Syberyjski tekst literatury rosyjskiej we współczesnej myśli humanistycznej
Svetlana Pavlenko
Wydział Filologiczny Uniwersytet GdańskiAbstrakt
The article focuses on the Siberian text of Russian literature – its definition and structure. Referring to Toporov’s concept, which became an intellectual and methodological challenge for Russian researchers, the author points out that Toporov emphasized the uniqueness of the Saint Petersburgian text, whereas in the Russian humanities, apart from the Moscow text, a number of regional/local texts were created: Crimean, Caucasian, Ural, and Siberian. The specificity of regional texts, including Siberian, requires a broader methodological basis (interdisciplinary approach). Therefore the article analyzes several proposals by Russian researchers regarding the methodological approach to this cultural phenomenon. In addition, it indicates pitfalls and difficulties which should be taken into account in this type of spatial study.
Słowa kluczowe:
space, poetics, cultural studies, topographical discourse, regionBibliografia
Abaˇsev Vladimir Vasil’eviˇc (2000), Perm’ kak tekst. Perm’ v russkoj kul’ture i literature XX veka, Perm’: Izdatel’stvo Permskogo universiteta.
Anisimov Kirill Vladislavoviˇc (2002), Puteˇsestvie: k voprosu o ˇzanrovoj sostavlˆ aˆ uˆsej sibirskogo teksta, w: Sibirskijtekst v russkoj kul’ture, red. A.P. Kazarkin, Tomsk: Sibirika, s. 20–30.
Anisimov Kirill Vladislavoviˇc (2007), Paradigmatika i sintagmatika sibirskogo teksta russkoj literatury (Postanovka problemy), w: Sibirskij tekst v russkoj kul’ture, t. 2, red. A.P. Kazarkin, N.V. Serebrennikov, Tomsk: Izdatel’stvo Tomskogo universiteta, s. 60–73.
Anisimov Kirill Vladislavoviˇc (2010), Ot redaktora, w: Sibirskij tekst v nacional’nom sˆ uˇzetnom prostranstve, red. K.V. Anisimov, Krasnoˆarsk: Sibirskij federal’nyj un-t, s. 3–6.
Domanskij Valerij Anatol’eviˇc (2007), Strukturnye urovni sibirskogo teksta, w: Sibirskij tekst v russkoj kul’ture, t. 2, red. A.P. Kazarkin, N.V. Serebrennikov, Tomsk: Izdatel’stvo Tomskogo universiteta, s. 50–59.
Domanskij Valerij Anatol’eviˇc (2014), Substraty Tomskogo teksta, w: Severnyj i Sibirskij teksty russkoj literatury kak sverhteksty: tipologiˇceskoe i unikal’noe, red. E.ˇS. Galimova, A.G. Loˇsakov, Arhangel’sk: ID SAFU, s. 101–111.
Galimova Elena ˇSamil’evna (2014), Konceptosfera «volˆa//svoboda» v hudoˇzestvennyh kartinah mira Severnogo i Sibirskogo tekstov russkoj literatury, w: Severnyj i Sibirskij teksty russkoj literatury kak sverhteksty: tipologiˇceskoe i unikal’noe, red. E.ˇS.
Galimova, A.G. Loˇsakov, Arhangel’sk: ID SAFU, s. 211–226. Galimova Elena ˇSamil’evna (2015), K voprosu o metodologii issledovaniˆa lokal’nyh (gorodskih i regional’nyh) literaturnyh sverhtekstov (na primere Severnogo teksta russkoj kul’tury), w: Sibirskaˆa identiˇcnost’ v zerkale literaturnogo teksta: tropy, toposy, ˇ zanrovye formy XIX–XXI vekov, red. N.V. Kovtun, Moskva: FLINTA, s. 365–380.
Kazarkin Aleksandr Petroviˇc (2007), Literaturnaˆa klassika Sibiri: podhod i definicii, w: Sibirskij tekst v russkoj kul’ture, t. 2, red. A.P. Kazarkin, N.V. Serebrennikov, Tomsk: Izdatel’stvo Tomskogo universiteta, s. 32–43.
Korkunov Vladimir (2014), Na puti k «Kimrskomu tekstu»: teoriˆa i praktika, „Voprosy literatury”, nr 6, s. 325–344.
Lavrenova Ol’ga Aleksandrovna (2010), Lokal’nye teksty kul’tury v kontekste kul’turnogo landˇsafta, „Observatoriˆa kul’tury”, nr 6, s. 62–67.
Literatura Urala: istoriˆa i sovremennost’ (2006, 2007, 2008, 2010, 2011, 2012), t. 1–7, red. E.K. Sozina, Ekaterinburg: Uro RAN, Izdatel’skij dom «Soˆuz pisatelej», Izdatel’stvo Ural’skogo universiteta.
Literaturnyj process na Urale v kontekste istoriko-kul’turnyh vzaimodejstvij: konec XIV– XVIII vv. (2006), red. E.K. Sozina, Ekaterinburg: Soˆuz pisatelej.
Loˇsakov Aleksandr (2008), Problema sverhteksta v oteˇcestvennoj filologii, „Acta Neophilologica”, nr 10, s. 181–189.
Lotman ˆUrij Mihajloviˇc (2014), Tekst v tekste, http://www.iedtech.ru/files/journal/2014/1/lotman-text-in-text.pdf.
