“A jednak oczyma / [m]oimi patrzycie...”. On Experiencing Art Through Experiencing Space
Julia Dynkowska
Wydział Filologiczny. Uniwersytet ŁódzkiJulia Dynkowska, absolwentka kulturoznawstwa na Uniwersytecie Łódzkim oraz instrumentalistyki na łódzkiej Akademii Muzycznej, doktorantka w Katedrze Teorii Literatury Instytutu Kultury Współczesnej UŁ. Interesuje się literaturą w pespektywie kulturowej oraz intertekstualnością – zwłaszcza apokryficznością oraz związkami literatury z innymi dziedzinami sztuki. Artykuły na te tematy publikowała w „Zagadnieniach Rodzajów Literackich” i tomach zbiorowych. Pracuje nad rozprawą dotyczącą powiązań ekfrazy i apokryfu.
Abstract
The paper discusses specific literary form of the cultural prefiguration of spatial perception – seeing landscapes and other spaces through the filter of one’s experience of art. In the examined texts by Jacek Dehnel’s and in Julia Hartwig’s poems spaces perceived by the subject are juxtaposed and correlated with the afterimages of masterpiece paintings or memorable and identifiable styles of various artists.
Keywords:
afterimage, Jacek Dehnel, Julia Hartwig, picturesque, space, artReferences
Baranowska Małgorzata, Prywatna historia obrazów i krajobrazy, „Teksty Drugie” 2000, nr 5, s. 170–185.
Buczyńska-Garewicz Hanna, Miejsca, strony, okolice. Przyczynek do fenomenologii przestrzeni, Kraków: Universitas, 2006.
Cichy Michał, Pozwól rzece płynąć, Wołowiec: Czarne, 2017.
Cichy Michał, Zawsze jest dzisiaj, Wołowiec: Czarne, 2014.
Cortázar Julio, Gra w klasy, przeł. Z. Chądzyńska, Warszawa: Muza, 1998.
Cosgrove Denis E., Krajobraz i europejski zmysł wzroku – przyglądanie się naturze, w: Krajobrazy. Antologia tekstów, oprac. B. Frydryczak, D. Angutek, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2014, s. 79–109.
Dehnel Jacek, Dziennik roku chrystusowego, Warszawa: WAB, 2015.
Dehnel Jacek, Żywoty równoległe, Kraków: Biuro Literackie, 2004.
Dziadek Adam, Obraz jako interpretant: na przykładzie polskiej poezji współczesnej, „Pamiętnik Literacki” 2001, nr 92/2, s. 127–148.
Gautier Teophile, À trois paysagistes, http://www.unjourunpoeme.fr/poeme/a-troispaysagistes [dostęp 22.09.2017].
Hartwig Julia, Wiersze wybrane, Kraków: Wydawnictwo a5, 2010.
Herbert Zbigniew, Labirynt nad morzem, Warszawa: Zeszyty Literackie, 2000.
Herbert Zbigniew, Martwa natura z wędzidłem, Warszawa: Zeszyty Literackie, 2003.
Herbert Zbigniew, Wiersze zebrane, Kraków: Wydawnictwo a5, 2011.
Konończuk Elżbieta, W meandrach geopoetyki, „Teksty Drugie” 2015, nr 6, s. 213–228.
Kremer Aleksandra, „Patrzeć oczami artysty?”. Dzieła sztuki w wierszach Jacka Dehnela, w: Ars in artibus. Recepcja sztuk plastycznych w muzyce, literaturze i filmie, red. A. Jezierska, D. Maciejewska, Wrocław: Studenckie Koło Naukowe Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, 2008, s. 154–167.
Lipiński Filip, Hopper wirtualny. Obrazy w pamiętającym spojrzeniu, Toruń: Wydawnictwo UMK, 2013.
Lisak-Gębala Dobrawa, Wizualne odskocznie. Wokół współczesnej polskiej eseistyki o malarstwie i fotografii, Kraków: Universitas, 2016.
Lorrain Claude, w: Oxford Dictionary of English. Second Edition, Revised [E-BOOK], eds. C. Soanes, A. Stevenson, Oxford: Oxford University Press, 2010.
Lowenthal David, Życie z krajobrazem i oglądanie krajobrazu, w: Krajobrazy. Antologia tekstów, oprac. B. Frydryczak, D. Angutek, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2014, s. 111–139.
Marshall David, The Problem of the Picturesque, „Eighteenth Century Studies” 2002, nr 3, s. 413–437, http://www.jstor.org/stable/30054207 [dostęp 25.09.2017].
Nycz Ryszard, Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2012.
Poprzęcka Maria, Inne obrazy. Oko, widzenie, sztuka. Od Albertiego do Duchampa, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, 2008.
Price Uvedale, Esej o malowniczości, przeł. B. Frydryczak, Krajobrazy. Antologia tekstów, oprac. B. Frydryczak, D. Angutek, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2014, s. 175–181.
ProustMarcel, Wstronę Swanna, przeł. i wstępemopatrzył T. Boy-Żeleński,Warszawa: PIW, 1965.
Przyklenk Joanna, Esej podróżniczy jako świadectwo percepcji: na przykładzie eseistyki Zbigniewa Herberta, „Język Artystyczny” 2010, nr 14, s. 83–97.
Riley Robert B., Pytania o wzrok, krajobraz i doświadczenie, przeł. M. Salwa, w: Krajobrazy. Antologia tekstów, oprac. B. Frydryczak, D. Angutek, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2014, s. 221–230.
Rybicka Elżbieta, Geopoetyka: przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków: Universitas, 2014.
Rzepińska Maria, Siedem wieków malarstwa europejskiego, Wrocław: Ossolineum, 1986.
Szkłowski Wiktor, Sztuka jako chwyt, przeł. R. Łużny, w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, Kraków: Znak, 2006, s. 95–111.
Śledząc kroki poetów, http://miloszfestival.pl/sledzac-kroki-poetow/ [dostęp 12.09. 2017].
Tomasik Wojciech, Ikona nowoczesności. Kolej w literaturze polskiej, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2007.
Walcott Derek,Mapa Nowego Świata.Wiersze wybrane,wybór i red.M. Heydel, Kraków: Znak, 2008.
Walcott Derek, The Prodigal [fragm.], http://www.nytimes.com/2004/10/31/books/chapters/the-prodigal.html? r=0 [dostęp 20.09.2017].
Wydział Filologiczny. Uniwersytet Łódzki
Julia Dynkowska, absolwentka kulturoznawstwa na Uniwersytecie Łódzkim oraz instrumentalistyki na łódzkiej Akademii Muzycznej, doktorantka w Katedrze Teorii Literatury Instytutu Kultury Współczesnej UŁ. Interesuje się literaturą w pespektywie kulturowej oraz intertekstualnością – zwłaszcza apokryficznością oraz związkami literatury z innymi dziedzinami sztuki. Artykuły na te tematy publikowała w „Zagadnieniach Rodzajów Literackich” i tomach zbiorowych. Pracuje nad rozprawą dotyczącą powiązań ekfrazy i apokryfu.
License
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
