Мянушкi жыхароў Камароўшчызны (на падставе палявых даследаванняў у Паўночна-Заходняй Беларусi)
Anna Żebrowska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Neofilologii, Instytut Filologii Rosyjskiej i Ukraińskiejhttps://orcid.org/0000-0003-2551-3753
Аннотация
The aim of the article is an attempt to describe the nicknames functioning actively among the inhabitants of Komarovschizna (Myadzyel district, Minsk region), where my field study has been conducted since 2010. The analysis of collected material showed that the nicknames can be divided into nine major groups: nicknames created from surnames; nicknames created from names; nicknames motivated by people’s profession; nicknames motivated by the similarity with known people; nicknames motivated by an external appearance; nicknames motivated by specific habits, customs and behaviors; nicknames motivated by characteristic pronunciation; nicknames created on the basis of metaphorisation of animal names and also situational nicknames. In addition, it is necessary to distinguish such nicknames, which motivation is unknown to the inhabitants of Komarovschizna. The study of nicknames in rural environments gives the opportunity to obtain material which is valuable for linguistic as well as historical and cultural reasons. It also allows to understand the mechanisms of functioning of this type of anthroponyms, determines the state of behavior of the dialect and shows the directions of its possible development.
Ключевые слова:
Мядзельскi раëн, Камароўшчызна, прозвiшчы жыхароў, неафiцыйныя назвы, антрапонiмыБиблиографические ссылки
Bìryla M.V., 1966, Belaruskaâ antrapanìmìâ. Ulasnyâ ìmëny, ìmëny-mânuškì, ìmëny pa bac’ku, prozvìščy, Mìnsk. [Бiрыла М.В., 1966, Беларуская антрапанiмiя. Уласныя iмëны, iмëны-мянушкi, iмëны па бацьку, прозвiшчы, Мiнск.]
Gìl’ M., Draŭnìckì Â., 2008, Bylyâ sâdzìby ì parkì Paazer’â. Mâdzel’ščyna, Pastavy. [Гiль М., Драўнiцкi Я., 2008, Былыя сядзiбы i паркi Паазер’я. Мядзельшчына, Паставы.]
Paŭlavec D.D., 2015, Mânuškì âk vìd narodnaga ìmenasloŭâ, “Izvestiâ Gomel’skogo gosudarstvennogo universiteta imeni F. Skoriny” nr 1 (88), s. 114–119. [Паўлавец Д.Д., 2015, Мянушкi як вiд народнага iменаслоўя, “Известия Гомельского государственного университета имени Ф. Скорины” № 1 (88) с. 114–119], [online], http://repo.gsu.by/bitstream/123456789/4918/1/24Павловец(114–119).pdf, [05.05.2017].
Uscìnovìč A., 1993, Neafìcyjnyâ najmennì ŭ Gavorcy navagrudskaga raëna Grodzenskaj voblascì, Rozprawy Slawistyczne nr 7, s. 295–307. [Усцiновiч А., Неафiцыйныя найменнi ў гаворцы Навагрудскага раëна Гродзенскай вобласцi, Rozprawy Slawistyczne nr 7, с. 295–307.]
Biolik M., 1983, Przezwiska i przydomki ludności wiejskiej na przykładzie wsi Andrzejki w woj. Łomżyńskim, “Onomastica” nr 28, s. 165–181.
Cieślikowa A., 1998, Miejsce przezwiska w systemie antroponimicznym (historia a współczesność), [w:] S. Warchoł (red.), Przezwiska i przydomki w językach słowiańskich, cz. I, Lublin, s. 71–80.
Kamińska M., 1958, Nazwiska i przydomki ludności wieśniaczej w Łowickiem, “Onomastica” nr 4, s. 79–120.
Karaś M., 1976, Imię, nazwisko, przezwisko – nazwa osobowa w polszczyźnie, “Onomastica” nr 21, s. 19–40.
Kosyl C., 1988, Typy motywacyjne przezwisk ludowych, [w:] E. Homa (red.), Onomastyka w dydaktyce szkolnej i społecznej. Materiały z VI Konferencji Onomastycznej, Szczecin, s. 205–213.
Kosyl C., 1998, Przezwiska ludowe określające wzrost i tuszę (próba analizy semantycznej), [w:] S. Warchoł (red.), Przezwiska i przydomki w językach słowiańskich, cz. 1, Rozprawy Slawistyczne nr 14, s. 189–209.
Mordań M., 2013, Współczesne przezwiska mieszkańców Bielska Podlaskiego motywowane cechami zewnętrznymi, “Linguodidactica”, t. XVII, s. 131–146.
Mrozek R., 1975, Z problematyki przezwisk beskidzkich, “Onomastica” nr 20, s. 261–274.
Oronowicz-Kida E., 2009, Tabu językowe a przezwiska ludowe, [w:] Język a kultura, t. 21, Wrocław, s. 233–240.
Rudnicka-Fira E., 2006, Gwarowa leksyka apelatywna – podstawą kreacji przezwisk ludowych (na przykładzie Żywiecczyzny), [w:] B. Nowowiejski (red.), Wokół polszczyzny dawnej i obecnej, Białystok, s. 301–313.
Rudnicka-Fira E., 2014, Wartość społeczno-kulturowa gwary ludowej a stopień jej zachowania w dobie współczesnych przemian cywilizacyjnych, [w:] E. Rudnicka-Fira, M. Błasiak-Tytuła (red.), Język w środowisku wiejskim. Gwara – społeczeństwo – kultura, t. 2, Kraków, s. 13–25.
Rudnicka-Fira E., 2016, Ludowe antroponimy przezwiskowe a gwara w dobie współczesnych przemian cywilizacyjnych, “Onomastica” nr 60, 187–199.
Sajewicz M., 2017, Przezwiska mieszkańców Lewkowa Starego i okolic w powiecie hajnowskim na Białostocczyźnie motywowane imieniem i nazwiskiem nosiciela oraz innych osób, “Studia Białorutenistyczne” nr 11, s. 291–308.
Taszycki W., 1958, Najdawniejsze polskie imiona osobowe (przedruk), w: Taszycki W., Rozprawy i studia polonistyczne, t. 1, Wrocław, s. 32–148.
Ziajka B., 2014, Językowo-kulturowy obraz świata społeczności wiejskiej utrwalony w przezwiskach i przydomkach (na przykładzie nieoficjalnych antroponimów mieszkańców Zagórza u wsi okolicznych w powiecie chrzanowskim), Kraków.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Neofilologii, Instytut Filologii Rosyjskiej i Ukraińskiej https://orcid.org/0000-0003-2551-3753