Lotman ˆUrij Mihajloviˇc (2005), Sˆ uˇzetnoe prostranstvo russkogo romana XIX stoletiˆ a, http://philologos.narod.ru/lotman/russpace.htm.
Lˆusyj Aleksandr Pavloviˇc (2000), Puˇskin. Tavrida. Kimmeriˆ a, Moskva: ˆAzyki russkoj kul’tury.
Lˆusyj Aleksandr Pavloviˇc (2003), Krymskij tekst v russkoj literature, Sankt-Peterburg: Aletejˆ a.
Lˆusyj Aleksandr Pavloviˇc (2009), Kavkazskij tekst: plen i mest’, w: Geografiˆa iskusstva, t. 5, oprac. O.A. Lavrenova, Moskva: Institut Naslediˆa, s. 75–108.
Lˆusyj Aleksandr Pavloviˇc (2012), Tekstual’naˆa revolˆuciˆa ili semiotiˇceskaˆa mutaciˆa? Ob odnom kul’turologiˇceskom puteˇsestvii v peterburgskoj marˇsrutke, konceptualizirovannom probkoj na ulice Pestelˆ a, „Kul’turologiˇceskij ˇzurnal”, nr 2(8), http://www.cr-journal.ru/rus/journals/123.html&j id=10.
Lˆusyj Aleksandr Pavloviˇc (2013), Moskovskij tekst. Tekstologiˇceskaˆa koncepciˆa russkoj kul’tury, Moskva: Veˇce, Russkij impul’s.
Makarova Elena Antoninovna (2010), Specifika bytovaniˆa «sibirskogo teksta» v literaturnoj situacii poslednej treti XIX veka, w: Sibirskij tekst v nacional’nom sˆ uˇzetnom prostranstve, red. K.V. Anisimov, Krasnoˆarsk: Sibirskij federal’nyj un-t, s. 46–62.
Mednis Nina Eliseevna, Sverhteksty v russkoj literature, http://rassvet.websib.ru/text.htm?no=35&id=3.
Moskva i „moskovskij tekst” russkoj kul’tury (1998), red. G.S. Knabe, Moskva: RGGU.
Moskva i „moskovskij tekst” v russkoj literature XX veka (2007), t. 4, red. N.M. Malygina, Moskva: MGPU.
Moskva v russkoj i mirovoj literature (2000), red. N.D. Bludilina, Moskva: Nasledie.
Pavlenko Svetlana (2018), Rosja Adama Mickiewicza oraz jego polskich i rosyjskich przyjaciół, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Severnyji Sibirskij teksty russkoj literatury kaksverhteksty: tipologiˇceskoe iunikal’noe(2014), red. E.ˇS. Galimova, A.G. Loˇsakov, Arhangel’sk: ID SAFU.
Severnyj tekst russkoj literatury (2009, 2012, 2013, 2018), t. 1–4, red. E.ˇS. Galimova, Arhangel’sk: Pomorskij universitet.
Severnyj tekst v russkoj kul’ture (2003), red. N.I. Nikolaev, Arhangel’sk: Pomorskij universitet.
Sozina Elena Konstantinovna (2010), `Etnografiˇceski-kolonial’nyj subtekst v sostave sibirskogo teksta: po proizvedeniˆam K. Nosilova i P. Infant’eva, w: Sibirskij tekst v nacional’nom sˆ uˇzetnom prostranstve, red. K.V. Anisimov, Krasnoˆarsk: Sibirskij federal’nyj un-t, s. 108–132.
Starzyńska Aleksandra, Kilka uwag o legendarnym Białowodziu – krainie szczęśliwości „na Syberii, czy za Syberią, albo jeszcze gdzieś indziej”, „Opera Slavica” 2016, vol. 26, iss. 1, s. 49-56, https://digilib.phil.muni.cz/bitstream/handle/11222.digilib/135 543/2 OperaSlavica 26-2016-1 7.pdf.
ˇ Sul’ˇzenko Vˆ aˇceslav Ivanoviˇc (2001), Kavkazskij fenomen russkoj prozy, Pˆatigorsk: PˆatGFA.
ˇ Sul’ˇzenko Vˆ aˇceslav Ivanoviˇc (2007), Russkij Kavkaz: oˇcerkimeˇzdisciplinarnyh issledovanij, Pˆatigorsk: Pˆatigorskaˆa GFA.
Toporow Władimir (2000), Petersburg i tekst petersburski literatury rosyjskiej. Wprowadzenie do tematu, w: tegoż, Miasto i mit, przeł. B. Żyłko, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, s. 49–142.
Tˆupa Valerij Igoreviˇc (2002), Mifologema Sibiri: k voprosu o «sibirskom tekste» russkoj literatury, „Sibirskij filologiˇceskij ˇzurnal”, nr 1, s. 27–35.
Zamˆatin Dmitrij Nikolaeviˇc (2010), Strela i ˇsar: vvedenie v metageografiˆu Zaural’ˆ a, w: Sibirskij tekst v nacional’nom sˆ uˇzetnom prostranstve, red. K.V. Anisimov, Krasnoˆarsk: Sibirskij federal’nyj un-t, s. 7–26.
Wydział Filologiczny Uniwersytet Gdański
Licencja
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
