Dokument wielkiej zmiany. „Busz po polsku” Ryszarda Kapuścińskiego w kontekście polskiego reportażu okresu Października 1956
Jan Galant
Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniuhttps://orcid.org/0000-0002-3558-1453
Abstrakt
Celem artykułu jest omówienie różnic oraz podobieństw pomiędzy reportażami z okresu Października 1956 a reportażami Ryszarda Kapuścińskiego z tomu Busz po polsku. Autor charakteryzuje dwa podobieństwa: przekonanie o poznawczej wartości reporterskich podróży na prowincję oraz wiarę we władzę reportera, zdolnego interweniować w rzeczywistość. Listę różnic tworzą: brak postawy oskarżycielskiej oraz rewindykacyjnej, skupienie na prywatnych losach pojedynczych ludzi, doświadczonych przez historię, pokazywanie zacofania prowincji jako problemu cywilizacyjnego, a nie politycznego.
Słowa kluczowe:
reportaż, nowoczesność, konsumeryzm, prowincja, polski Październik 1956, realizm socjalistycznyBibliografia
/XX. Antologia polskiego reportażu XX wieku (2014), oprac. M. Szczygieł, t. 1–2, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Burek Tomasz (1989), Zapomniana literatura polskiego Października, w: Żadnych marzeń, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Pokolenie” (drugi obieg), s. 46–65.
Czerwiński Marcin (1955), Wielka nieznajoma, „Przegląd Kulturalny”, nr 43, s. 4–5.
Domosławski Artur (2010), Kapuściński non-fiction, Warszawa: Wydawnictwo „Świat Książki”.
Dumanˇcić Marko (2014), The Cold War’s cultural ecosystem: angry young men in British and Soviet cinema, 1953–1968, „Cold War History”, Vol. 14, No. 3, s. 403–422.
Fiejdasz Małgorzata (1998), Czarna seria w polskim filmie dokumentalnym, „Kwartalnik Filmowy”, nr 23, s. 42–61.
Jazdon Mikołaj (2000), Czarne filmy posiwiały. „Czarna seria” polskiego dokumentu 1956–1958, w: Widziane po latach. Analizy i interpretacje filmu polskiego, red. M. Hendrykowska, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 47–59.
Kapuściński Ryszard (1955), To też jest prawda o Nowej Hucie, „Sztandar Młodych”, nr 234, s. 2, 14.
Kapuściński Ryszard (2008), Busz po polsku, Warszawa: Wydawnictwo Agora.
Mach Wilhelm (1955), W Polsce, „Nowa Kultura”, nr 30, s. 1–2.
Sandauer Artur (1958), O pewnej nagrodzie, „Polityka”, nr 6, s. 4.
Smulski Jerzy (2015), Odwilżowe „reportaże dla dorosłych” (Ryszard Kapuściński, Michał Radgowski, Barbara Seidler o Nowej Hucie), w: J. Smulski, Rozmaitości socrealistyczne (i nie tylko), Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 141–153.
Szejnert Małgorzata (1976), Busz po 15 latach, „Literatura” 1976, nr 3, s. 10.
Szejnert Małgorzata (2008), Postscriptum, w: R. Kapuściński, Busz po polsku, Warszawa: Wydawnictwo Agora.
Świda-Ziemba Hanna (1998), Człowiek wewnętrznie zniewolony. Problemy psychosocjologiczne minionej formacji, Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Woroszylski Wiktor (1979), Powrót do kraju. Kartki z dziennika, wspomnienia, polemiki, artykuły. Londyn: Wydawnictwo „Polonia” Book Fund.
Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu https://orcid.org/0000-0002-3558-1453
Licencja
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
