„Mordujmy się!”. Dekonstrukcja polskiej tożsamości narodowej w „Lilli Wenedzie” Juliusza Słowackiego i teatralnej recepcji dramatu
Abstrakt
W artykule poddano analizie koncepcję polskiej tożsamość narodowej w Lilli Wenedzie Juliusza Słowackiego. Autor dowodzi, że Słowacki, ukazując w dramacie genezę Polaków jako naródu, który ukonstytuował się w wyniku krwawego podboju Wenedów przez Lechitów, za pośrednictwem ironii dekonstruuje polską tożsamość ufundowaną na poczuciu krzywdy i naznaczoną nieprzepracowaną traumą. W swoich rozważaniach uwzględnia teatralną recepcję tragedii, świadczącą o jej nieoczywistym charakterze.
Słowa kluczowe:
romantyzm, tragedia, ironia, polska tożsamość narodowa, traumaBibliografia
Arystoteles (1988), Retoryka–Poetyka, przeł. i komentarzami opatrzył H. Podbielski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Balicki Witold Stanisław (1946), Odwiedziny teatralne, „Odrodzenie”, nr 9, http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/115737/odwiedziny-teatralne [dostęp 2.01.2021].
Bończa-Szabłowski Jan (2015), Patos jest zbędny, „Rzeczpospolita”, nr 200, http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/207426/patos-jest-zbedny [dostęp 10.01.2021].
Chojnacki Herionim (1998), Polska „poezja północy”, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Flaszen Ludwik, Bieda z tym Słowackim, „Echo Krakowa” 1961, nr 109, http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/143402/bieda-z-tym-slowackim [dostęp 10.01.2021].
Gieysztor Aleksander (1986), Mitologia Słowian, Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
Janion Maria (2001), Żyjąc tracimy życie, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Jauss Hans Robert (1972), Historia literatury jako wyzwanie rzucone nauce o literaturze (fragmenty), tłum. R. Handke, „Pamiętnik Literacki”, z. 4, s. 271–307.
Jodłowski Marek (1974), „Lilla Weneda” czyli Polacy, „Opole”, nr 5, http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/143900/lilla-weneda-czyli-polacy [dostęp 2.01.2021].
Kellner Irena (1957), Legenda z morałem, „Teatr i Film”, nr 57, http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/143364/legenda-z-moralem [dostęp 10.01.2021].
Kleiner Juliusz (1925), Juljusz Słowacki: dzieje twórczości, t. 2, Lwów: Ossolineum.
Kyzioł Aneta (2015), Grzęzawisko polskości, „Polityka”, nr 37, http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/208054/grzezawisko-polskosci [dostęp 10.01.2021].
Kyzioł Aneta (2010), Hamlet po przejściach, „Polityka”, nr 47/20.11, http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/106608/hamlet-po-przejsciach [dostęp 10.01.2021].
Leszczyński Adam (2020), Ludowa historia Polski, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Liskowacki Artur D. (1981), Na wysoką nutę, „Jantar”, nr 5, http://www.encyklopedia
teatru.pl/artykuly/143600/na-wysoka-nute [dostęp 2.01.2021].
Maciejewski Jarosław (1962), Joachim Lelewel w świetle emigracyjnej poezji, w: Z badań nad pracami historycznymi Joachima Lelewela. Referaty i glosy z sesji naukowej UAM zorganizowanej ku uczczeniu setnej rocznicy śmierci, red. J. Pajewski, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Niemcewicz Julian Ursyn (1986), Piast, w: J.U. Niemcewicz, Śpiewy historyczne, Warszawa: KAW.
Piwińska Marta (2001), Lilla Weneda, w: Dramat polski. Interpretacje, t. 1, red. J. Ciechowicz, Z. Majchrowski, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Piwińska Marta (1992), Juliusz Słowacki od duchów, Warszawa: Wydawnictwo PEN.
Rudaś-Grodzka Monika (2013), Sfinks słowiański i mumia polska, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Schiller Anna (1995), A młodzieży się podoba!, „Sztandar Młodych”, nr 235, http:// www.encyklopediateatru.pl/artykuly/143437/a-mlodziezy-sie-podoba [dostęp 10.01.2021].
Schlauch Margaret (1960), „Edda” w poezji Słowackiego, „Przegląd Humanistyczny”, nr 1, s. 33–44.
Shibata Yasuko (2012), Fantazmat „Niewinnej ofiary” w „Lilli Wenedzie” Juliusza Słowackiego
w świetle koncepcji Deleuze’a, „Pamiętnik Literacki”, z. 3, s. 7–22.
Skuczyński Jacek (1986), „Lilla Weneda” z „ariostycznym uśmiechem”, „Pamiętnik Literacki”, z. 3, s. 41–78.
Słowacki Juliusz (1927), Grób Agamemnona, w: J. Słowacki, Lilla Weneda, Kraków: Ossolineum.
Słowacki Juliusz (1983), Genezis z Ducha, w: J. Słowacki, Poematy, Wrocław: Ossolineum.
Słowacki Juliusz (1989), Balladyna, w: J. Słowacki, Dzieła wybrane, red. J. Krzyżanowski, t. 3, Ossolineum, Wrocław.
Słowacki Juliusz (1990), Lilla Weneda, w: J. Słowacki, Dzieła wybrane, red. J. Krzyżanowski, t. 4, Wrocław: Ossolineum.
Słowacki Juliusz (1990), Listy do matki, w: J. Słowacki, Dzieła wybrane, red. J. Krzyżanowski, t. 6, Wrocław: Ossolineum.
Szturc Włodzimierz (2015), Ironia – stan po destrukcji, w: W. Szturc, Dotkliwe przestrzenie. Studia o rytmach śmierci, Kraków: Znak.
Turowski Stanisław (1909), Geneza narodu polskiego w „Lilli Wenedzie”, „Pamiętnik Literacki”, z. 1/4, s. 170–188.
Weintraub Wiktor (1977), „Balladyna”, czyli zabawa w Szekspira, w: W. Weintraub, Od Reja do Boya, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Wierzbicki Andrzej (2019), Jak powstało państwo polskie? Hipoteza podboju w historiografii polskiej XIX i XX wieku, Warszawa: Instytut Historii PAN.
Licencja
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
