Terminy metalingwistyczne w świadomości uczniów klas trzecich – na przykładzie nazw części mowy
Joanna Kamper-Warejko
Joanna KAMPER-WAREJKO - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w ToruniuIwona Kaproń-Charzyńska
Iwona KAPROŃ-CHARZYŃSKA - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w ToruniuAbstrakt
The aim of this paper is to introduce the results of a pilot study of the metalinguistic awareness of nine and ten-year old children in terms of the comprehension and use of the terms denoting parts of speech. The study was conducted among 73 children. The interpretation of study results includes the connection between defining and the development of the skill of defining. Moreover, the authors take into consideration the fact that the process of becoming independent of perceptive and semantic aspects and the development of the awareness of the linguistic formin children are extended in time. The study shows that children are able to combine a metalinguistic term with its definition to a larger extent if the definition comprises the semantic features of parts of speech. On the other hand, they display smaller awareness of the grammatical features of particular parts of speech. Their receptive and perceptive competence is relatively low, which indicates that many children do not understand the terms discussed in the scope provided in the core curriculum.Słowa kluczowe:
metalinguistic awareness, language teaching, parts of speech, receptive and productive competence, primary educationBibliografia
Benveniste ´E., 1974, Probl`emes delingustique g´enerale, Paris.
Bredart S., Rondal J. A., 1982, L’analyse du langage chez l’enfant: les activit´es m´etalinguisiques, Brussels.
Chomsky N., 1969, The Acquisition of Syntax in Children from 5 to 10, Cambridge, Mass.
Cazden C. B., 1976, Play with language and metalinguistics awareness: one dimension of language experience, [in:] Play: Its role in development and evolution, J. S. Bruner, A. Jolly, K. Sylva (eds.), New York, pp. 603–608.
Elbro C., 1990, Differences in dyslexia. A study of reading strategies and deficits in a linguistic perspective, Copenhagen.
Gombert J. E., 1992, Metalinguistic Development, NJ, London.
Grabias S., 2012, Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, S. Grabias, M. Kurkowski (red.), Lublin, s. 15–71.
Grucza F., 1983, Zagadnienia matalingwistyki. Lingwistyka – jej przedmiot, lingwistyka stosowana, Warszawa.
Hakes D. T., 1980, The Development of Metalinguistic Abilities in Children, Berlin.
Kamper-Warejko, Kaproń-Charzyńska, 2015, Błąd wymowy czy wada wymowy? Rozważania na marginesie nauki języków obcych, Linguodidactica XIX, s. 105–121.
Krasowicz-Kupis G., 1999, Rozwój metajęzykowy a osiągnięcia w czytaniu u dzieci 6–9-letnich, Lublin.
Krasowicz-Kupis G., 2004, Rozwój świadomości językowej dziecka. Teoria i praktyka, Lublin.
Kwarciak B., 1995, Początki i podstawowe mechanizmy świadomości metajęzykowej, Kraków.
Mazurkiewicz-Sokołowska J., 2010, Lingwistyka mentalna w zarysie. O zdolności językowej w ujęciu integrującym, Kraków.
Menyuk P., 1988, Language development. Knowledge and use, Glenview – Boston – London.
Michalik M., Transdyscyplinarność logopedii – między metodologiczną koniecznością a teoretyczną utopią, [w:] Metodologia badań logopedycznych z perspektywy teorii i praktyki, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Gdańsk 2015, s. 32–46.
Porayski-Pomsta J., 1994, Umiejętności komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym. Studium psycholingwistyczne, Warszawa.
Sillamy N., 1995, Słownik psychologii, przeł. K. Jarosz, Katowice.
Szymańska M., 2014, Trzecioklasista „wypasiony”, czyli o kształceniu kompetencji językoznawczej na pierwszym etapie edukacyjnym, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae”, vol. 5, nr 161, s. 142–151.
Tarski A., 1933, Pojęcie prawdy w językach nauk dedukcyjnych, Prace Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, wydział III, nr 34, Warszawa.
Tunmer W.E., Bowey J.A., 1984, Metalinguistic awareness and reading acquisition, [in:] Metalinguistic awareness in children, W.E. Tunmer, C. Pratt, M.L. Heriman (eds.), Berlin, pp.
Van Kleeck A., 1993, Metalinguistic skills: Cutting across spoken and written language and problem solving abilities, [in:] Language learning disabilities in school-age children, G.P. Wallach, K.G. Butler (eds.), Baltomore, MD, pp. 53–89.
Joanna KAMPER-WAREJKO - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Iwona KAPROŃ-CHARZYŃSKA - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
