A Record of the History of the Siberian Relationship between Anna Sleptsova and Wacław Sieroszewski

Zbigniew Kopeć

Faculty of Polish and Classic Philology. Adam Mickiewicz University, Poznan
https://orcid.org/0000-0003-4351-1137


Abstract

The paper discusses the means of presentation within the field of Polish studies of the relationship between Wacław Sieroszewski, a writer and ethnographer, one of the better known Polish exiles in Siberia, and a Yakut woman, Anna Sleptsova. The author contemplates why in the Polish studies their relationship has been omitted, marginalized or hyperbolized. This resulted from  Sieroszewski’s own reticence and the cultural taboo, which prohibited exiles from entering into relationships with Russian women. Additionally, the paper presents some Russian-language studies concerning Sieroszewski, in which Sleptsova, who was a significant writer and researcher for Yakutia, is openly referred to as Sieroszewski’s wife.

Keywords:

Siberia, Yakutia, exiles, taboo, women, Wacław Sieroszewski

Brzozowski Stanisław (1983), Płomienie. Z papierów po Michale Kaniowskim, Warszawa: Iskry.

Chrostek Mariusz (2008), Etos dziewiętnastowiecznych zesłańców, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

Cixous H´el`ene (1993), Śmiech Meduzy, przeł. A. Nasiłowska, „Teksty Drugie”, 4/5/6, s. 147–166.

Cywiński Bohdan (1971), Rodowody niepokornych, Warszawa: Biblioteka „Więzi”.

Czachowski Kazimierz (1934), Obraz współczesnej literatury polskiej 1884–1933, t. 1. Naturalizm i neoromantyzm, Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych we Lwowie.

Czachowski Kazimierz (1938), Wacław Sieroszewski. Życie i twórczość, Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych we Lwowie.

Czaplicka Maria (2013), Mój rok na Syberii, red. naukowa i wprowadzenie G. Kubica,przeł. H. Kossak-Nowocień, Toruń: Muzeum im. Marii Znamierowskiej-Pr¨ufferowej.

Giller Agaton (1867), Opisanie zabajkalskiej krainy w Syberyi, Lipsk: F.A. Brockhaus.

Glebov Sergey (2014), Siberian Ruptures. Dilemmas of Ethnography in Imperial Situation, w: An Empire of Others: Creating Ethnographic Knowledge in Imperial Russia and the USSR, red. R. Cvetkovski Roland, A. Hofmeister, Budapest – New York: Central European University Press, s. 281–310.

Hirsch Francine (1997), The Soviet Union as a Work-in-Progress: Ethnographers and the Category Nationality in the 1926, 1937, and 1939 Censuses, „Slavic Review”, no. 2, s. 251–278.

Il’ina Olga M. (2020), Regional’nyj kontekst v prepodavanii disciplin gumanitarnogo cikla: opyt vneklassnoj raboty, „Modern Humanities Succes / Uspehi gumanitarnyh nauk”, nr 10, s. 23–26.

Ivanova Lˆudmila T. (2015), Istoriˆa povsednevnosti: odin zimnij den’ ˆakutskoj ženˆsiny v 20-e gg. XX v., http://dom-hors.ru/rus/files/arhiv zhurnala/fik/2015-6/history/ivanova.pdf [dostęp 18.07.2021].

Janik Michał (1928), Dzieje Polaków na Syberji, Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza.

Emel’ˆanov Igor’ S. (2001), Russko-ˆakutskie literaturnye svˆazi v proze (konec XIX – načalo XX v.), Novosibirsk: Nauka.

Jędrychowska Barbara (2000), Polscy zesłańcy na Syberii 1830–1883. Działalność pedagogiczna, oświatowa i kulturalna, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Kazarˆan Pavel L. (1985), Verhoˆanskaˆa rolitičeskaˆa ssylka vo vtoroj polovine XIX – načale XX v. Dissertaciˆa na poiskanie uč¨enoj stepeni kandidata istoričeskih nauk, Akademiˆa Nauk SSSR, Dal’nevostočnyj Naučnyj Centr, Institut Istorii, Arheologii i `Etnografii narodov dal’nego vostoka. Na pravah rukopisi, Vladivostok.

