Zapożyczenia leksykalne z języków romańskich w polskiej publicystyce ekonomicznej drugiej połowy XIX wieku
Irena Szczepankowska
Uniwersytet w BiałymstokuAbstrakt
Attention was focused on 19th century economic terms of Romance origin, used in the Polish press dedicated to economic matters. These are mainly names acquired from French (also via German), popularised in the 19th century, or words previously borrowed from Latin, but gaining new economic references under the influence of associated and similar Gallicisms. A less abundant, but noticeable layer of Romanisms in economic journalism, are loanwords from Italian, which are internationalisms, mainly preserved, also in the borrowing languages, in their original form. Polonised Italianisms were first assimilated in French (sometimes also in German). This article analyses assimilation methods of foreign common names, such as: phonetic, spelling and inflectional adaptation, replication of foreign morphological and phraseological structures using native formative elements, semantic specialisation of certain names of Latin origin under the influence of related French or Italian lexemes.Słowa kluczowe:
language of the Polish 19th century press, economic lexis, Romance borrowingsBibliografia
Borejszo M., 2017, Zapożyczenia włoskie we współczesnej polszczyźnie, Poznań.
Buttler D., 1979, O wzajemnym oddziaływaniu terminologii i słownictwa ogólnego. I: Terminologizacja wyrazów potocznych, „Poradnik Językowy”, z. 2, s. 58–66.
Ek – Ekonomista: pismo miesięczne poświęcone ekonomice, statystyce i administracji, z dodatkiem tygodniowym informacyjnym pod nazwą „Merkury”, red. A. Nagórny, W. Somer, wyd. w latach 1865–1874, Warszawa: drukarnia „Gazety Polskiej”; https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication [dostęp: 15.12.2019].
GH – Gazeta Handlowa, dziennik, red. R. Okręt, wyd. w latach 1864–1905, Warszawa: drukarnia J. Ungra, numery z lat 1864–1878 [od 1864 podtyt.: Pismo poświęcone handlowi, przemysłowi fabrycznemu i rolniczemu; od 1869 podtyt. brak, od 1875 podtyt.: dziennik poświęcony handlowi, przemysłowi, ekonomii kraju i polityce; od 1877 podtyt.: dziennik poświęcony handlowi, polityce i literaturze; od 1878 podtyt.: dziennik poświęcony handlowi, polityce i ekonomii], https://crispa.uw.edu.pl/object/files/232707/ [dostęp: 15.12.2019].
Grucza F., 2002, Języki specjalistyczne – indykatory i/lub determinanty rozwoju cywilizacyjnego, w: Problemy technolingwistyki, red. J. Lewandowski, Warszawa, s. 9–26.
Jadacka H., 1976, Termin techniczny – pojęcie, budowa, poprawność, Warszawa.
Mer – Merkury. Dodatek tygodniowy informacyjny [do:] Ekonomista: pismo miesięczne poświęcone ekonomice, statystyce i administracji, wyd. w latach: 1865–1874, red. A. Nagórny i W. Sommer, Warszawa: drukarnia „Gazety Polskiej”, http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id [dostęp: 30.11.2018].
Nowowiejski B., 1996, Zapożyczenia leksykalne z języka niemieckiego w polszczyźnie XIX wieku, Białystok.
Nowowiejski B., 2000, Cytaty obcojęzyczne w dziejach polszczyzny jako problem badawczy, „Prace Filologiczne”, t. 45, s. 405–415.
Pieńkos E., 2002, Słownik terminologii ekonomicznej polsko-francuski, Warszawa.
Pihan-Kijasowa A., 2012, Słownictwo z zakresu handlu w prozie Bolesława Prusa (na tle XIX-wiecznej leksyki handlowej): studia, Poznań.
PT – Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego. Literatury i Sztuk Pięknych, red. A. Wiślicki, wyd. w latach 1866–1874, Warszawa: drukarnia J. Jaworskiego.
Szczepankowska I., 2004, Język prawny I Rzeczypospolitej w „Zbiorze praw sądowych” Andrzeja Zamoyskiego, cz. I: Pojęcia prawne, cz. II: Wypowiedzi normatywne, Białystok.
Walczak B., 1986, Galicyzmy w polszczyźnie na tle historii związków polsko-francuskich, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” 32, s. 291–297.
Walczak B., 2004, Chronologia wpływów obcych w dziejach języka polskiego w świetle nowszych prac historycznojęzykowych,w: Wkręgu wiernej mowy, red.M.Wojtak, M. Rzeszutko, Lublin, s. 409–417.
