“Każda rewolucja to zmaganie się dwóch sił: struktury i ruchu”. The Grammar of Revolution in Ryszard Kapuściński’s Shah of shahs
Beata Nowacka
Wydział Filologiczny. Uniwersytet Śląski w KatowicachBeata Nowacka, dr hab., pracuje w Instytucie Nauk o Literaturze Polskiej Uniwersytetu Śląskiego. Autorka krytycznej edycji Cesarza dla Biblioteki Narodowej i (wraz Zygmuntem Ziątkiem) pierwszej biografii reportera: Ryszard Kapuściński. Biografia pisarza, przetłumaczonej w 2010 r. na hiszpański, 2012 na włoski, w 2018 r. ukaże się jej przekład francuski. Z Zygmuntem Ziątkiem ogłosiła także publikację Literatura non-fiction. Czytanie Kapuścińskiego po Domosławskim (2014). Pracuje nad monografią twórczości Melchiora Wańkowicza.
Abstract
The article attempts to describe the islamic revolution described by Ryszard Kapuściński in Shah of shahs. The reporter confronts the images of revolutionary chaos in Iran with Iranian culture and its distant history to show the similarities in human mentality. In order to make the reader aware of what the clash with strangeness is, Kapuściński uses concealment, omits important historical facts or even manipulates. The author of the article seeks to expose and interpret the meaning of this strategy.
Keywords:
Ryszard Kapuściński, Shah of shahs, Islamic revolution, Marek Kęskrawiec, FerdousiReferences
Dulęba Władysław, Dywan perski, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1977.
Dywan wschodni: wybór arcydzieł literatury egipskiej, asyro-babilońskiej, hebrajskiej, arabskiej, perskiej i indyjskiej, red. A. Lange, Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza, 1921.
Eribon Didier, Michel Foucault. Biografia, przeł. J. Levin, Warszawa: Wydawnictwo KR, 2005, s. 347–365.
Fallaci Oriana, Wywiad z historią, przeł. A. Czepnik i in., Warszawa: Weltbild 2012.
Fallaci Oriana, Wywiad z władzą, przeł. H. Borkowska, Warszawa: Świat Książki, 2012, s. 33–119.
Foucault Michel, Taccuino persiano. A cura di Renzo Guolo e Pierlugi Panz, Milano: Guerini e Associati, 2002.
Forbis Wiliam H., Fall of the Peacock Throne. The History of Iran, New York: Harper Collins Publishers, 1980.
Ghani C., Iran and the Rise of Reza Shah, London–New York 1998, s. 161–162.
Goethe Johann Wolfgang, Dywan Zachodu i Wschodu, wstęp, opracowanie i przypisy A. Milska, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1963, s. 273.
Herbert Zbigniew, Potęga smaku, „Zapis” 1981, nr 18, s. 5.
Historia Iranu, red. A. Krasnowolska. Wrocław: Ossolineum, 2010, s. 485, 744–756.
Keddie Nikki R., Współczesny Iran. Źródła i konsekwencje rewolucji, przeł. I. Nowicka, Kraków: Wydawnictwo UJ, 2007, s. 44–60.
Kęskrawiec Marek, Czwarty pożar Teheranu, Warszawa: WAB, 2010, s. 170.
Krasnowolska Anna, Epos perski i jego polski przekład, w: Abolqosem Ferdousi, Księga Królewska. Szahname, t. 1, przeł. W. Dulęba, Kraków: Nomos, 2004, s. XXI i następne.
Lisowscy Elżbieta, Andrzej, Południki szczęścia, Kraków: Wydawnictwo Esprit, 2016, s. 20–21.
Mackey Sandra, The Iranians. Persia, Islam and the Soul of a Nation, London: A Plume Book, 1996, s. 131–143.
Milani Abbas, The Shah. New York: Palgrave Macmillan, 2011, 414.
Naipaul Vidiadhar Surajprasad: Among the believers. An islamic journey. London: Andr´e Deutsch, 1982.
Schwerda M. X., Death on Display. Mirza Riza Kirmani, Prison Portraiture and the Depiction of Public Executions in Qajar Iran, „Middle East Journal of Culture and Communication” 2015, vol. 8, no. 2–3), s. 172–191.
Składankowa Maria, Mity królewskiej księgi. Symbole i wzorce mityczne w «Szahname», Warszawa: Wydawnictwa UW, 1981.
Surdykowska Sylwia, Idea szahadatu w kulturze Iranu, Warszawa: Wydawnictwa UW, 2006, s. 36–40.
Ziątek Zygmunt, Reportaż – fotografia – nowe kryteria wiarygodności, w: Między sztuką a codziennością – w stronę nowej syntezy (1), red. M. Hopfinger, Z. Ziątek, T. Żukowski, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, s. 81–131.
Wydział Filologiczny. Uniwersytet Śląski w Katowicach
Beata Nowacka, dr hab., pracuje w Instytucie Nauk o Literaturze Polskiej Uniwersytetu Śląskiego. Autorka krytycznej edycji Cesarza dla Biblioteki Narodowej i (wraz Zygmuntem Ziątkiem) pierwszej biografii reportera: Ryszard Kapuściński. Biografia pisarza, przetłumaczonej w 2010 r. na hiszpański, 2012 na włoski, w 2018 r. ukaże się jej przekład francuski. Z Zygmuntem Ziątkiem ogłosiła także publikację Literatura non-fiction. Czytanie Kapuścińskiego po Domosławskim (2014). Pracuje nad monografią twórczości Melchiora Wańkowicza.
License
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