Kazarˆan Pavel L. (2015), Kazarˆan o mifah, ob istine i ˆakutah. (Polnyj tekst interv’ ˆu opublikovan v gazete «Naše vremˆa» 3 ot 25 ˆanvarˆa 2013 g.), https://yakutsk.bezformata.com/listnews/kazaryan-o-mifah-ob-istine-i-yakutah/9181967/ [dostęp 18.07.2021].

Kijak Aleksandra (2010), Odkrywca innej Syberii i Dalekiego Wschodu. O prozie Wacława Sieroszewskiego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Korˆakin Petr I. (2009), ˆA.O. Zaborovskij v ˆAkutskoj ssylke, „ˆAkutskij arhiv” , no. 1, s. 28–33.

Krzywicka Irena (1995), Wyznania gorszycielki, Warszawa: Czytelnik.

Krzywicki Ludwik (1958), Wspomnienia, t. 2, Warszawa: Czytelnik.

Krzywicki Ludwik (1959), Wspomnienia, t. 3, Warszawa: Czytelnik.

Kuczyński Antoni, Marczyk Mirosław [red.] (2011), Wacław Sieroszewski. Zesłaniec – etnograf – literat – polityk, Wrocław: Wydawnictwo Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego.

Kwiatek Anna (2010), Nihiliści czy romantycy? Postawy polskich socjalistów wobec małżeństwa na przełomie XIX i XX w. (do 1914 r.) w świetle pamiętników, listów i literatury pięknej, „Przegląd Historyczny”, nr 2, s. 171–196.

Lam Andrzej (1971), Wacław Sieroszewski, w: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, seria czwarta: Literatura polska w okresie realizmu i naturalizmu, t. 4, red. J. Kulczycka-Saloni, H. Markiewicz, Z. Żabicki, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Legutko Grażyna (2019), „Wyrosłam na Rosjankę...”. Historia Marii – jakuckiej córki Wacława Sieroszewskiego – w świetle jej listów od ojca i innych dokumentów, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

Lion Salomon (1925), Revol ˆucionery za polˆarnym krugom, Moskva: Novaˆa Moskva.

Łotman Jurij M (1993), „Dekabrysta w życiu codziennym”, w: Semiotyka dziejów Rosji, wyb. i przeł. B. Żyłko, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, s. 254–320.

Małgowska Hanna M. (1973), Sieroszewski i Syberia, Toruń: UMK.

Miłosz Czesław (1982), Człowiek wśród skorpionów, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Nikolaev Ivan (2013), ˆA soglasen s ocenkoj, čto Kazarˆan – provokator, http://uhhan.ru/news/2013-02-14-7167 [dostęp 18.07.2021].

Nowicka Ewa (2000), Polacy czy cudzoziemcy? Polacy za wschodnią granicą, Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.

Orzeszkowa Eliza (1910), Autobiografia w listach t. 3, [b.m.].

Rodak Paweł (2005), O biografiach tych, którzy nie mają biografii, w: Biografia historiografia dawniej i dziś. Biografia nowoczesna nowoczesność biografii, red. R. Kasperowicz, E. Wolicka, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, s. 231–245.

Rovnˆakova Lˆudmila I. (1968), Vaclav Seroševskij i ego russkie korrespondenty (po materialam neizdannoj perepiski), v: Slavˆanskie literaturnye svˆazi, red. M.P. Alekseev, Leningrad, s. 124–165.

Sadowska Ida (2007), Wśród obcych i wśród swoich. Wacława Sieroszewskiego portret wielokrotny, red. G. Legutko, Kielce: Instytut Filologii Polskiej Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego.

