Seksualność księdza (przypadek Janusza Stanisława Pasierba)
Tomasz Tomasik
Instytut Filologii. Uniwersytet Pomorski w Słupskuhttps://orcid.org/0000-0001-8778-0406
Abstrakt
Artykuł podejmuje zagadnienie seksualności w twórczości Janusza Stanisława Pasierba, polskiego księdza katolickiego i poety. Okazuje się, że w przypadku księdza katolickiego obowiązek celibatu nie oznacza wyrzeczenia się seksualności. Celibat uważany jest za rodzaj sublimacji, w której eros przekształca się w agape, ale oznacza także poświęcenie – dramat życia w samotności. W poezji Pasierba często pojawia się, nie wyłączając konotacji erotycznych, motyw „wejścia Boga w życie ludzkie”, który jest zarazem ekstatyczny i traumatyczny. Bóg naznacza ciało kapłana bolesnym piętnem.
Słowa kluczowe:
seksualność, celibat, sublimacja, ksiądz katplicki, Janusz Stanisław PasierbBibliografia
Bataile Georges (2007), Erotyzm, przeł. M. Ochab, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Benedykt XVI (2006), Encyklika „Deus caritas est”, Kraków: Znak.
Boy-Żeleński Tadeusz (1973), Słówka, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Chrząstowska Bożena (1997), „Wierzę wiersze”. O poezji kapłańskiej, w: Religijne aspekty literatury polskiej XX wieku, red. M. Jasińska-Wojtkowska i J. Święch, Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL, s. 217–302.
Coogan Michael (2011), Bóg i seks. Co naprawdę mówi Biblia, przeł. A. Onysymow, Warszawa: Aletheia.
Courtine Jean-Jacques (2014), Wprowadzenie, w: Historia ciała, t. 3. Różne spojrzenia. Wiek XX, red. J.-J. Courtine, przeł. K. Belaid i T. Stróżyński, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, s. 5–8.
Czubiński Antoni (2003), Historia powszechna XX wieku, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Drewermann Eugen (2002), Kler: psychogram ideału, przeł. R. Stiller, N. Niewiadomski, Gdynia: Uraeus.
G´elis Jacques (2011), Ciało, Kościół i sacrum, w: Historia ciała, t. 1, red. G. Vigarello, przeł. T. Stróżyński, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, s. 15–96.
Giddens Anthony (2006), Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Graves Robert (1992), Mity greckie, przeł. H. Krzeczkowski, wyd. 5, Warszawa: PIW.
Groblicki Julian, Florowski Eugeniusz [red.] (b.r.w.), Sobór watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, wyd. 3, Poznań: Pallottinum.
Gryglewicz Feliks, Lukaszyk Romuald, Sułowski Zygmunt (1985), Encyklopedia katolicka, t. 2, Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL.
Gryglewicz Feliks, Lukaszyk Romuald, Sułowski Zygmunt (2012), Encyklopedia katolicka, t. 17, Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL.
Jan Paweł II (1986), Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa, Watykan: Libreria Editrice Vaticana.
Kudyba Wojciech (2006), Rana, która przyzywa Boga. O twórczości poetyckiej Janusza St. Pasierba, Lublin: Wydawnictwo TN KUL.
Kudyba Wojciech (2008), Nagość księdza. „Poezja kapłańska” jako dyskurs mniejszości, „Teksty Drugie”, z. 5, s. 138–145.
Kupczak Jarosław (2006), Dar i komunia. Teologia ciała w ujęciu Jana Pawła II, Kraków: Znak.
Laplanche Jean, Pontalis Jean-Bernard (1996), Słownik psychoanalizy, przeł. E. Modzelewska, E. Wojciechowska, Warszawa: WSiP.
Nauka Kościoła o charyzmacie celibatu. Wybór dokumentów (1998), wybór i red. A. Jasiński, Gniezno: Gaudentium.
Owidiusz (2002), Przemiany, przeł. B. Kiciński, Kraków: Zielona Sowa.
Pasierb Janusz Stanisław (1973), Miasto na górze, Kraków: Znak.
Pasierb Janusz Stanisław (1986), Religijność Lechonia, „Tygodnik Powszechny”, nr 28, s. 1–3.
Pasierb Janusz Stanisław (1988), Konstanty Jeleński – Polak i Europejczyk, „Więź”, nr 1, s. 6–10.
Pasierb Janusz Stanisław (1992), Czas otwarty, Pelplin: Bernardinum.
Pasierb Janusz Stanisław (1993), Gałęzie i liście, Pelplin: Bernardinum.
Pasierb Janusz Stanisław (1994), Skrzyżowanie dróg, Pelplin: Bernardinum.
Pasierb Janusz Stanisław (2012), Wiersze zebrane, t. 1, red. M. Wilczek, E. Wiorko, T. Tomasik, Pelplin: Bernardinum.
Pasolini Pier Paulo (1999), Bluźnierstwo. Wybór poezji, wybrał, przeł. i posłowiem opatrzył J. Mikołajewski, Warszawa: Teta Veleta.
Pater Michał (1978), Wykład Pisma Świętego Starego Testamentu, wyd. 3 popraw., Poznań: Pallotinum.
Potkański Jan (2023), Mądrość ciała. Eros i sublimacja w poezji Janusza Pasierba, „Pamiętnik Literacki”, z. 1, s. 111–147.
Prusak Jacek (2023), Celibat nie jest orientacją seksualną, https://www.tygodnikpowszechny.pl/celibat-nie-jest-orientacja-seksualna-30401 [dostęp 25.09.2023].
Prusak Jacek (2023), Celibat to nie patologia. To wykorzystanie libido do służenia Bogu i ludziom, strona online: https://i.pl/ks-prusak-celibat-to-nie-patologia-to-wykorzystanie-libido-do-sluzenia-bogu-i-ludziom/ar/1026739 [dostęp 25.09.2023].
Przybylski Ryszard (1988), Poezja wiary tragicznej, posłowie w: J. St. Pasierb, Wiersze wybrane, wybór i oprac. J. Sochoń, Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
Ryś Grzegorz (2002), Celibat, Kraków: WAM.
Tresmontant Claude (1996), Esej o myśli hebrajskiej, przeł. M. Tarnowska, wstęp A. Żak, Kraków: Znak.
Wojtyła Karol (1960), Miłość i odpowiedzialność, Lublin: Wydawnictwo TN KUL.
http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WR/kongregacje/kdwiary/zbior/t 1 27.html [dostęp 25.09.2023].
Instytut Filologii. Uniwersytet Pomorski w Słupsku https://orcid.org/0000-0001-8778-0406
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
