Małgorzata Lebda’s “Łakome” as an Example of a Maladic Text
Abstract
This article proposes an interpretation of Małgorzata Lebda's debut novel, Łakome [the hungry], which is a record of the protagonist's experience of her grandmother's cancer. The work is a form of cancerography, in which the author combines autobiographical elements with literary fiction, portraying the intimate experiences of the characters and their struggle with the disease. As Susan Sontag noted, each of us belongs to both worlds, the world of the healthy and the sick. Over the centuries, ways of dealing with illnesses have changed, from magic and herbalism to the modern holistic approach to health, which embraces the physical, mental and spiritual aspects of a person. One way of dealing with an illness is through writing, such as a diary. Disease narratives, also known as pathographies, play a therapeutic role, helping authors and readers to process the emotions associated with the illness. By fitting into the maladic discourse, Lebda demonstrates that illness affects the entire surroundings of the patient, and that everyone, human and animal alike, is equal in the presence of death.
Keywords:
maladic narrative, narrative medicine, poetic prose, liberature, ecocriticismReferences
Baranowska Magdalena (1994), To jest wasze życie. Być sobą w chorobie przewlekłej, Kraków: Wydawnictwo Znak.
Błaszczyk Marek (2022), Terapeutyczny fenomen pisania. „Kultura Współczesna”, nr 1, s. 175–182.
Boruszkowska Iwona (2016), Defekty. Literackie auto/pato/grafie – szkice, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dombrowski Adam, Żarski Waldemar [red.] (2018), Dyskurs (para)medyczny. Gatunki – funkcje – przeobrażenia, Kraków: Collegium Columbinum, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Fajfer Zenon (2010), Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009, Kraków: Wydawnictwo Ha!art.
Fracastoro Girolamo (2024), Syfilis albo choroba galijska, przeł., opr. i komt. T. Sapota, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Grzegorzewska Małgorzata, Ganczar Maciej, Gielata Ireneusz [red.] (2024), Pandemia albo końcówka. Kulturowe świadectwa czasów zarazy, Gdańsk: Słowo/ Obraz Terytoria.
Kaczmarek Agnieszka (2016), Od milczenia do opowieści: Kulturowe dyskursy o umieraniu i śmierci, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Karolak Sylwia (2015), Świat z deficytem czarów, „Narracje o Zagładzie”, nr 1, s. 309–318.
Koper Beata (2024), Sublingualis. Problemy i poetyki dyskursu medycznego w literaturze polskiej po roku 1989, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Lebda Małgorzata (2016), Matecznik, Poznań:Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu.
Lebda Małgorzata (2023), Łakome, Kraków: Wydawnictwo Znak.
Lebda Małgorzata, Siderski Rafał (2024), Dopływy, drgania, powidoki i pieśni na brzegach, Warszawa: Warstwy.
Lekowska Daria (2018), Sprawy ziemi. (Eko)poetyka Małgorzaty Lebdy, „Poznańskie Studia Polonistyczne” Seria Literacka, nr 33, s. 185–201.
Ładoń Monika (2019), Choroba jako literatura. Studia maladyczne, Katowice: Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Michalski Mateusz A. (2023), Choroba i środowisko – ekowidmontologiczna lektura „Łakomych” Małgorzaty Lebdy, „Ruch Literacki”, nr 5, s. 723–738.
Morzyńska-Wrzosek Beata (2018), Choroba – bliski – utrata. Narracja maladyczna w późnej poezji Ludmiły Marjańskiej, „Europa Orientalis”, nr 37, s. 227–245.
Okupnik Małgorzata (2018), W niewoli ciała. Doświadczenie utraty zdrowia i jego reprezentacje, Kraków: Universitas.
Paszko Izabela (2003), Między życiem a śmiercią – o cierpieniu i wolności wyboru (na podstawie Esther Stefana Chwina), „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”, nr 3, s. 219–232.
Redi Francesco (2023), Obserwacje na temat żmij. Bachus w Toskanii, przeł. B. Sosnowska, R. Sosnowski, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Sawicka-Mierzyńska Katarzyna (2023), O śmierci mów łagodnie, „Książki. Magazyn do Czytania”, nr 4, s. 11.
Serkowska Hanna (2021), Mapowanie narracji maladycznych, „Teksty Drugie”, nr 1, s. 172–183.
Sontag Susan (2016), Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory, przeł. J. Anders, Kraków: Wydawnictwo Karakter.
Szemiel Małgorzata (2019), Znaczenie pogrzebu dla przeżywania żałoby, w: Pogrzeb w prawie kanonicznym i prawie świeckim, red. E. Kruk, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, s. 167–180.
Szubert Mateusz (2019), Narracyjność choroby i nadejście medycyny jutra, „Kultura Współczesna”, nr 4, s. 76–92.
Zierkiewicz Edyta (2012), Patografia jako zjawisko kulturowe i jako narzędzie nadawania znaczeń chorobie przez współczesnych pacjentów, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 1, s. 49–61.
Zaharias George (2018), What is narrative-based medicine, „Canadian Family Physician”, vol. 64, no. 3, s. 176–180.
Źródła internetowe
[B.a.], Małgorzata Lebda, https://www.tygodnikpowszechny.pl/autor/malgorzatalebda-16052 [dostęp 20.07.24].
Kudyba Wojciech, Małgorzata Lebda, https://instytutksiazki.pl/literatura,8,indeksautorow,26,malgorzata-lebda,854.html [dostęp 20.07.24].
Małochleb Paulina, A jakoby nikogo nie było, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/ksiazki/1770008,1,recenzja-ksiazki-mariusz-szczygiel-nie-ma.read [dostęp 20.07.24].
Mąkowska Joanna (2023), Radykalne rzeczy, https://www.dwutygodnik.com/artykul/10954-radykalne-rzeczy.html [dostęp 20.07.2024].
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