Savčenko I.V., Želobcova S.F. (2018), Proekt razrabotki mul’timedijnoj literaturnoj `ekskursii „Svetpolˆarnoj Zvezdy”. O žizni v ˆAkutii i naučno-literaturnom nasledii pol’skogo ssyl’nogo `etnografa XIX veka Vaclava Seroševskogo, v: Šag v buduˆsee: teoretičeskie i prikladnye issledovaniˆa sovremennoj nauki.Materialy XV Molodëžnoj Meždunarodnoj Naučno-Praktičeskoj konferencii Studentov, Aspirantov i Molodyh Uč¨enyh, 24–25 aprelˆa 2018 goda, g. Sankt-Peterburg, s. 103–106, http://otkritieinfo.ru/f/sb_shag_15_0.pdf [dostęp 18.07.2021].

Sieroszewski Andrzej (2001), Słowo i czyn. Życie i twórczość Wacława Sieroszewskiego, w: Z kraju nad Leną. Związki polsko-jakuckie dawniej i dziś, red. A. Kuczyński, Wrocław: Alta 2.

Sieroszewski Andrzej (2015), Wacława Sieroszewskiego żywot niespokojny. Z rękopisu

wydał, opracował i uzupełnił A.Z. Makowiecki, Warszawa: Iskry.

Sieroszewski Wacław (1926), Ciupasem na Syberię, Warszawa: Rój.

Sieroszewski Wacław (1929), Za kręgiem polarnym, Warszawa: Rój.

Sieroszewski Wacław (1959), Pamiętniki. Z rękopisu wydał A. Lam, w: W. Sieroszewski, Pamiętniki. Wspomnienia. Dzieła, t. 16: Varia, red. A. Lam, J. Skórnicki, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 7–520.

Sieroszewski Wacław (1961), Dwanaście lat w kraju Jakutów, w: W. Sieroszewski, Dzieła, t. 16, cz. 2: Varia, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Stepanov S.A. (1997), ˆAkutskie vospominaniˆa Vaclava Seroševskogo, v: Seroševskij Vaclav Leopol’dovič, ˆAkutskie rasskazy, povesti i vospominaniˆa, ˆAkutsk: Zdatel’skij dom Kuduk, s. 565–591.

Szymański Adam (1921), Pan Jędrzej Krawczykowski, w: A. Szymański, Szkice, Ze słowem wstępnym A. Grzymały-

-Siedleckiego, Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, s. 15–30.

Takakura Hiroki (2006), Indigenous Intellectuals and Suppressed Russian Anthropology Sakha Ethnography from the End of the Nineteenth Century to the 1930s, „Current Anthropology”, nr 6, s. 1009–1016.

Takasaeva Kyunney (2020), Jakuckie prace Wacława Sieroszewskiego i zmiany kulturowe narodu Sacha, Warszawa: Wydawnictwo DIG.

Thomson Ewa M. (2000), Trubadurzy imperium. Literatura rosyjska i kolonializm, przeł. A. Sierszulska, Kraków: Universitas.

Trynkowski Jan (2003), Kodeks etyczny zesłańca w świetle pism Agatona Gillera, „Studia Łomżyńskie”, nr 14, s. 23–30.

Walewska Cecylia (1908), Z dziejów krzywdy kobiet, Warszawa: Gebethner i Wolff.

Žondorov Anton (2013), Deputat Aleksandr Danilov hočet privleč’ istorika Pavla Kazarˆana k ugolovnoj otvetstvennosti, „Novosti ˆAkutii”, 29 ˆanvarˆa, https://news.ykt.ru/article/8260 [dostęp 18.07.2021].


Published
2021-12-31



Zbigniew Kopeć 
Faculty of Polish and Classic Philology. Adam Mickiewicz University, Poznan https://orcid.org/0000-0003-4351-1137



License

Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available  under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).

All interested parties have access to the published articles under the following conditions:

1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.

2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.

The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).

The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.