“I Can’[t [...] Write at Length – Anyway, I Don’t Even Have Anything to Write about, Because Here Things Are Always the Same”: People from Poświętne in the Letters from Henryk Sienkiewicz to Konrad Dobrski
Dorota Samborska-Kukuć
Faculty of Philology. University of Lodzhttps://orcid.org/0000-0002-1943-6694
Abstract
The correspondence from Henryk Sienkiewicz to Konrad Dobrski from the years 1865–1866 records reflections of the future author of The Trilogy on his one year’s stay as a tutor to the Weyher family (Ludwik, his uncle, and Aleksandra) in Poświętne near Płońsk. There Sienkiewicz met various people. Their identities are established in the article on the basis of hitherto unused archival sources in the form of corrections and factual additions to the 1977 edition of letters. The unflattering remarks about the Weyhers and the guests staying at their house show Sienkiewicz's critical attitude towards the conformist life of landowners, to whom he gives the worst possible testimony. The text attempts to explain the reasons and contexts of such an attitude of the young Sienkiewicz. This attempt is preceded by an inquiry into the reasons behind Sienkiewicz's decision to take a gap year in education and accept gainful employment away from his own family.
Keywords:
Polish literature, writer’s biography, Henryk Sienkiewicz, Konrad Dobrski, correspondence 1865–1866, the Weyher family, PoświętneReferences
Archiwum Państwowe w Warszawie: parafia św. Barbary, akt małż. 1871, nr 15, k. 35, parafia św. Jana, akt małż. 1868, nr 110, k. 165[a], parafia św. Krzyża, akt zgonu 1863, nr 885, k. 1365, akt zgonu 1935, nr 75, k. bn. Archiwum Państwowe w Warszawie (oddział w Mławie): Płońsk, akt małż. 1854, nr 18, k. 72, akt małż. 1869, nr 21, k. 112, akt zgonu 1884, nr 49, k. 199, akt zgonu 1910, nr 91, k. 314, akt małż. 1869, nr 5, k. 2.
Archiwum Państwowe w Suwałkach: akt ur. 1847, nr 194, k. 50[a].
Bąbiak Grzegorz P. [oprac.] (2019), „Szkoła rozumu i charakteru”. Szkoła Główna Warszawska (1862–1869). Materiały do dziejów, wstęp, wybór i oprac. G.P. Bąbiak, Warszawa: Wydział Polonistyki UW i Dom Wydawniczy ELIPSA.
Bujnicki Tadeusz (1968), Pierwszy okres twórczości Henryka Sienkiewicza, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Chomiuk Aleksandra (2016), Listy Henryka Sienkiewicza do Konrada Dobrskiego. Autoportret pisarza z czasów młodości, „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”, R. 9 (51), s. 391–407.
Demby Stefan [oprac.] (1936), Sienkiewicz w Poświętnem: 1865–1866, „Pamiętnik Literacki”, z. 4, s. 884–961.
Józefa Ungra Kalendarz Warszawski Popularno-Naukowy Ilustrowany na rok zwyczajny 1867.
Karłowicz Jan, Kryński Adam Antoni, Niedźwiedzki Władysław [red.] (1900), Słownik języka polskiego, t. 1, Warszawa.
Kierzek Andrzej (1999), Jak warszawski lekarz pomógł Sienkiewiczowi w jego literackim debiucie?, „Przegląd Lekarski”, nr 10, s. 688–690.
Krzyżanowski Julian (1956), Henryk Sienkiewicz. Kalendarz życia i twórczości, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Leśniakowski Władysław (1958), Henryk Sienkiewicz w Poświętnem, „5 Rzek”, nr 3, s. 2.
Ludorowski Lech (2008), Wstęp. W kręgu sienkiewiczowskiej biografistyki, w: Henryk Sienkiewicz: tradycje rodowe, epizody biografii, twórczość, red. L. Ludorowski, Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa im. Henryka Sienkiewicza, s. 13–17.
Nofer-Ładyka Alina (1988), Henryk Sienkiewicz, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Nowakowska Małgorzata Maria (2006), Sienkiewicz na północnym Mazowszu, „Ciechanowskie Zeszyty Literackie”, nr 8, s. 11–14.
Sienkiewicz Henryk (1977), Listy, t. 1, cz. 1, wstęp i biogramy adresatów napisał J. Krzyżanowski, listy opracowała i opatrzyła przypisami M. Bokszczanin, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 232–336.
Stocki Edward (1964–1965), Jędrzejewicz Jan Walery, w: Polski słownik biograficzny, t. 11, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 231.
Stypułkowski Bohdan (1983), Cisza w Poświętnem, „Życie Warszawy”, nr 74, s. 7.
Szermentowski Eugeniusz (1959), „Powieść niedługo napiszę prześliczną”. Młode lata
Henryka Sienkiewicza, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Szypowska Irena (1980), „Książki albo kartofle”, czyli sprawy młodzieży artystycznej sprzed stu lat, w: Filologia polska, cz. 2, red. I. Szypowska, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, s. 18–36.
Tarwacki Ryszard (2003), Sienkiewicz u Weyherów, „Nowa Myśl Polska”, nr 13, s. 17.
Warneńska Monika (1966), Poświętne Sienkiewiczowskie, w: M. Warneńska, Mazowieckie ścieżki pisarzy, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 106–127.
Zdanowicz Aleksander i in. [red.] (1861), Słownik języka polskiego, cz. 1, Wilno.
Zimmler Henryk [H.Z.] (1974), Co porabiał Sienkiewicz w Poświętnem?, „Gromada. Rolnik Polski”, nr 49, s. 4.
Faculty of Philology. University of Lodz https://orcid.org/0000-0002-1943-6694
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
