Intertwined Voices: Free Indirect Discourse in Wiesław Myśliwski’s “Requiem dla gospodyni”

Anna Piniewska

Faculty of Polish Studies. University of Warsaw
https://orcid.org/0000-0002-8474-8037


Abstract

The article analyzes the drama Requiem dla gospodyni by Wiesław Myśliwski in the context of free indirect discourse as understood in literary criticism. The author of the article discusses the instances of this form of expression used in the utterances of Boleś, a shepherd and country madman of an unknown ontological status. She notices the problems with distinguishing between free indirect speech and the direct quoting of the late titular landlady [gospodyni] with whom Boleś established a strong bond. The author demonstrates that the shepherd plays a significant role both as a part of the storyline and a formal element because his creative capacity (building images) as well as linguistic (creating a binarrative in free direct speech) reveal his meta-dramatic character and privilege the dramatic subject.

Keywords:

free indirect discourse, drama, character, point of view in drama

Bachtin Michaił (1970), Słowo w dziele Dostojewskiego, w: M. Bachtin, Problemy poetyki Dostojewskiego, przeł. N. Modzelewska, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 275–403.

Baluch Wojciech (2011), Multimedialność jako nowa estetyka we współczesnej kulturze. Na przykładzie nowego polskiego dramatu, „Przegląd Kulturoznawczy”, nr 1, s. 120–126.

Betkowska Joanta (2018), Telewizja a kres kultury chłopskiej – od „Awansu” Edwarda Redlińskiego do „Requiem dla gospodyni” Wiesława Myśliwskiego, w: Myśl Myśliwskiego (studia i eseje), red. J. Olejniczak, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 257–266.

Betkowska Jolanta (2019), Polski dramat ludowy (1945–1989), rozprawa doktorska obroniona na wydziale Filologiczno-Historycznym Akademii Pomorskiej w Słupsku.

Cerquiglini Bernard (1990), Mowa pozornie zależna i nowoczesność, przeł. M. Abramowicz, „Pamiętnik Literacki”, nr 4, s. 336–348.

Głowiński Michał (1973), Dialog w powieści, w: M. Głowiński, Gry powieściowe: szkice z teorii i historii form narracyjnych, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 37–58.

Głowiński Michał (1969), Powieść młodopolska. Studium z poetyki historycznej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Górny Wojciech (1966), Składnia przytoczenia w języku polskim, w: A.Wierzbicka, System składniowo-stylistyczny prozy polskiego Renesansu, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 279–405.

Hopensztand Dawid (1937), Mowa pozornie zależna w kontekście „Czarnych skrzydeł”, w: Prace ofiarowane Kazimierzowi Wóycickiemu, Wilno, https://polona.pl/item/mowa-pozornie-zalezna-w-kontekscie-czarnych-skrzydel,Njc4NjE3NzY/4/#info: metadata [dostęp 09.06.2021].

Jakubowska-Cichoń Joanna (2010), Mowa przytaczana w narracjach Marguerite Duras, Kraków: Universitas.

Janion Maria (2006), Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Jeziorska-Haładyj Joanna (2013), Tekstowe wykładniki fikcji. Na przykładzie reportażu i powieści autobiograficznej, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo.

Kaniewska Bogumiła (2013), Opowiedziane. O prozie Wiesława Myśliwskiego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Kaniewska Bogumiła (1995), Wiesław Myśliwski, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Kopciński Jacek (2012), Wstęp, w: Trans/formacja. Dramat polski po 1989 roku. Antologia, t. 1, red. J. Kopciński,Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, s. 5–35.

Korwin-Piotrowska Dorota (2011), Poetyka – przewodnik po świecie tekstów, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kulesza Dariusz (2012), Poza granicami literatury. Historia świata według Edwarda Redlińskiego, w: Spotkania

w przestrzeni idei – słów – obrazów. Księga Pamiątkowa dedykowana prof. dr hab. Zofii Mocarskiej-Tycowej, red. J. Bielska-Krawczyk, K. Ćwikliński, S. Kołos, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika,

s. 397–414.

Kulesza Dariusz (2016), Epopeja. Myśliwski, Herbert, Mrożek, Białystok: Uniwersytet w Białymstoku.

Lewko Marian (2001), Świat wewnętrzny bohaterów chłopskich w dramaturgii Wiesława Myśliwskiego, w: O twórczości Wiesława Myśliwskiego (w siedemdziesiątą rocznicę urodzin pisarza), red. J. Pacławski, Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, s. 83–103.

Myśliwski Wiesław (1973), Złodziej, „Dialog”, nr 7, s. 5–34.

Myśliwski Wiesław (1989), Drzewo, Szczecin: Glob.

Myśliwski Wiesław (2003), Kres kultury chłopskiej, Warszawa–Bochnia: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=3631&from=publication [dostęp 09.06.2021].

Myśliwski Wiesław (2012), Requiem dla gospodyni, w: Trans/formacja. Dramat polski po 1989 roku. Antologia, t. 1, red. J. Kopciński, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, s. 627–632.

Olszewska Maria Jolanta (2001), „Tragedia chłopska”. Od W.L. Anczyca do K.H. Rostworowskiego.

Tematyka – Kompozycja – Idee, Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Ratajczakowa Dobrochna (1990), Sługa dwóch panów: dwoisty żywot dramatu, „Teksty Drugie”, nr 5–6, s. 80–92.

Ruta-Rutkowska Krystyna (2010), Metateatralność, metadramatyczność, metatekstowość w dramacie, „Pamiętnik Literacki”, nr 2, 113–138.

Tomasik Wojciech (1992), Kto mówi?: jeszcze o mowie pozornie zależnej, „Pamiętnik Literacki”, nr 4, s. 112–128.

Tomasik Wojciech (1992), Od Bally’ego do Banfield [i dalej]. Sześć rozpraw o „mowie pozornie zależnej”, Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.

Wąchocka Ewa (2015), Śmierć w „nowych dekoracjach”, w: Intymne – prywatne – publiczne, red. E. Wąchocka, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 275–302.

Wąchocka Ewa (2018), Kwartet dramatyczny Wiesława Myśliwskiego, w: Myśl Myśliwskiego (studia i eseje), red. J. Olejniczak, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 267–284.

Wołoszynow Walentin (1970), Z historii form wypowiedzi w konstrukcjach języka. (Próba zastosowania metody socjologicznej do zagadnień składni), tłum. Z. Saloni, w: Rosyjska szkoła stylistyki, oprac. M.R. Mayenowa, Z. Saloni, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 413–477.

Wóycicki Kazimierz (1922), Z pogranicza gramatyki i stylistyki. (Mowa zależna, niezależna i pozornie zależna), „Przegląd Humanistyczny”, t. 1, s. 75–100, https://polona.pl/item/z-pogranicza-gramatyki-i-stylistyki-mowa-zalezna-niezalezna-i-pozorniezalezna,Njc4NzI4MDY/4/#info:metadata [dostęp 09.06.2021].


Published
2021-07-15



Anna Piniewska 
Faculty of Polish Studies. University of Warsaw https://orcid.org/0000-0002-8474-8037



License

Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available  under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).

All interested parties have access to the published articles under the following conditions:

1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.

2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.

The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).

The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.