When is a Poem Prose (and Vice Versa)? On Zbigniew Herbert’s (Prose)poem “Rovigo”
Radosław Sioma
Institut of Literary Studies. Nicolaus Copernicus University in Toruńhttps://orcid.org/0000-0001-5422-5991
Abstract
The article concerns the relationship between the transcription of a poem and its tonal realisation, using as an example Zbigniew Herbert’s Rovigo. The key question is the situation in which the verse text corresponds to the rhythm of prose (intonational-structural delimitation). Two forms of verse format are distinguished: ‘classical’, acknowledging punctuation marks, and avant-garde, renouncing punctuation marks and, sometimes, capital letters. Consequently, it is possible to use the category of the prose poem understood both as a rhymed prose record in the sense of sound as well as a term describing a type of work in which rhyme delimitation in the phonological sense (rhythm) co-occurs with particles separated on the basis of intonation and syntax. The terminology introduced makes it also possible to consider Zbigniew Herbert as a representative of aesthetic conservative modernism, which combines both conventions of verse writing and uses both regular verse and various varieties of free verse.
Keywords:
Zbigniew Herbert, text delimitation, graphic verse, heterometric free verse, prose verseReferences
Dembińska-Pawelec Joanna (2010), „Poezja jest sztuką rytmu”: o świadomości rytmu w poezji polskiej dwudziestego wieku (Miłosz – Rymkiewicz – Barańczak), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Dłuska Maria (2001), Prace wybrane, pod red. S. Balbusa, t. 2: Próba teorii wiersza polskiego, Kraków: Universitas.
Głowiński Michał (1970), Kunszt wieloznaczności, „Pamiętnik Literacki”, z. 3, s. 129–141.
Jacobson Roman (1972), Poetyka w świetle językoznawstwa, przeł. K. Pomorska, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, red. H. Markiewicz, t. 2, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 23–68.
Kulawik Adam (1998), Istota wierszowej organizacji tekstu, w: Problemy teorii literatury, Seria 4: Prace z lat 1985–1994, wybór H. Markiewicz, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, s. 95–123.
Kunicki-Goldfinger Tomasz (2018), Rovigo – jakie to miejsce. Szkic do geografii fizycznej i duchowej, w: Świat piękny i bardzo różny, red. J. M. Ruszar, D. Siwor, Kraków: JMR Trans-Atlantyk, Instytut Myśli Józefa Tischnera, s. 227–235.
Kwiatkowski Jerzy (1990), Literatura Dwudziestolecia, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Mastalski Arkadiusz Sylwester (2014), Ostatnia wielka narracja w polskich badaniach wersologicznych. Prozodyjna teoria wiersza Adama Kulawika w trzydziestą rocznicę opublikowania „Istoty wierszowej organizacji tekstu”, „Studia Poetica”, nr 2, s. 191–207.
Mastalski Arkadiusz Sylwester (2021), Przerzutnia i wersyfikacja (na marginesie prac Giorgia Agambena i Adama Kulawika), „Forum Poetyki”, nr 25, s. 26–41.
Mastalski Arkadiusz Sylwester (2022), Ruch i znaczenie (w) przerzutni, „Studia Poetica”, nr 10, s. 180–205.
Mikołajczak Małgorzata (2004), „W cieniu heksametru”. Interpretacje wierszy Zbigniewa Herberta, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Nycz Ryszard (1997), Język modernizmu. Prelogomena historycznoliterackie, Wrocław: Fundacja Na rzecz Nauki Polskiej.
Potkański Jan (2002), Rola przerzutni w wierszach Zbigniewa Herberta, w: Herbert. Poetyka, wartości i konteksty, red. E. Czaplejewicz i W. Sadowski, Warszawa: Wydawnictwo DiG, s. 25–34.
Sadowski Witold (2004), Wiersz wolny jako tekst graficzny, Kraków: Universitas.
Siatkowski Zygmunt (1958), Wersyfikacja Tadeusza Różewicza wśród współczesnych metod kształtowania wiersza, „Pamiętnik Literacki”, nr 3, s. 119–150.
Sioma Radosław (2007), Proza, wiersz, proza. Ryszard Krynicki „Kamień, szron”, w: Polska poezja i proza po 1989 roku wobec tradycji, red. A. Główczewski i M. Wróblewski, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 269–271.
Tsur Reuven (2006), Sposoby dźwiękowej realizacji przerzutni – zagadnienia perpcepcji i manipulacje eksperymentalne, przeł. J. Płuciennik, B. Śniecikowska, w: Językoznawstwo kognitywne III: Kognitywizm w świetle innych teorii, red. O. Sokołowska, D. Stanulewicz, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 396–409.
Wóycicki Kazimierz (1960), Forma dźwiękowa prozy polskiej i wiersza polskiego, Warszawa: PWN.
Institut of Literary Studies. Nicolaus Copernicus University in Toruń https://orcid.org/0000-0001-5422-5991
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
