„Vintage” Łódź in Historical Crime Fiction
Abstract
The article analyzes the way of constructing the image of the city in historical crime fiction set in Łódź. The texts analyzed in the article are the novel Perkalowy dybuk [Percale dybbuk] by Konrad T. Lewandowski about the events of 1929, Tramwaj Tanfaniego [Tanfani’s tram] by Marcin Andrzejewski, a novel set in 1905, and Krzysztof Beśka’s trilogy Trzeci brzeg Styksu [The Third Shore of Styx] Pocztówka z Londynu [A Postcard from London] and Dolina popiołów [Valley of Ashes], novels set in the years 1892-1893. All the texts provide an point of departure for showing the image of Łódź at the turn of the 19th and 20th centuries and in the interwar period, as shaped in the contemporary popular literature. Władysław Reymont’s Ziemia obiecana [The Promised Land] seems to be a starting point for all authors, but in all texts this image borrowed from the fundamental “Łódź text” becomes complicated. It seems that eventually in this unconventional form, which historical crime fiction undoubtedly is, we find a reflection of contemporary dilemmas of the urban space. Its residents try to find their own identity in the meanders of memory and oblivion in the industrial-proletarian past of the “bad city”.
Keywords:
historical crime fiction, popular literature, urban narratives, urban space, LodzReferences
Andrzejewski Marcin (2021), Tramwaj Tanfaniego, Łódź: Wydawnictwo Kusiński.
Bartkiewicz Zygmunt (2001), Złe miasto, Łódź: Fundacja Anima.
Beśka Krzysztof (2012), Trzeci brzeg Styksu, Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Beśka Krzysztof (2013), Pozdrowienia z Londynu, Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Beśka Krzysztof (2015), Dolina popiołów, Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Cieślak Tomasz (2021), Miasto-moloch. Trwałe składowe kreacji przestrzeni Łodzi w literaturze do 1939 roku, „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, nr 18, s. 7–32.
Domagalska Małgorzata (2018), Ziarno prawdy? Mord rytualny w polskich kryminałach retro, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, 4 (50), s. 209–222.
Izdebska Agnieszka (2016), hasło: Kryminał historyczny, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, t. 59, z. 4, s. 137–143.
Jedlicki Jerzy (1988), Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują: studia z dziejów idei i wyobraźni XIX wieku, Warszawa: PWN.
Lemann Natalia (2014), hasło: Steampunk, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, t. 57, z. 1, s. 344–349.
Lewandowski Konrad T. (2009), Perkalowy dybuk. Powieść kryminalna retro, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Liszewski Stanisław [red.] (2009), Łódź. Monografia miasta, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Popiel Magdalena (1979), Od topografii do przestrzeni mitycznej. Analiza przestrzeni w „Ziemi obiecanej” Reymonta, „Pamiętnik Literacki”, z. 4, s. 89–131.
Popiel Magdalena (1995), Metamorfozy Piekła. O retoryce antycywilizacyjnej w powieści młodopolskiej, w: Stulecie Młodej Polski, red. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków: Universitas, s. 349–357.
Ratajska Krystyna (2002), Jedyna patriotyczna legenda Łodzi, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” z. 5, s. 115–125.
Reymont Władysław (1996), Ziemia obiecana, oprac. M. Popiel, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Roszczynialska Magdalena, Wądolny-Tatar Katarzyna [red.] (2015), Nowe poetyki miejskie. Z problematyki urbanistycznej w literaturze XX i XXI wieku, Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP.
Rybicka Elżbieta (2003), Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej, Kraków: Universitas.
Samuś Paweł [red.] (1997), Polacy, Niemcy, Żydzi. Sąsiedzi dalecy i bliscy, Łódź: Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego.
Śmiechowski Kamil (2012), Z perspektywy stolicy. Obraz Łodzi w warszawskich tygodnikach społeczno-kulturalnych (1881–1905), Łódź: Wydawnictwo Ibidem.
Śmiechowski Kamil (2022), Historyczne dziedzictwo a tożsamość współczesnej Łodzi. Wyzwania w procesie regeneracji miasta, w: Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Łodzi, t. 1: Historia i tożsamość miasta przemysłowego, red. K. Śmiechowski, Łódź: Wydawnictwo
Uniwersytetu Łódzkiego, s. 247–269.
Śmiechowski Kamil [red.] (2022), Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Łodzi, t. 1: Historia i tożsamość miasta przemysłowego, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Tuwim Julian (1955), Dzieła zebrane, Warszawa: Czytelnik.
Zysiak Agata, Śmiechowski Kamil, Piskała Kamil, Marzec Wiktor, Kaźmierska Kaja, Burski Jacek (2021), Z bawełny i dymu. Łódź – miasto przemysłowe i dyskursy asynchronicznej nowoczesności 1897–1994, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
