„Nie-doświadczenie” wojny – na przykładzie wybranych utworów Kazimierza Brandysa
Agnieszka Wróbel
Instytut Badań Literackich PANAbstrakt
In her analysis of Kazimierz Brandys’s novels the author focuses on war and wartime as experience and “non-experience” in the perspective of Polish heroic myth and anti-civilian paradigm. In Polish culture romantic and heroic paradigm has substantial influence on the form of masculinity. Experience in this article is a metaphor, which includes participation in a war as a soldier. “Non-experience” in this perspective situates men on the margins of heroic culture. It further shows limitations of heroic culture and revises heroic tradition.Słowa kluczowe:
masculinity, non-experience, war, heroic mythBibliografia
Brandys Kazimierz, Drewniany koń, Warszawa: Czytelnik, 1958.
Brandys Kazimierz, Jak być kochaną, w: tegoż, Jak być kochaną i inne opowiadania, Warszawa 1970, s. 146–180.
Brandys Kazimierz, Miasto niepokonane. Opowieść o Warszawie,Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka”, 1947.
Brzóstowicz-Klajn Monika, Inteligencji obraz, w: Słownik realizmu socjalistycznego, red. Z. Łapiński, W. Tomasik, Kraków: Universitas, 2004, s. 79–85.
Czapliński Przemysław, Resztki nowoczesności: dwa studia o literaturze i życiu, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2011.
Czyżak Agnieszka, Kazimierz Brandys, Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 1998.
Demidowicz Krzysztof, Prywatna wojna Felicji, „Film” 1999, nr 8, s. 112.
Ehrenreich Barbara, Rytuały krwi. Namiętność do wojny. Geneza i historia, przeł. P. Kołyszko, Warszawa: Jacek Santorski & CO Wydawnictwo, 2001.
Gombrowicz Witold, Wspomnienia polskie. Wędrówki po Argentynie, Warszawa: Res Publica, 1990.
Herman Judith, Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi, przeł. A. Kacmajor, M. Kacmajor, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2004.
Janion Maria, Płacz generała. Eseje o wojnie, Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 1998.
Kałużyński Zygmunt, Barykada broniona przez jedną kobietę, „Polityka” 1963, nr 3, s. 8.
Lewański Julian, Kazimierz Brandys: „Miasto niepokonane”, „Zeszyty Wrocławskie” 1948, nr 2, s. 188–193.
Łozińscy Maja i Jan, Ułani, poeci, dżentelmeni. Męski świat przedwojennej Polski, Warszawa: Dom Wydawniczy PWN, 2014.
Mosse George Lachmann, Nationalism and Sexuality. Middle-class Morality and Sexual Norms in Modern Europe, Madison: The University of Wisconsin Press, 1988.
Münkler Herfried, Zmierzch bohaterów. O wspólnotach heroicznych i postheroicznych, „Dziennik. Europa – Tygodnik Idei” 2007, nr 47, s. 13–15.
Piwińska Marta, Legenda romantyczna i szydercy, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973.
Sekuła Aleksandra, Chłop Kmicicem. Zmiana wyobrażeń tożsamościowych (1960–1999 i dalej), w: Rok 1966. PRL na zakręcie, red. K. Chmielewska, G. Wołowiec, T. Żukowski, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.Wydawnictwo, 2014, s. 299–312.
Sobolewska Anna, Polska proza psychologiczna (1945–1950), Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979.
Tomasik Tomasz, Wojna – męskość – literatura, Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej, 2013.
Wróbel Agnieszka, „Nie dać się uwieść”, czyli o zwodniczości mitu heroicznego, „Teksty Drugie” 2011, nr 4, s. 147–160.
Wróbel Agnieszka, „Rozhisteryzowany swoją niemocą” – męskość w twórczości Tadeusza Konwickiego (na podstawie „Sennika współczesnego”), „Teksty Drugie” 2015, nr 2, s. 336–352.
Wróbel Agnieszka, „Wam potrzebny jest ojciec” – o powstańcach styczniowych, AK-owskich partyzantach i kryzysie męskości romantycznej. Przykład twórczości Tadeusza Konwickiego, w: M. Rudaś-Grodzka i in., Rok 1863. Narodziny nowej Polski, Warszawa 2016, s. 222–240.
Wyka Kazimierz, Pogranicze powieści, wyd. 2, Warszawa: Czytelnik, 1974.
Wyka Kazimierz, Życie na niby, Kraków: Universitas, 2011.
Wysłouch Seweryna, Od socjologii do etyki. O twórczości Kazimierza Brandysa, „Pamiętnik Literacki” 1989, z. 3, s. 119–138.
Zawieyski Jerzy, Liryczna opowieść o Warszawie, „Odrodzenie” 1948, nr 10, s. 4.
Ziomek Jerzy, Kazimierz Brandys, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1964.
Żukrowski Wojciech, Mironek w powstaniu, „Nowe Książki” 1970, nr 19, s. 1191–1194.
Instytut Badań Literackich PAN
Licencja
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
