Youth Imperative or “Generations at the Barricades”: Romantic “Mythology” of the New Wave Generation in the Censorship Materials of “UKPPiW” from the 1960s and 70s
Joanna Hobot-Marcinek
Wydział Polonistyki Uniwersytet JagiellońskiJoanna Hobot-Marcinek, dr hab., prof. UJ, pracownik Katedry Polonistycznej Edukacji Nauczycielskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik Pracowni Multimodalnych Strategii Edukacyjnych, literaturoznawca, metodyk, teatrolog. Autorka książek: Gra z cenzurą w poezji Nowej Fali (Kraków 2000), Stara Baba i Goethe. Doświadczenie i transgresja starości. Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Jarosław Iwaszkiewicz (Kraków 2012).Współautorka (wraz z S. Borowicz, R. Przybylską) monografii, będących rezultatem kierowanych przez nią grantów: Stara Rebeliantka. Studia nad semantyką obrazu (Kraków 2010) oraz Anty-Beatrycze. Studia nad kulturową historią obrazu pijanej i szalonej staruchy (Kraków 2016). Autorka publikacji dotyczących wzajemnych zmagań cenzury PRL i poetów Nowej Fali oraz wpływu działań GUKPPiW na kształt literatury i kultury lat 70. i 80. XX wieku.
https://orcid.org/0000-0002-4057-0070
Abstract
This article reflects on the politically biased censorship practices towards the dramas of Adam Mickiewicz and Juliusz Słowacki. It also discusses the censorship conducted by the “UKPPiW” office of the new re-interpretations of Romantic literary tradition, which alluded to the stereotypical function
of adolescence. The author concentrates on the conflicting attitudes of the New Wave poets and censors. The first group perceived the Romantic nonconformists as their ancestors while the second was concerned about
the concept of Romantic youth understood as imperative contestation of reality.
Keywords:
Romantic drama, reception, censorship, Polish People’s Republic, New Wave poetryReferences
Balcerzan Edward (1982), Poezja polska w latach 1939–1965, cz. 1, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Barańczak Stanisław (1971), Nieufni i zadufani. Romantyzm i klasycyzm w młodej poezji lat sześćdziesiątych, Wrocław: Ossolineum.
Barańczak Stanisław (1993), Zaufać nieufności. Osiem rozmów o sensie poezji 1990–1992, Kraków: Wydawnictwo M.
Hobot Joanna (2000), Gra z cenzurą w poezji Nowej Fali (1968–1976), Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Hobot-Marcinek Joanna (2015), „Starcem w kolebce, kto łeb urwał hydrze młodości”. Królestwo młodości – pomiędzy konstrukcją a dekonstrukcją stereotypu w literaturze i tekstach ikonicznych, w: Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki, red. A. Pilch, M. Rusek, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 85–95.
Karasek Krzysztof (1971), Przez otwory strzelnicze ust, „Poezja”, nr 12, s. 56–64.
Kornhauser Julian (1973), W fabrykach udajemy smutnych rewolucjonistów, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Markiewicz Jerzy (1971), Podtrzymując radosne pozory trwania pochodu, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Mochnacki Maurycy (1836), Pisma rozmaite, Paryż: A. Jełowicki i spółka, s. VII–XVI.
Nietzsche Fryderyk (2000), Niewczesne rozważania, przeł. L. Staff, Kraków: Zielona Sowa.
Pawelec Dariusz (1992), Poezja Stanisława Barańczaka. Reguły i konteksty, Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
PiwińskaMarta (2002), Młodość, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław: Ossolineum, s. 566–567.
Ripa Cesare (1998), Ikonologia, przeł. I. Kania, Kraków: Universitas.
Rode Ewa (1973), Zaufać nieufności, „Nowy Wyraz”, nr 3, s. 151–153.
Rusek Marta (2015), Kulturowa zmienność przedstawień. Rozważania o motywie wiosny w tekstach ikonicznych i literackich, w: Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki, red. A. Pilch, M. Rusek, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 97–111.
Witkowska Alina (1959), Rzeczpospolita Filomacka, w: Wybór pism filomatów. Konspiracje studenckie w Wilnie 1817–1823, oprac. A.Witkowska,Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. XIV–XV.
Woźniak-Łabieniec Marzena (2010), Lekcja Barańczaka. „Nieufni i zadufani” po latach, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr 13, s. 333–347.
Zagajewski Adam (1974), Rzeczywistość nie przedstawiona w powojennej literaturze polskiej, w: J. Kornhauser, A. Zagajewski, Świat nie przedstawiony, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 28–46.
Zagajewski Adam (1975), Koniec świata, w: A. Zagajewski, Sklepy mięsne, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Archiwalia:
AAN, GUKPPiW, Informacje codzienne o dokonanych ingerencjach, 1975, sygn. 1177.
AAN, GUKPPiW, Informacje codzienne o dokonanych ingerencjach, 1976, sygn. 1213.
AAN, GUKPPiW, Informacje dwutygodniowe o dokonanych ingerencjach, 1975, sygn. 1184.
AAN, GUKPPiW, Informacje dwutygodniowe o dokonanych ingerencjach, 1975, sygn. 1183.
AAN, GUKPPiW, Materiały instruktażowe, 1975, sygn. 1199.
AAN, GUKPPiW, Oceny i analizy dokonane na zlecenie, 1974, t. 2, sygn. 1094.
AAN, GUKPPiW, Oceny i analizy dokonane na zlecenie, 1975, sygn. 1194.
AAN, GUKPPiW, Prace ocenowe i analityczne, 1973, sygn. 1111.
AAN, GUKPPiW, Prace ocenowe i analityczne, 1973, sygn. 1121.
AAN, GUKPPiW, Przegląd ingerencji i przeoczeń w publikacjach periodycznych, nieperiodycznych i drukach ulotnych, 1970, sygn. 849.
AAN, GUKPPiW, Sygnały, 1968–1969, sygn. 830.
Wydział Polonistyki Uniwersytet Jagielloński
Joanna Hobot-Marcinek, dr hab., prof. UJ, pracownik Katedry Polonistycznej Edukacji Nauczycielskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik Pracowni Multimodalnych Strategii Edukacyjnych, literaturoznawca, metodyk, teatrolog. Autorka książek: Gra z cenzurą w poezji Nowej Fali (Kraków 2000), Stara Baba i Goethe. Doświadczenie i transgresja starości. Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Jarosław Iwaszkiewicz (Kraków 2012).Współautorka (wraz z S. Borowicz, R. Przybylską) monografii, będących rezultatem kierowanych przez nią grantów: Stara Rebeliantka. Studia nad semantyką obrazu (Kraków 2010) oraz Anty-Beatrycze. Studia nad kulturową historią obrazu pijanej i szalonej staruchy (Kraków 2016). Autorka publikacji dotyczących wzajemnych zmagań cenzury PRL i poetów Nowej Fali oraz wpływu działań GUKPPiW na kształt literatury i kultury lat 70. i 80. XX wieku.
https://orcid.org/0000-0002-4057-0070License
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
