńskiej, „Studia Wschodniosłowiańskie” t. 16, s. 365–375.
Dacewicz L. Romanik A., Smakulska J., 2019, Księgi metrykalne chrztów Kościoła Rzymskokatolickiego demenatu białostockiego z II połowy XIX wieku, Białystok.
Gardeeu Û., 2007, Magdèburgskaâ Garodnâ, rèd.A. Smalânčuk, Wrocław. [Гардееу Ю., 2007, Магдэбургская Гародня, рэд. А. Смалянчук, Wrocław.]
Garodnâ X–XX stst., 2014, Karaleuski goradz pravincyjnym lësom, rèd. A. Smalânčuk, Garadzenskaâ Bibliâtèka – Grodna, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu. [Гародня Х–ХХ стст., 2014, Каралеуски горад з правинцыйным лëсом, рэд. А. Смалянчук, Гарадзенская Бiблiятэка – Гродна, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu.]
Kotecki K., 2009, Rejestracja metrykalna wiernych w świetle potrydenckiego ustawodawstwa kościoła katolickiego, „Nasza Przeszłość” nr 112, s. 65–66.
Kasabuła T., 2008, Początki organizacji terytorialnej Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego w Cesarstwie Rosyjskim (w 225 rocznicę powstania archidiecezji i metropolii Mohylowskiej), „Rocznik Teologii Katolickiej” t. 7, s. 266–270.
Kuklo C., 2009, Demografia Rzeczpospolitej przedrozbiorowej, Warszawa.
Kumor B., 1991, Historia kościoła, cz. 7, Lublin, s. 57–60.
Kurpas J., Początki ksiąg metrykalnych, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” nr 2, z. 1–2, s. 5–41.
Kurczewski J., 1908, Kościół zamkowy czyli Katedra Wileńska w jej dziejowym, liturgicznym, architektonicznym i ekonomicznym rozwoju. Opracował ks. Jan Kurczewski, Nakład i druk Józefa Zawadzkiego, Wilno MCMVIII.
Kurczewski J., 1912, Biskupstwo wileńskie. Od jego założenia aż do dni obecnych, zawierające dzieje i prace biskupów i duchowieństwa Djecezji Wileńskiej, oraz wykaz kościołów, klasztorów, szkół i zakładów dobroczynnych i społecznych. Opracował ks. Jan Kurczewski. Nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, Wilno.
Moskal T., 2005, Historia ksiąg metrykalnych kościoła katolickiego na ziemiach polskich, „Archiwariusz. Biuletyn Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu” nr 1, s. 55–82.
Leonarda Dacewicz - Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej
Robert Szymula - Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Filologiczny, Kolegium Językoznawstwa
