Fictionalization of Biography: "Dziennik pobytu w Rosji" Adama Mickiewicza by Leon Gomolicki and "Namiestnik narodu" by Tadeusz Łopalewski
Zofia Dambek-Giallelis
Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w PoznaniuZofia Dambek-Giallelis, dr, adiunkt w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, wcześniej – dokumentalista w Pracowni Kalendarza Życia i Twórczości Cypriana Norwida. Jedna ze współautorek Kalendarza życia i twórczości Cypriana Norwida – źródłowego kompendium biograficznego, autorka książki Norwid a tradycje szlacheckie (2012) oraz pracy Dziwne kształty życia (2019) dotyczącej historii polskiej biografistyki.
https://orcid.org/0000-0001-5618-5321
Abstract
The article discusses the ways of fictionalizing biography in the midtwentieth century, using as examples two biographies. One is Dziennik pobytu w Rosji Adama Mickiewicza by Leon Gomolicki (published in 1949), which is based on chronologically arranged sources. The second is a young adult fiction book Namiestnik narodu by Tadeusz Łopalewski (published in 1955). In her analysis of the sources, the author of the article points out that Gomolicki’s work depends on Russian sources, unknown to a Polish reader. This announces his future decision to forsake academic writing and undertake experimental prose. Łopalewski’s prose on the other hand, paraphrases and summarizes source materials. He also relies on his own creative experience in radio and concentrates on Mickiewicz’s pronouncements rather than descriptions of his life. In Gomolicki’s work citation becomes a heterogeneous, almost experimental compilation while in Łopalewski’s novel the narration unifies diverse voices.
Keywords:
biographical writing, source study, chronicle, young adult fiction, Polish People’s RepublicReferences
Artwińska Anna (2009), Poeta w służbie polityki. O Mickiewiczu w PRL i Goethem w NRD, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Bachura Joanna (2012), Odsłony wyobraźni.Współczesne słuchowiska radiowe, Toruń:Wydawnictwo Adam Marszałek.
Benton Michael (2007), Literary Biography. An Introduction, London: Wiley-Blackwell. Czermińska Małgorzata (1985), Tadeusz Łopalewski, w: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, red. J. Krzyżanowski i in., t. 1, Warszawa: PWN, s. 615.
Fik Marta (1989), Kultura polska po Jałcie. Kronika lat 1944–1981, Londyn: Polonia.
Fiszman Samuel (1949), Mickiewicz w Rosji. Z archiwów, muzeów i bibliotek Moskwy i Leningradu, Warszawa: PIW.
Gawałkiewicz Jan (1947), [rec.]: Mickiewicz. Poeta i człowiek czynu. Zarys popularny, Henryk Szyper, Warszawa 1947, Czytelnik, „Pamiętnik Literacki”, t. 37, s. 242–243.
G´erard Genette (2014), Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, przeł. T. Stróżyński i A. Milecki, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Gomolicki Leon (1949), Dziennik pobytu Adama Mickiewicza w Rosji 1824–1829, Warszawa: Książka i Wiedza.
Gomolicki Leon (1968), Dzikie muzy, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Havelock Eric A. (2006), Muza uczy się pisać. Rozważania o oralności i piśmienności w kulturze Zachodu, przeł. i wstęp P. Majewski, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Jasińska Maria (1970), Zagadnienia biografii literackiej. Geneza i podstawowe gatunki dwudziestowiecznej beletrystyki biograficznej, Warszawa: PWN.
Jastrun Mieczysław (1949), Mickiewicz, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Kostenicz Ksenia (1970), Kalendaria życia i twórczości pisarzy w: Dokumentacja w badaniach literackich i teatralnych. Wybrane problemy, red. J. Czachowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kubacki Wacław (1949), Pierwiosnki polskiego romantyzmu, Kraków: Wydawnictwo M. Kot.
Kubacki Wacław (1949), Tyrteizm Adama Mickiewicza, Warszawa: Komitet obchodu 150-lecia urodzin Adama Mickiewicza.
Łopalewski Tadeusz (1955), Namiestnik narodu, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Łopalewski Tadeusz (1966), Czasy dobre i złe, Warszawa: Czytelnik.
Ministerstwo Oświaty i Ogólnopolski Komitet Uczczenia 150 rocznicy urodzin Aleksandra Puszkina (1949), Aleksander Puszkin. Materiały do obchodów szkolnych dla uczczenia 150 rocznicy urodzin, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Ong Walter (1992), Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Lublin.
Rzymowski Jerzy (1973), Erynie historii i człowieka. O pisarstwie Leona Gomolickiego, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Szyper Henryk (1947), Mickiewicz. Poeta i człowiek czynu, Warszawa: Czytelnik.
Trojanowiczowa Zofia (1973), [rec.]: Kronika życia i twórczości Adama Mickiewicza, red. Stanisław Pigoń, „Pamiętnik Literacki”, nr 2, s. 317–330.
Włodek Patrycja (2018), Beletryzacje, czyli czemu „wszystkie filmy prowadzą nas do sklepu z zabawkami”?, http://dx.doi.org/10.18778/7969-644-4.03.
Zgorzelski Czesław (1972), Uwagi edytorskie, w: Adam Mickiewicz, Dzieła wszystkie. Wiersze 1825–1829, t. 1, cz. 2, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Żeleński Tadeusz (Boy) (1949), O Mickiewiczu, Warszawa: Czytelnik.
Żółkiewski Stefan (1952), Spór o Mickiewicza, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Zofia Dambek-Giallelis, dr, adiunkt w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, wcześniej – dokumentalista w Pracowni Kalendarza Życia i Twórczości Cypriana Norwida. Jedna ze współautorek Kalendarza życia i twórczości Cypriana Norwida – źródłowego kompendium biograficznego, autorka książki Norwid a tradycje szlacheckie (2012) oraz pracy Dziwne kształty życia (2019) dotyczącej historii polskiej biografistyki.
https://orcid.org/0000-0001-5618-5321License
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
