Ironia modernistyczna i nowy rodzaj biografii: Ludzie epoki Wiktorii Lyttona Stracheya
Anna Tomczak
Wydział Filologiczny, Uniwersytet w BiałymstokuAbstrakt
The article argues that Lytton Strachey’s Eminent Victorians (1918) exemplifies the use of modernist irony, as defined by AlanWilde in Horizons of Assent: Modernism, Postmodernism, and the Ironic Imagination (1981). The Polish translation of Strachey’s book, which includes only two of the four original essays, while losing the ironic undertones of the title in Ludzie epoki Wiktorii, keeps some significant characteristics discussed by Wilde, such as disjunction, paradox and parataxis. Strachey’s disjunctive irony, his awareness of life’s incongruities and disparities, his perspective of distance and detachment, as well as his employment of narrative techniques suggesting discontinuity, fleeting impression and subjectivity – all lie at the root of the new form of biography as a genre.
Słowa kluczowe:
modernist irony, disjunctive irony, biography, Eminent Victorians, Lytton Strachey, modernism, Alan WildeBibliografia
Allemann Beda, O ironii jako o kategorii literackiej, przeł. M. Dramińska-Joczowa, w: Ironia, red. M. Głowiński, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2002, s. 17–41.
Adamczyk-Garbowska Monika, Polskie tłumaczenia angielskiej literatury dziecięcej. Problemy krytyki przekładu, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, 1988.
Altick Richard D., Eminent Victorianism. What Lytton Strachey Hath Wrought, „The American Scholar” 1995, vol. 64, no 1 (Winter), s. 81–89.
Barbe Katherina, Irony in Context, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins, 1995.
Bov´e Paul A., Modern Irony and the Ironic Imagination, „Contemporary Literature” 1982, vol. 23, issue 2 (Spring), s. 244–254.
Dane Joseph A., The Critical Mythology of Irony, Athens and London: U. of Georgia Press, 2011.
Głowiński Michał, Ironia jako akt komunikacyjny, w: Ironia, red. M. Głowiński, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2002, s. 5–16.
Hamilton Nigel, Biography. A Brief History. Cambridge, Ma. and London: Harvard UP, 2007.
Haan de Binne, Renders Hans, Towards Traditions and Nations, w: Theoretical Discussions of Biography: Approaches from History, Microhistory and Life Writing, eds. B. de Haan, Binnee, H. Renders, Leiden: Brill, 2014, s. 11–23.
Hooper Brad, Another Look At: Lytton Strachey’s „Eminent Victorians”, „Booklist” 2011, vol. 107, issue 19/20, s. 28.
Houghton Walter, The Victorian Frame of Mind, 1830–1870, New Haven and London: Yale University Press, 1985.
Hutcheon Linda, Irony’s Edge: The Theory and Politics of Irony, London and New York: Routledge, 1995.
Hutcheon Linda, „Ironia, satyra, parodia – o ironii w ujęciu pragmatycznym”, przeł. K. Górska, w: Ironia, red. M. Głowiński, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2002, s. 165–190.
Kerbrat-Orecchiani Catherine, Ironia jako trop, przeł. M. Dramińska-Joczowa, w: Ironia, red. M. Głowiński, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2002, s. 109–143.
Korwin-Piotrowska Dorota, Poetyka: przewodnik po świecie tekstów, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.
Łaguna Piotr, Ironia jako postawa i jako wyraz, Kraków–Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1984.
May Brian, TheModernist as Pragmatist: E.M. Forster and the Fate of Liberalism, Columbia and London: Univ. of Missouri Press, 1997.
McCrum Robert, „Eminent Victorians”, „Guardian”, 16 stycznia 2017.
Melbye David, Irony in the Twilight Zone: How the Series Critiqued Postwar American Culture, Lanham: Rowman and Littlefield, 2016.
Miller Tyrus, Late Modernism: Politics, Fiction, and the Arts between the World Wars, Berkeley–Los Angeles–London: U. of California Press, 1999.
Mitosek Zofia, Co z tą ironią?, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2013.
Muecke D. S., Ironia: podstawowe klasyfikacje, przeł. G. Cendrowska, w: Ironia, red. M. Głowiński, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2002, s. 43–74.
Paxman Jeremy, Empire, London: Penguin Books, 2011.
Reviron-Pi´egay Floriane, The Age of Outrage: Eminent Victorians: Outrageous Strachey? The Indecent Exposure of Victorian Characters and Mores, „´Etudes britanniques contemporaines” 2013, nr 45, https://ebc.revues.org/638, DOI: 10.4000/ebc.638.
Rodriguez Rosique Susana, The power of inversion. Irony, from utterance to discourse, w: Irony and Humour. From Pragmatics to Discourse, eds. L.R. Gurillo, M. Bel´en Alvaro Ortega, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins, 2013, s. 17–38.
Skidelsky Robert, Only Connect: Biography and Truth, w: The Troubled Face of Biography, ed. E. Homberger, J. Charmley, New York: Macmillan, 1988, s. 1–16.
Sperber Dan, DeirdreWilson, Ironia a rozróżnienie między użyciem a przywołaniem, przeł. M. B. Fedewicz, w: Ironia, red. M. Głowiński, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2002, s. 75–108.
Stamirowska Krystyna, Bloomsbury i Virginia Woolf, w: Grupa Bloomsbury. Brytyjska bohema kręgu Virginii Woolf, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2010, s. 23–31.
Storrm William, Irony and the Modern Theatre, Cambridge: CUP, 2011.
Strachey Lytton, Eminent Victorians, New York: Garden City, 1918.
Strachey Lytton, Ludzie epoki Wiktorii. Florence Nightingale. Generał Gordon, przeł. A. Pański, Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1938.
Tekcan Rana, The Biographer and the Subject: A Study of Biographical Distance, Stuttgart: ibidem–Verlag/ibidem Press, 2014.
Walczuk Anna, Irony as a Mode of Perception and Principle of Ordering Reality in the Novels of Muriel Spark, Kraków: Universitas, 2005.
Walter James, The Solace of Doubt? Biographical Methodology after the Short Twentieth Century, w: Theoretical Discussions of Biography: Approaches from History, Microhistory and Life Writing, eds. B. de Haan, Binnee, H. Renders, Leiden: Brill, 2014, s. 43–58.
Wilde Alan, Modernism and the Aesthetic of Crisis, „Contemporary Literature” 1979, vol. 20, issue 1, s. 13–50.
Wilde Alan, Horizons of Assent: Modernism, Postmodernism, and the Ironic Imagination, Baltimore: Johns Hopkins U. Press, 1987.
Wydział Filologiczny, Uniwersytet w Białymstoku
Licencja
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
