Przewodnik literacki – dziecko i archiwum wyobrażonych krajobrazów
Wojciech Gałecki
Instytut Filologii Polskiej. Uniwersytet Wrocławskihttps://orcid.org/0000-0002-7524-8516
Abstrakt
W artykule podjęta została problematyka funkcjonowania elementów krajobrazowych w tekstach należących do gatunku przewodnika literackiego. Wychodząc od specyficznego, kulturowego sposobu rozumienia kategorii krajobrazu, autor stara się naświetlić związki między XIX-wiecznymi narodzinami turystyki literackiej i równoległym wzrostem zainteresowania problemem pejzażu. Dowodów wpływu tego zainteresowania na rozwój turystyki zdają się dostarczać przewodnikowe teksty z epoki, w których problem pejzażu zajmuje ważną pozycję i jest w szczególny sposób dokumentowany; wskazane dokumentowanie zaś pozwala myśleć o przewodniku jak o swoistym archiwum literackich przedstawień pejzaży. Modalność przewodnika jako archiwum ujawnia się na różne sposoby, od tych oczywistych, związanych z cytowaniem fragmentów dzieł, po te metaforyczne, obejmujące bedekerową strategię scenariusza.
Słowa kluczowe:
krajobraz, turystyka literacka, natura, przewodniki turystyczne, blogi internetowe, język reklamyBibliografia
Andrejczuk Wiaczesław (2013), Funkcje krajobrazu kulturowego, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, nr 20, s. 65–81.
Banaszkiewicz Magdalena (2011), Kulturowe krajobrazy pamięci, w: Przeszłość we współczesnej narracji kulturowej: studia i szkice kulturoznawcze, t. 2, red. P. Plichta, Kraków: Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bednarek Stefan (2015), Krajobraz kulturowy, czyli o tautologii, w: Więcej niż obraz, red. E. Wilk, A. Nacher, M. Zdrodowska, E. Twardoch, M. Gulik, Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, s. 71–80.
Chadwick Ellis H. (1914), In the Footsteps of the Brontës, London: Sir Isaac Pitman & Sons, Ltd.
Czermińska Małgorzata (2011), Miejsca autobiograficzne. Propozycja w ramach geopoetyki, „Teksty Drugie”, nr 5, s. 183–200.
Degler (Lisek) J. (2021), Niezrealizowane spotkanie kultur, czyli przewodnik-archiwum po Wilnie Zelmana Szyka na tle polskiego dyskursu krajoznawczego, „Teksty Drugie”, t. 5, s. 319–338.
Frydryczak Beata (2013), O zakotwiczeniu krajobrazu w kulturze, „Prace Kulturoznawcze” XV, nr 3487, s. 161–169.
Jaccaci Florian August (1896), On the Trail of Don Quixote: Being a Record of Rambles in the Ancient Province of La Mancha, New York: Charles Scribner’s Sons.
Jansson André (2006), Specialized Spaces. Touristic Communication in the Age of Hyper-Space-Biased Media, „Arbejdspapirer fra Center for Kulturforskning”, nr 137–06.
Kitton Frederic G. (1905), The Dickens Country, London: Adam and Charles Black.
Kobelska Adela (2020), Świat umiejscowiony. Myślenie geograficzne w nowoczesnym literaturoznawstwie polskim, w: Wiek teorii. Sto lat nowoczesnego literaturoznawstwa polskiego, red. D. Ulicka, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, s. 430–436.
Konończuk Elżbieta (2016), Utekstawianie miejsc jako forma praktykowania historii ratowniczej. Przykład Podlasia, „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, nr 8, s. 33–49.
Lindop Grevel (1993), A literary guide to the Lake District, London: Chatto & Windus.
Martínez de Pisón Eduardo (2012), Imagen del paisaje: la generación del 98 y Ortega y Gasset, red. H. Carpintero, Madrid: Fórcola.
Melville Lewis (1905), The Thackeray Country, London: Adam and Charles Black.
Mitchell W.J.T. (2002), Landscape and power, Chicago: University of Chicago Press.
Moretti Franco (2019), Patterns and Interpretation, przeł. E. Rajewska, „Rocznik Komparatystyczny”, t. 9, s. 9–24.
Ortega Cantero Nicolás (1988), La experiencia viajera en la Institución Libre de Enseñanza, w: Viajeros y paisajes, red. J. Gómez Mendoza, N. Ortega Cantero, Madrid: Alianza Editorial.
Ortega Cantero Nicolás (2008), Paisaje e identidad nacional, w: Retorno al paisaje: el saber filosófico, cultural y científico del paisaje en España, red. J. F. Mateu Bellés, M. Nieto Salvatierra, Valencia: EVREN.
Ortega Cantero Nicolás (2015), Francisco Giner y el descubrimiento moderno del paisaje de España, „Anales de Literatura Española”, nr 27, s. 23–44.
Paziński Piotr (2008), Dublin z Ulissesem: wraz ze słownikiem bohaterów Ulissesa, Warszawa: Czuły Barbarzyńca Press.
Pietraszko Stanisław (2012), Krajobraz i kultura, w: Kultura: studia teoretyczne i metodologiczne, red. S. Bednarek, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Atla 2, s. 137–145.
Rybicka Elżbieta (2015), Krajobraz kulturowy. Między ideologiami a działaniami, w: Więcej niż obraz, red. E. Wilk, A. Nacher, M. Zdrodowska, E. Twardoch, M. Gulik, Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, s. 57–67.
Shelley Henry (1909), Literary By-Paths in Old England, Boston: Little, Brown and Company.
Szalewska Katarzyna (2017), Urbanalia – miasto i jego teksty. Humanistyczne studia miejskie, Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Ulicka Danuta (2024), Archiwum – otwarta księga opowieści, w: D. Ulicka, Doświadczenie czasu w przestrzeni archiwum, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 11–54.
Wolfe Theodore F. (1895), A Literary Pilgrimage. Among the Haunts of Famous British Authors, Philadelphia: J.B. Lippincott Company.
Instytut Filologii Polskiej. Uniwersytet Wrocławski https://orcid.org/0000-0002-7524-8516
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
