The Only Such Polish Novel of the 20th Century: On Aniela Gruszecka’s „Przygoda w nieznanym kraju”

Joanna Głuszek

Faculty of Philology. University of Bialystok


Abstract

The article proposes an interpretation of Aniela Gruszecka's Przygoda w nieznanym kraju [Adventure in an unknown country] of 1933 as the first Polish Sapphic novel. The author of the article draws attention to the poetics of the novel. It narrates the story of two women -- their acquaintance, unrequited love, rejection and reconciliation, following Virginia Woolf's style: the main persona observes and analyses her developing feelings. This open and friendly reflection on non-heterosexuality is particularly interesting in the context of Polish culture, which is only today recovering the queerstory, until recently silent (even more so about female) homosexuality.

Keywords:

interwar period, homosexual literature, Sapphic novel, lesbianism, Polish literature

Alley Henry (2006), „Mrs. Dalloway” and Three of Its Contemporary Children, „Papers on Language and Literature”, Vol. 42, No. 4, s. 401–412.

Araszkiewicz Agata (2000), Dotknięcie ciała. Literacka strategia Anieli Gruszeckiej, w: Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, red. G. Borkowska, L. Sikorska, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Barrett Eileen, Cramer Patricia [red.] (1997), Virginia Woolf: Lesbian Readings, New York: NYU Press, https://books.google.pl/books/about/Virginia Woolf.html?id=JNQyMMwYVCwC&redir esc=y&hl=pl [dostęp 12.06.2014].

Boniecka Marzena (2011), „Co to znaczy spotkać się...?”. „Przygoda w nieznanym kraju” Anieli Gruszeckiej w kontekście dialogicznej refleksji Martina Bubera (praca magisterska), Uniwersytet Śląski w Katowicach, http://texterbooks.com/do/product/Co to znaczy spotkac sie Przygoda w nieznanym kraju Anieli Gruszeckiej w kontekscie dialogicznej refleksji Martina Bubera Marzena Boniecka 9270 [dostęp 20.06.2014].

Borkowska Grażyna, Czermińska Małgorzata, Philips Ursula (2000), Pisarki polskie od średniowiecza do współczesności. Przewodnik, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.

Chudoba Ewa (2012), Literatura i homoseksualność. Zarys problematyki genderowej w kanonicznych teksach literatury światowej i polskiej, Kraków: Wydawnictwo Libron.

Davis L.C., Elements of Latent Sexuality in “Mrs. Dalloway”. Representations of Female Sexuality in Modern and Postmodern Feminist Writing, „Yahoo! Voices”, http://voices.yahoo.com/elements-latent-sexuality-mrs-dalloway-6613148.html [dostęp 20.05.2014].

Dybel Paweł (2006), Zagadka „drugiej płci”. Spory wokół różnicy seksualnej w psychoanalizie i w feminizmie, Kraków: Universitas.

Eco Umberto (2012), Po drugiej stronie lustra i inne eseje: znak, reprezentacja, iluzja, obraz, przeł. J. Wajs, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.

Filipiak Izabela (2004), Poszukiwanie lustra. Rozmowa z Izabelą Filipiak o lesbijkach i literaturze lesbijskiej, rozm. R. Kulpa i B. Warkocki, http://kobiety-kobietom.com/prasa/art.php?art=738&nadtytul=Przegl%B1d%20prasy%20LGBT&t=Poszukiwanie%20lustra.%20%20%20%20Rozmowa%20z%20Izabel%B1%20Filipiak%20o%20lesbijkach%20i%20literaturze%20lesbijskiej [dostęp 15.06.2014].

Gruszecka Aniela (1933), Stare i nowe w powieści współczesnej, „Przegląd Współczesny”, nr 132, s. 68–79.

Gruszecka Aniela (1934), Klasyfikacja a życie na terenie powieści współczesnej, „Przegląd Współczesny”, nr 141, 54–67.

Gruszecka Aniela (1957), Przygoda w nieznanym kraju, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Haffey Kate (2010), Exquisite Moments and the Temporality of Kiss in “Mrs. Dalloway” and “The Hours”, „Narrative”, Vol. 18, No. 2, s. 137–152.

Iwasiów Inga (2008), Kobiety na krawędzi dyskursu emancypacyjnego – Monika Mostowik, Grażyna Plebanek, Anna Piwkowska, w: Lektury płci. Polskie (kon)teksty, red. M. Dąbrowski, Warszawa: Elipsa, s. 61–80.

Kraskowska Ewa (2003), Piórem niewieścim. Z problemów prozy kobiecej dwudziestolecia międzywojennego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Lane R.E. (2002), The Inscrutable “Mrs. Dalloway”, „The Common Room: The Knox College Online Journal of Literary Criticism”, Vol. 5, No. 2, http://departments.knox.edu/engdept/commonroom/Volume Five/number two/rlane/index.htm [1.06.2014].

Majewska Agata Z. (2011), Między teorią a praktyką. O „Przygodzie w nieznanym kraju” Anieli Gruszeckiej, w: Dwudziestolecie mniej znane. O kobietach piszących w latach 1918–1939, red. E. Graczyk i in., Kraków: Wydawnictwo Libron, s. 165–174.

Nałkowska Zofia (1977), Węże i róże, Warszawa: Czytelnik.

Piwiński Leon, „Przygoda w nieznanym kraju”, „Wiadomości Literackie” 1934, nr 15, s. 3.

Rich Adrienne (2000), Przymusowa heteroseksualność a egzystencja lesbijska, przeł. A. Grzybek, „Furia Pierwsza”, nr 4/5, s. 91–127.

Ritz German (1994), Eros i sublimacja u Jarosława Iwaszkiewicza, „Teksty Drugie”, nr 1, s. 24–48.

Ritz German (2002), Nić w labiryncie pożądania. Gender i płeć w literaturze polskiej od romantyzmu do postmodernizmu, Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.

Schiff James (2004), Rewriting Woolf’s “Mrs. Dalloway”: Homage, Sexual Identity, and the Single-Day Novel by Cunningham, Lippincott, and Lanchester, „Critique”, Vol. 45, No. 4, s. 363–382.

Sienkiewicz Barbara (1992), Literackie „teorie widzenia” w prozie dwudziestolecia międzywojennego, Poznań: Wydawnictwo Obserwator.

Śmieja Wojciech (2010), Literatura, której nie ma. Szkice o polskiej literaturze homoseksualnej, Kraków: Universitas.

Terentowicz-Fotyga Urszula (2006), Semiotyka przestrzeni kobiecych w powieściach Virginii Woolf, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Wachna Dagmara (2001), Sposoby widzenia sztuki w „Wężach i różach” Zofii Nałkowskiej oraz „Przygodzie w nieznanym kraju” Anieli Gruszeckiej, „Ruch Literacki” 2001, z. 5.

Woolf Virginia (2002), Własny pokój. Trzy gwinee, przeł. E. Krasińska, Warszawa: Wydawnictwo Sic!.


Published
2024-03-30



Joanna Głuszek 
Faculty of Philology. University of Bialystok



License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available  under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).

All interested parties have access to the published articles under the following conditions:

1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.

2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.

The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).

The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.