Lucian Blaga: rumuńskie horyzonty przestrzenne
Andrzej Zawadzki
Wydział Polonistyki. Uniwersytet Jagiellońskihttps://orcid.org/0000-0002-9118-6343
Abstrakt
A
Artykuł poświęcony jest przedstawieniu koncepcji przestrzeni rumuńskiego myśliciela Luciana Blagi (1895- 1961). Autor artykułu przedstawia najpierw główne złożenia filozofii kultury Blagi, zawarte w jego pracy Trilogia culturii. Jednym z tych założeń jest istnienie głębokich, nieświadomych horyzontów przestrzennych, które warunkują wiele podstawowych form kulturowych, a które rumuński filozof przeciwstawia powierzchniowym, danym w bezpośrednim oglądzie zmysłowym krajobrazom. Koncepcję takiego horyzontu przestrzennego Blaga przedstawia na podstawie analiz przestrzeni pasterskiej (spaţiul mioritic): falistego horyzontu przestrzennego, źródłowego dla ducha rumuńskiego. W artykule wspomniana jest też alternatywna wobec koncepcji autora Trilogia culturii koncepcja Vasilego Băncili, który za równie istotną dla duchowości rumuńskiej uznaje przestrzeń stepową, znamienną dla południowo-wschodnich, naddunajskich obszarów Rumunii (Câmpia Bărăganului, równina Brăgan).
Słowa kluczowe:
Lucian Blaga, Vasile Băncilă, Siedmiogród, Bărăgan, przestrzeń pasterska, przestrzeń stepowa, kategorie nieświadomości, pejzażBibliografia
B˘ancil˘a Vasile (2007), Spat¸iul B˘ar˘aganului, w: V. B˘ancil˘a, Opere, vol. 7, Br˘aila: Istros.
Blaga Lucian (1985), Trilogia culturii, w: Opere, vol. 9, București: Minerva.
Blaga Lucian (1998), Przestrzeń pasterska, przeł. I. Kania, „Literatura na Świecie” nr 9, s. 86-100.
Cassirer Ernst (2011), Logika nauk o kulturze, przeł. P. Paszutowicz, Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Głowiński Michał, Kostkiewiczowa Teresa, Okopień-Sławińska Aleksandra, Sławiński Janusz (1998), Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
Hartmann Eduard, von (1982), Filozofia nieświadomego. Wybór tekstów, przeł. B. Markiewicz, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Heidegger Martin (2004), Bycie i czas, przeł. B. Baran, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kant Immanuel (1986), Krytyka władzy sądzenia, przeł. J. Gałecki, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Leo Frobenius în România | Veni, vidi, velo!, archive.org/web/20130601225527/http:/ciclist.wordpress.com/2012/06/25/leo-frobenius-in-romania/ [dostęp 31.08.2021].
Liiceanu Gabriel (2012), 24 cuvânte cheie ale lui Heidegger, București: Humanitas.
Noica Constantin (1996), Cuvânt împreun˘a despre rostirea româneasc˘a, București: Humanitas.
Pakalski Dariusz (2013), Estetyka Eduarda von Hartmanna, Toruń: Wydawnictwo Tako.
Pareyson Luigi (2014), Estetica dell’idealismo tedesco, t. 2: Fichte e Novalis, Milano: Mursia.
Schelling Friedrich Wilhelm Joseph (1979), System idealizmu transcendentalnego, przeł. K. Krzemień, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Schelling Friedrich Wilhelm Joseph (2015), Filozofia sztuki, przeł. K. Krzemień, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Spengler Oswald (2014), Zmierzch Zachodu: zarys morfologii historii powszechnej, przeł. J. Marzęcki, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Wilkinson Toby (2019), Powstanie i upadek starożytnego Egiptu: dzieje cywilizacji od 3000 p.n.e do czasów Kleopatry, przeł. N. Radomski, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Zimmer Heinrich (2014), Mity i symbole w indyjskiej sztuce i kulturze, przeł. M. Szymański, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Wydział Polonistyki. Uniwersytet Jagielloński https://orcid.org/0000-0002-9118-6343
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
