Metamorficzność postaci w twórczości Olgi Tokarczuk
Abstrakt
The article discusses the functions of metamorphous characters in Olga Tokarczuk’s works. Drawing on the post-humanist criticism, the author of the article demonstrates how the Noble Prize winner uses the ambiguous ontic existence of hybrid characters in order to interrogate the well-established boundaries of species identity. The proposed reading of the metamorphous nature of Tokarczuk’s characters follows the writer’s own assertion that each being constitutes an indispensable part of the world’s entity.
Słowa kluczowe:
post-humanism, post-anthropocentric, hybrids, identity, Polish literatureBibliografia
Bachelard Gaston (1975), Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, przeł. A. Tatarkiewicz,
Warszawa: PIW.
Bakke Monika (2015), Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu, Poznań: Wydawnictwo
Naukowe UAM.
Cieślak Anna (2013), Golem czy postczłowiek? Transhumanizm z perspektywy nie-ludzkiej,
„Acta Humana” 4 (1/2013), s. 95–108.
Czapliński Przemysław (1999), Niezgoda na istnienie, „Tygodnik Powszechny”, nr 8,
http://www.tygodnik.com.pl/kontrapunkt/10/tokarczuk.html [dostęp 10.12.
.
Czapliński Przemysław, Śliwiński Piotr (1999), Literatura polska 1976–1998. Przewodnik
po prozie i poezji, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Domańska Ewa (2007), Zwrot performatywny we współczesnej humanistyce, „Teksty Drugie”,
nr 5, s. 48–61.
Domańska Ewa (2008), Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami, „Kultura
Współczesna”, nr 3, s. 9–21.
Domańska Ewa (2013), Humanistyka ekologiczna, „Teksty Drugie”, nr 1–2, s. 13–32.
Domańska Ewa (2017), Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN.
Eco Umberto (2013), Historia miejsc i krain legendarnych, przeł. T. Kwiecień, Poznań:
Rebis.
Eliade Mircea (1994), Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy, przeł. K. Kocjan, oprac.
J. Tulisow, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Eliade Mircea (2008), Sacrum, profanum. O istocie sfery religijnej, przeł. B. Baran, Warszawa:
Wydawnictwo Aletheia.
Haraway Donna (1991), Simians, Cyborgs and Women: The Reinvention of Nature, New
York: Routledge.
Haraway Donna (2008), When Species Meet, Minneapolis–London: University of Minnesota
Press.
Haughton Brian (1900), Green Fairies: Woolpit Green Children, „Notes and Queries”
January 1900, s. 47, https://academic.oup.com/nq/article-abstract/s9-V/
/47/4369622?redirectedFrom=fulltext [dostęp 18.11.2018].
Haughton Brian (2007), The Strange Tale of the Green Children, w: tegoż, Hidden History:
Lost Cyvilizations, Secret Knowledge, and Ancient Mysteries, New Jersey 2007
s. 234–238.
Jarzębski Jerzy (2006), Prowincja centrum. Przypisy do Schulza, Kraków: Wydawnictwo
Literackie.
Jung Carl Gustav (1996), Typy psychologiczne, przeł. R. Reszke, Warszawa: Wydawnictwo
Wrota.
Krawczyk Mikołaj (2007), Golem, analiza korzeni nowożytnej legendy żydowskiej, „Zeszyty
Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia Religiologica”, t. 40, s. 123–124.
Krzysztoń Karolina (2013), Metafora – sposób kształtowania świata przedstawionego w powieści
„Prawiek i inne czasy” Olgi Tokarczuk, w: Światy Olgi Tokarczuk, red. M. Rabizo-
Birek, M. Pocałuń-Dydycz, A. Bienias, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu
Rzeszowskiego, Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza”, s. 269–284.
Myga-Piątek Urszula, Plit Joanna (2013), Aspekty krajobrazowe cmentarzy w różnych
kręgach kulturowo-religijnych, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, nr 22:
Cmentarze i ogrody w krajobrazie: o sacrum, symbolice, kompozycji i przemijaniu,
Sosnowiec, s. 11–29.
Schollenberger Justyna (2018), Rośliny w pędzie. Darwina myślenie o granicy roślina–zwierzę,
„Teksty Drugie”, nr 2, s. 102–119.
Schulz Bruno (2000), Szkice krytyczne, oprac. i posłowie M. Kitowska-Łysiak, Lublin:
Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Springer Filip (2007), Szukając Pietna, „NPM Magazyn Turystyki Górskiej”, nr 12,
s. 58–62.
Tokarczuk Olga (1996), Świat z odwrotnej strony, „Tygodnik Powszechny”, nr 46, dod.
„Kontrapunkt”, nr 10, s. II.
Tokarczuk Olga (1999), Dom dzienny, dom nocny, Wałbrzych: Ruta.
Tokarczuk Olga (2006), Anna In w grobowcach świata, Kraków: Znak.
Tokarczuk Olga (2009), Prawiek i inne czasy, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Tokarczuk Olga (2009), Prowadź swój pług przez kości umarłych, Kraków: Wydawnictwo
Literackie.
Tokarczuk Olga (2014), Księgi Jakubowe, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Tokarczuk Olga (2018), Ja już jestem takim trochę robotem, rozm. E. Padoł, https://
kultura.onet.pl/wywiady-i-artykuly/olga-tokarczuk-ja-juz-jestem-takim-trocherobotem-
wywiad-artykul/6zknwet [dostęp 10.12.2018].
Tokarczuk Olga (2018), Nasz bizarny świat, rozm. A. Pawlicka, „Newsweek”, nr 18/19,
https://www.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/olga-tokarczuk-o-literaturze
-pis-i-tym-czy-bedzie-rewolucjałvc66zn [dostęp 10.12.2018].
Tokarczuk Olga (2018), Opowiadania bizarne, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Tokarczuk Olga (2018), Rozmowy na nowy wiek, https://vod.tvp.pl/video/rozmowyna-
nowy-wiek,z-olga-tokarczuk-o-grze-w-tozsamosci,35318391 [dostęp 10.12.2018].
Tokarczuk Olga (2018), Żyć poza centrum, „Zwierciadło”, nr 5, s. 48.
Tuan Yi-Fu (1987), Przestrzeń i miejsce, przeł. A. Morawińska, Warszawa: PIW.
Weber Hannah (2018), Olga Tokarczuk: The meteoric rise and political urgency of Poland’s
pre-eminent novelist, „The Calvert Journal”, 16 November, https://www.calvert
journal.com/articles/show/10772/olga-tokarczuk-polands-pre-eminent-novelist?
fbclid=IwAR2wCRTx iS4iwv4a1HB79E8AGzZTM9PMWEPcpiDdXIgXA2vTdD
-CC8gx10 [dostęp 17.11.2018].
Wieczorkiewicz Anna (2009), Monstruarium, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Żak-Bucholc Joanna, Starożytne hybrydy, http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,402/k,2
[dostęp 10.12.2018].
Licencja
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
