Hermeneutyka pamięci. O „Domu z dwiema wieżami” Macieja Zaremby Bielawskiego
Michał Kopczyk
Wydział Humanistyczno-Społeczny. Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białejhttp://orcid.org/0000-0001-5885-8702
Abstrakt
Tematem artykułu jest autobiograficzna narracja polsko-szwedzkiego pisarza i dziennikarza (ur. 1951). Uwaga autora skupia się na przybliżeniu wpisanego w utwór procesu translacji pojęć i kategorii związanych z polskimi realiami na język i system pojęć zrozumiałych dla czytelnika szwedzkiego. Ta translacja odbywa się na co najmniej trzech płaszczyznach: językowej (język polski versus język szwedzki), kulturowej (obecność realiów związanych z kulturami: polską, szwedzką i żydowską) oraz tożsamościowej (narrator identyfikujący się równocześnie, choć w różnym stopniu i na różne sposoby z trzema kulturami). Obecność bohatera autobiografii w kilku przestrzeniach kulturowo-językowych pozwala mu na dystans do każdej z nich, to zaś ułatwia mu przeprowadzenie autowiwisekcji (główna motywacja powstania zapisu), mającej wymiar autoterapeutyczny.
Słowa kluczowe:
autobiografia, przekład międzykulturowy, samopoznanie, autoterapiaBibliografia
Bilczewski Tomasz (2013), Eva Hoffman: Trauma, tajemnica, translacja, w: Różne głosy. Prace ofiarowane Stanisławowi Balbusowi na jubileusz siedemdziesięciolecia, red. D. Wojda, M. Heydel, A. Hejmej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 337–344.
Frukacz Katarzyna (2019), Szwedzki Polak – Polski Szwed. Maciej Zaremba Bielawski wobec polskości i polskiej szkoły reportażu, w: Literatura polska w świecie, t. 7: Reportaż w świecie. Światowość reportażu, red. K. Frukacz, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 95-110.
Hoffman Eva (1995), Zagubione w przekładzie, przeł. M. Roniker, Londyn: Aneks.
Szostak Natalia (2019), Nagroda Kapuścińskiego 2019. Zaremba Bielawski: „Myślałem, że narażę się Polakom. A dotarła do mnie fala ciepła”, „Gazeta Wyborcza”, 25 maja.
Wicha Marcin (2018), Mama powiedziała: „Wyjeżdżamy. Jestem Żydówką”, „Książki. Magazyn do Czytania”, 4 grudnia, s. 8.
Zaremba Bielawski Maciej (2011), Higieniści. Z dziejów eugeniki, Wołowiec: Czarne.
Zaremba Bielawski Maciej (2011), Polska i Szwecja to prawie dwa bieguny, rozm. przepr. B. Dudko, „Nowe Książki”, nr 6, s. 4–9.
Zaremba Bielawski Maciej (2013), Doniesienia z poligonu nowoczesności. Przedmowa do wydania drugiego w: M. Zaremba Bielawski, Polski hydraulik i nowe opowieści ze Szwecji, przeł. W. Chudoba, K. Tubylewicz, J. Rost, A. Topczewska, Warszawa: Agora.
Zaremba Bielawski Maciej (2017), Zostałem wychowany na Polaka patriotę, potomka pogromcy Krzyżaków, rozm. przepr. K. Naszkowska, „Ale Historia” (dodatek „Gazety Wyborczej”) 13 marca, https://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,21475143,maciej-zaremba-bielawski-zostalem-wychowany-na-polaka.html [dostęp 10.10.2020].
Zaremba Bielawski Maciej (2018), Dom z dwiema wieżami, przeł. M. Kalinowski, Kraków: Karakter.
Zaremba Bielawski Maciej (2019), „Nigdy nie przestałem być Polakiem. Mam taką teorię, że jesteś tym, za co się wstydzisz”, „Gazeta Wyborcza”, 20 kwietnia, https://wyborcza.pl/7,75410,24674558,maciej-zaremba-bielawski-nie-przestalem-byc-polakiem-mam.html [dostęp 12.10.2020].
Wydział Humanistyczno-Społeczny. Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej http://orcid.org/0000-0001-5885-8702
Licencja
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
