“A One-kilo Tear” and “a Mood Sofa”: Emotions in the Comic Space (of The Smallest Theater in the World)
Maria Tarnogórska
Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet WrocławskiMaria Tarnogórska, dr hab., kierownik Zakładu Teorii Literatury w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Autorka dwóch monografii: Poemat międzywojenny. Studium z poetyki historycznej gatunku (1997) i Genus ludens. Limeryk w polskiej kulturze literackiej (2012). Główny przedmiot jej aktualnych zainteresowań badawczych stanowią gatunki i odmiany współczesnego komizmu, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki literackiego nonsensu.
https://orcid.org/0000-0001-5257-1620
Abstract
This article focuses on some typically Polish literary contexts fundamental for the intertextual humour of Zielona Gęś (The Green Goose, also known as The Smallest Theater in the World) by K.I. Gałczyński, a writer who helped create a new culture of laughter in post-war Poland. Gałczyński plays with the “sentimental romanticism” which perpetuated in native readers’ imaginations certain characteristic, emotionally marked spatial images, such as a landscape with a nightingale and the moon, as well as related standards of feeling nowadays regarded as emotional kitsch, seen in, for instance, banal lyricism represented by motifs of tears and tender hearts.
Keywords:
intertextual humour; comic space; emotional kitsch; nonsenseReferences
Bachtin Michaił (1982), Problemy literatury i estetyki, przeł. W. Grajewski, Warszawa:
Czytelnik.
Bachtin Michaił (1986), Estetyka twórczości słownej, przeł. D. Ulicka, Warszawa: Państwowy
Instytut Wydawniczy.
Bergson Henri (1977), Śmiech. Esej o komizmie, przeł. S. Cichowicz, Kraków: Wydawnictwo
Literackie.
Broch Hermann (1998), Kilka uwag o kiczu i inne eseje, przeł. D. Borkowska, J. Garewicz,
R. Turczyn, Warszawa: Czytelnik.
Carroll No¨el (2018), Humor, przeł. J. Halbersztat, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu
Łódzkiego.
Drawicz Andrzej (1973), Konstanty Ildefons Gałczyński, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Dumont Leon (2011), Przyczyny śmiechu, przeł. M. Bokiniec, w: B. Dziemidok,
O komizmie. Od Arystotelesa do dzisiaj, Antologię oprac. M. Bokiniec, Gdańsk:
Słowo/obraz terytoria, s. 395–411.
Ferster Karol, ps. Charlie (1960), Przestrzeń komiczna, przedm. J. Waśniewski, Warszawa:
Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW „Prasa”.
Gałczyński Konstanty Ildefons (2015), Zielona Gęś. Najmniejszy Teatr Świata,Warszawa:
Prószyński i S-ka.
Hendrykowski Marek (2016), Proksemika. Studia z semiotyki i antropologii kultury, Poznań:
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Kowalczykowa Alina (1982), Pejzaż romantyczny, Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
Kulka Tom´aˇs (2013), Sztuka a kicz, przeł. K. Dudzic i A. Wanik, Wrocław: Galeria
Miejska.
Lutz Catherine A. (2012), Emocje, rozum i wyobcowanie. Emocje jako kategoria kulturowa,
przeł. J. Straczuk, w: Emocje w kulturze, red. M. Rajtar, J. Straczuk, Warszawa:
Narodowe Centrum Kultury, s. 27–56.
Moles Abraham (1978), Kicz czyli sztuka szczęścia. Studium o psychologii kiczu, przeł.
A. Szczepańska i E. Wende, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Peiper Tadeusz (1972), Komizm ekranowy, w: T. Peiper, Tędy. Nowe usta, oprac. S. Jaworski,
Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 234–238.
Propp Władimir (2016), O komizmie i śmiechu, przeł. P.M.E. Knyż, Kraków: Zakład
Wydawniczy „Nomos”.
Reddy William M. (2012), Przeciw konstruktywizmowi. Etnografia historyczna emocji,
przeł. M. Rajtar, w: Emocje w kulturze, red. M. Rajtar i J. Straczuk, Warszawa:
Narodowe Centrum Kultury, s. 101–140.
Zieliński Bogusław [red.] (2013), Przestrzenne kody tekstów i narracyjne kody przestrzenne, Poznań:
Wydawnictwo Naukowe UAM.
Rybicka Elżbieta (2014), Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach
literackich, Kraków: Universitas.
Stearns Peter N., Stearns Zisowitz Carol (2012), Emocjonologia: objaśnienie historii emocji
i standardów emocjonalnych, przeł. J. Straczuk i M. Rajtar, w: Emocje w kulturze,
red. M. Rajtar, J. Straczuk, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, s. 143–179.
Tarnogórska Maria (2016), Gałczyński i Monty Python? O nową interpretację „Zielonej
Gęsi”, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, z. 4, s. 99–108.
Tatara Marian (1991), hasło Metempsychoza, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku,
red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum,
s. 540–543.
Zawadzka Joanna (1991), hasło: Sentymentalizm, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku,
red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum,
s. 876–878.
Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Wrocławski
Maria Tarnogórska, dr hab., kierownik Zakładu Teorii Literatury w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Autorka dwóch monografii: Poemat międzywojenny. Studium z poetyki historycznej gatunku (1997) i Genus ludens. Limeryk w polskiej kulturze literackiej (2012). Główny przedmiot jej aktualnych zainteresowań badawczych stanowią gatunki i odmiany współczesnego komizmu, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki literackiego nonsensu.
https://orcid.org/0000-0001-5257-1620License
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
