Rola przestrzeni przedstawionej w powieści nowelowej
Abstrakt
Celem artykułu jest pokazanie funkcji, jaką w powieściach nowelowych pełni przestrzeń przedstawiona jako element konstytuujący spójność tych powieści. Nie wdając się w bardziej szczegółowe ustalenia, terminem „powieść nowelowa” (przyjętym za Krystyną Jakowską a zdefiniowanym za Elke D’hoker) autorka określa dzieł literackich, które genologicznie lokują się pomiędzy bardzo spójnie skomponowanym zbiorem opowiadań a luźną konstrukcją powieściową. Materiał analityczny stanowią tu utwory Arlington Park autorstwa Rachel Cusk, Hotel Świat Ali Smith i Dziewczęta i kobiety Alice Munro. Utwory te są różnie skonstruowane i różnie klasyfikowane: dwa pierwsze jako powieści, zaś ostatni z nich niektórzy krytycy nazywają powieścią lub tekstem hybrydycznym, który może być postrzegany jako powieść. Ostatecznie, przestrzeń przedstawiona, choć bywa użyta w przywołanych powieściach nowelowych jako element uspójniający całość, jest bardzo wyraźnie konstruowana, nie pojawia się jako quasi-realna i ulokowana geograficznie. Zawsze też jest waloryzowana, metaforyzowana i nieoczywista. Zatem to wspólne miejsce fabuły nie jest „przezroczystym” czy „mechanicznym” elementem uspójniającym te opowieści, ale jednym z wielu domagających się interpretacji aspektów procesu konstytuującego całość tak skonstruowanych powieści.
Słowa kluczowe:
powieść nowelowa, powieść kompozytowa, cykl opowiadań, przestrzeń przedstawionaBibliografia
Bodal Ewa (2015), Alice Munro. Rys biograficzny, w: Alice Munro. Wprowadzenie do twórczości, red. M. Buchholtz, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 19–29.
Constructing Coherence in the British Short Story Cycle (2018), ed. P. Gill & F. Kl¨ager, London: Routledge.
Cusk Rachel (2010), Arlington Park, przeł. P. Łopatka, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
D’hoker Elke (2018), A Continuum of Fragmentation. Distinguishing the Short Story Cycle from Composite Novel, in Constructing Coherence in the British Short Story Cycle, ed. P. Gill & F. Kl¨ager, London: Routledge, s. 17–31.
Dunn Maggie, Morris Ann (1995), The Composite Novel. The Short Story Cycle in Transition, New York: Twayne Publishers.
Filipczak Dorota (2015), Inteligentna i urodziwa w łożu Prokrusta: Del Jordan wobec konstrukcji kobiecości w powieści „Dziewczęta i kobiety”, w: Alice Munro. Wprowadzenie do twórczości, red. M. Buchholtz, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 61–73.
Guignery Vanessa, Drąg Wojciech [eds] (2019), The Poetics of Fragmentation in Contemporary British and American Fiction, Deleware: Vernon Press, s. 67–80.
Howells Coral Ann (1998), Alice Munro, Manchester & New York: Manchester University Press.
Izdebska Agnieszka (2015), WKanadzie, w domu, w kuchni, na linoleum – o opowiadaniach Alice Munro, „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, nr 6, 83–98.
Jakowska Krystyna (1993), Delimitacja tekstu w cyklu opowiadań, „Pamiętnik Literacki”, nr 2, s. 94–106.
Jakowska Krystyna (2011), O cyklu opowiadań. Z teorii i historii cyklu narracyjnego w Polsce, Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Jakowska Krystyna, Olech Barbara, Sokołowska Katarzyna [red.] (2001), Cykl literacki w Polsce, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Kaniewska Bogusława (2001), Między cyklem a powieścią, w: Cykl literacki w Polsce, red. K. Jakowska, B. Olech i K. Sokołowska, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 23–35.
Kieżuń Anna, Kulesza Dariusz [red.] (2010), Cykle i cykliczność. Prace dedykowane Pani Profesor Krystynie Jakowskiej, Białystok: Trans Humana.
Kucała Bożena (2015), W stronę literatury: „Dziewczęta i kobiety”, w: Alice Munro. Wprowadzenie do twórczości, red. M. Buchholtz, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 75–89.
Lasdum James (2006), Disparate houswives, „The Guardian” 16.09, https://www.theguardian.com/books/2006/sep/16/featuresreviews.guardianreview6 [dostęp 6.11.2020].
Malicka Patrycja (2017), Badanie nad cyklem literackim w Polsce, „Forum Poetyki” (10), s. 140–145.
Martin W.R. (1987), Alice Munro. Paradox and Parallel, Edmonton: The University of Alberta Press.
Modern American Short Story Sequences. Composite Fictions and Fictive Communities (1995), ed. J. G. Kennedy, Cambridge: Cambridge University Press.
Munro Alice (2013), Dziewczęta i kobiety, przeł. P. Łopatka, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Redekop Magdalene (1992), Mothers and Other Clowns. The Stories of Alice Munro, London and New York: Rutladge.
Rouverol Alicia J. (2019), Fragmentary writing and globalization in Ali Smith’s “Hotel World”, w: The Poetics of Fragmentation in Contemporary British and American Fiction, ed. V. Guignery i W. Drąg, Deleware: Vernon Press, s. 67–80.
Seyersted Per (1992), “Who Do You Think You Are?” Alice Munro and the Place of Origin, „American Studies in Scandinavia”, Vol. 24, s. 17–23.
Simonds Merilyn (2016), Where do you think you are. Place in the short stories of Alice Munro, w: The Cambridge Companion to Alice Munro, ed. D. Stains, Cambridge: Cambridge University Press, s. 26–44.
Smith Ali (2002), Hotel World, London: Penguin Books.
Smith Ali, (2007), Hotel Świat, przeł. A. Lakatos, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Licencja
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
