Józef Tischner as a Hermeneutic (of Literature): A Case Study
Cezary Zalewski
Faculty of Polish Studies. Jagiellonian University in Krakówhttps://orcid.org/0000-0001-6341-8592
Abstract
The article analyzes the interpretation of Witold Gombrowicz’s The Wedding by Józef Tischner, the founder of the philosophy of drama. It distinguished and describes three stages of exegesis. It also explores what hermeneutics defines as pre-understanding of the text. In Tischner's case, there are four constitutive assumptions of his own philosophy of drama. The article also points to the passages of the text that were omitted by the philosopher and explains the reasons for this decision. The most important of these is the ambiguous status of such concepts as mimesis, reciprocity and desire, which Gombrowicz developed in the drama.
Keywords:
philosophy of drama, hermeneutics, interpretation, Józef Tichner, Witold GombrowiczReferences
Bonowicz Wojciech (2005), Nota wydawcy, w: J. Tischner, Myślenie w żywiole piękna, wyb. W. Bonowicz, Kraków: Wydawnictwo ZNAK.
Derrida Jacques (1993), Dissemination, transl. by B. Johnson, London: The Athlone Press.
Dybel Paweł (2012), Tischner i hermeneutyka, w: P. Dybel, Oblicza hermeneutyki, Kraków: Universitas.
Gombrowicz Witold (1986), Dramaty, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Hamerton-Kelly Robert (1994), A Girardian Reading of the Hegelian Problematic of Desire, w: R. Hamerton-Kelly, Sacred Violence: Paul’s Hermeneutic of the Cross, Minneapolis: Fortress.
Heidegger Martin (1998), Nietzsche, t. 1. przeł. A. Gnizadowski, P. Graczyk, W. Rymkiewicz, M. Werner, C. Wodzinśki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jagiełło Jarosław (2020), From Axiology to Agathology: Józef Tischner’s Philosophy of Man, w: Józef Tischner, ed. by J. Jagiełło. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Kojeve Alexandre (1975), Hegel. Eine Vergegenwärtigung seines Denkens: Kommentar zur «Phänomenologie des Geistes», Stuttgart: Kohlhammer.
Kojeve Alexandre (1982), Łączny komentarz do sześciu pierwszych rozdziałów „Fenomenologii ducha”, przeł. T. Gadacz, Kraków: Wydawnictwo PAT.
Kot Dobrosław (2016), Myślenie dramatyczne, Kraków: Copernicus Center Press.
Lance Daniel (2000), Au-delà du désir. Litterature, sexulalités et éthique, Paris: Editions L’Harmattan.
Michalski Maciej (2010), Filozof jako pisarz. Kołakowski – Skarga – Tischner, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Popiel Magdalena (2018), Świat artysty. Modernistyczne estetyki tworzenia, Kraków: Universitas.
Ripa Cesare (2004) Ikonologia, przeł. I. Kania, Kraków: Universitas.
Sabot Phillipe (2002), Philosophie et littérature. Approches et enjeux d'une question, Paris: P.U.F., Collection “Philosophies”.
Szondi Peter (1987), Theory of the modern drama. A critical edition, ed. and transl. by M. Hays, Cambridge Polity Press; Oxford: Basil Blackwell.
Scheler Max (1966), Der Formalismus in der Ethik und die materiale Wertethik, Bern-München: Francke Verkag.
Tischner Józef (1989), Filozofia współczesna. Kraków: Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy.
Tischner Józef (1992), Sprawa osoby – wstępne przybliżenia, „Logos i Etos” nr 2, s. 5-19.
Tischner Józef (1998), Filozofia dramatu. Wprowadzenie, Kraków: Wydawnictwo ZNAK.
Tischner Józef (1998), Spór o istnienie człowieka, Kraków: Wydawnictwo ZNAK.
Tischner Józef (2005), Myślenie w żywiole piękna, wyb. W. Bonowicz. Kraków: Wydawnictwo ZNAK.
Tischner Józef (2008), Etyka a historia. Wykłady, oprac. D. Kot, Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera.
Tischner Józef (2012), Współczesna filozofia ludzkiego dramatu. Wykłady, oprac. D. Kot, A. Węgrzecki, Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera.
Tischner Józef (2016), Spowiedź rewolucjonisty. Czytając „Fenomenologię ducha” Hegla, Kraków: Wydawnictwo ZNAK.
Tischner Józef (2019), Filozofia człowieka. Wykłady, oprac. Z. Stawrowski, A. Workowski, Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera.
Tischner Józef (2021), Filozofia poznania. Wykłady, oprac. Z. Stawrowski, Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera.
Faculty of Polish Studies. Jagiellonian University in Kraków https://orcid.org/0000-0001-6341-8592
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
