Zapomniany dziewiętnastowieczny gramatyk – Franciszek Betlejczyk
Jolanta Migdał
Jolanta Migdał - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w PoznaniuBogdan Walczak
Bogdan Walczak - Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim ; Profesor senior Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w PoznaniuAbstrakt
The purpose of this article is to present grammatical achievements of Franciszek Betlejczyk, a nineteenth century linguistic publicist, representing the normative approach. Betlejczyk’s scientific achievements have been presented in the context of accomplishments of Onufry Kopczyński and Jan Niecisław Baudouin de Courtenay, whose dissertation titled “O drěvnepol’skom jazyke do XIV-go stolětija” gave rise to scholarly Polish linguistics. This article discusses Betlejczyk’s most important works, which contain numerous, accurate assessments of the Polish language of the time.Słowa kluczowe:
history of language, nineteenth century grammariansBibliografia
Betlejczyk F., 1861a, Kwestie językowe, Warszawa.
Betlejczyk F., 1861b,O rozdziale sylab. Przewodnik dla drukarń, Kraków.
Betlejczyk F., 1862, O języku towarzyskim, Kraków.
Florczak Z., 1978, Europejskie źródła teorii językoznawczych w Polsce na przełomie XVIII i XIX wieku. Studia z dziejów teorii języka i gramatyki, Wrocław – Warszawa – Kraków.
Gniadek S., 1956, Metodologiczne źródła doktryn gramatycznych Kopczyńskiego, „Kwartalnik Neofilologiczny” 3, s. 69–81.
Heinz A., 1983, Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa.
Kawyn-Kurz Z., 1957, Poglądy gramatyczne Kopczyńskiego w świetle krytyki Józefa Mrozińskiego, „Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” r. 50, nr 2, s. 203–221.
Klemensiewicz Z., 1972, Historia języka polskiego, cz. 3: Doba nowopolska,Warszawa.
Koronczewski A., 1961, Polska terminologia gramatyczna, Wrocław – Warszawa – Kraków.
Kossowska M., 1956, Stosunek ks. Onufrego Kopczyńskiego do staropolszczyzny (Na podstawie „Gramatyki dla szkół narodowych”), „Język Polski” 36, s. 370–374.
Rospond S., 1971, Onufry Kopczyński (1735–1817). Próba syntezy, „Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego” t. 8, s. 5–39.
Rudnicki M., 1956, Językoznawstwo polskie w dobie Oświecenia, Poznań.
Rudnicki M., 1957, Onufry Kopczyński i językoznawstwo ogólne, „Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” r. 50, nr 2, s. 230–238.
Urbańczyk S., 1993, Dwieście lat polskiego językoznawstwa (1751–1951), Kraków.
Walczak B., 1995, Zarys dziejów języka polskiego, Poznań.
Walczak B., 2009, O skuteczności ingerencji normatywnej z perspektywy historii języka, w: Polszczyzno moja... Księga jubileuszowa z okazji 40-lecia pracy naukowej i dydaktycznej Profesora Jerzego Bralczyka, red. G. Dąbkowski, D. Lewandowska-Jaros, Warszawa, s. 299–309.
Walczak B., 2011, Język jako skarbnica dziedzictwa kulturowego społeczeństwa jego użytkowników, w: Dyskursy trzeciego tysiąclecia, pod red. E. Pajewskiej, Szczecin, s. 175–183.
Walczak B., 2012, Akwizycja języka polskiego jako obcego (prolegomena historyczne), w: Glottodydaktyka polonistyczna II, red. A. Mielczarek, Poznań, s. 19–27.
Walczak B., 2014, Skuteczność werdyktów normatywnych dawniej i dziś, w: Kultura mówienia dawniej i dziś, red. M. Kułakowska, A. Myszka, Rzeszów, s. 53–63.
Walewska M., 1917, Onufry Kopczyński (1735–1817). W setną rocznicę zgonu, Warszawa.
Wieczorkiewicz B., 1956, Kopczyński a słowniki, „Poradnik Językowy”, s. 46–49.
Wieczorkiewicz B., 1955, Poglądy metodyczne Kopczyńskiego, „Poradnik Językowy”, s. 353–363.
Zagórski Z., 1981, Studia nad rozwojem językoznawstwa polskiego od końca XVIII wieku do roku 1918 (ze szczególnym uwzględnieniem Wielkopolski), Warszawa – Poznań.
Jolanta Migdał - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Bogdan Walczak - Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim ; Profesor senior Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
