Zapożyczenie rubel ‘drąg do przyciskania siana na drabiniastym wozie’ w gwarach wschodniej Polski
Dorota Krystyna Rembiszewska
Dorota Krystyna REMBISZEWSKA - Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, WarszawaJanusz Siatkowski
Janusz SIATKOWSKI - Uniwersytet WarszawskiAbstrakt
The article describes a range of East Slavonic borrowing rubel in dialects of Eastern Poland as well as its derivatives, which not only serves as a good example of lexical peculiarity on the Polish-East Slavonic borderland but also bears witness to old rural reality. The material is an interesting illustration of language contacts beyond state borders and beyond affiliation with a particular literary language.
Słowa kluczowe:
Slavonic dialectology, regional vocabulary, language contacts, Polish- East Slavonic borderlandBibliografia
AGWB – Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny, 1980–2009, t. I, pod red. S. Glinki, A. Obrębskiej-Jabłońskiej, J. Siatkowskiego, Wrocław 1980, t. II–III, pod red. S. Glinki, Wrocław 1989–1993, t. V–X pod red. I. Maryniakowej, Warszawa 1995–2009.
ArctStp – M. Arct, [1920], Słownik staropolski, Warszawa.
AUM – Атлас україськой мови, t. I–III, Київ 1984–2001.
Buczyński M., 1967, Wschodniosłowiańskie wpływy językowe w gwarze wsi Huszcza powiat Biała Podlaska, Annales UMCS, sectio F, vol. XXII, s. 223–256.
Cechosz-Felczyk I., 2004, Słownictwo gwary Oleszkowiec i Hreczan (Greczan) na Podolu, Kraków.
Cyran W., 1960, Gwary polskie w okolicach Siedlec, Łódź.
Czeczot J., 1846, Piosnki wieśniacze znad Niemna i Dźwiny, niektóre przysłowia i idiotyzmy, w mowie sławiano-krewickiej, s postrzeżeniami nad nią uczynionemi, Wilno.
Czyżewski F., 1976,Wpływy ukraińskie w gwarze osady Łomazy powiat Biała Podlaska, SFPS XV, Warszawa, s. 105–118.
Czyżewski F., 1986, Zapożyczenia ukraińskie w gwarach b. powiatu włodawskiego, „Studia nad polszczyzna kresową”, t. IV, pod red. J. Riegera i W. Werenicza, Wrocław.
DABM – Дыялекталагiчны атлас беларускай мовы, 1963, пад рәд. Р.I. Аванесава, К.К. Крапiвы, Ю.Ф. Мацкевiч, Мiнск.
Dal – Вл. Даль, 1955–1956, Толковый словарь живого великорусского языка, I–IV, Москва.
ESUM – Етимологiчний словник української мови, 1982–2012, ред. О.С. Мельничук, I–VI, Київ.
Grek-Pabisowa I., 2004, Wokół monografii Czesława Dąbrowskiego pt. Ze słownictwa i gramatyki ludności polskiej na Białorusi Sowieckiej wydanej Mińsku w 1932 roku, „Acta Baltico-Slavica”, t. 28, Warszawa, s. 9–34.
Kozłowski W, 1845, Słownik leśny, bartny, bursztyniarski i orylski, „Sylwan. Zbiór Nauk Leśnych i Łowieckich”, t. 21, s. 1–635.
Kurzowa Z., 1985, Polszczyzna Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 roku. Wydanie II rozszerzone. Warszawa–Kraków 1985.
Kurzowa Z., 1993, Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI–XX w., Warszawa–Kraków.
L – M. S.B. Linde, 1854–1860, Słownik języka polskiego, I–VI, Lwów wyd. 3. fotoofsetowe, Warszawa 1951.
Lwów 2015 – Słownictwo gwarowe przesiedleńców z Ukrainy. Słownik porównawczy kilku wsi we Lwowskiem, z materiałów zebranych pod kierunkiem W. Paryla, oprac. przez K. Czarnecką, D.A. Kowalską, E. Rudolf-Ziółkowską, pod red. K. Czarneckiej, D.A. Kowalskiej, Kraków.
Ožegov – С.И. Ожегов, 2008, Словарь русского языка, 25-е издание. Под общей редакцией Л.И. Скворцова, Москва
Paryl 2004 – W. Paryl, przy współpracy M. Mieszczankowskiej, Słownik gwary przesiedleńców ze wsi Tuligłowy koło Komarna, Kraków.
Pelcowa SGL – H. Pelcowa, Słownik gwar Lubelszczyzny, Lublin 2012 i n.
RóżnSłow 2015 – I. Maryniakowa, D.K. Rembiszewska, J. Siatkowski, Różnojęzyczne słownictwo gwarowe Podlasia, Suwalszczyzny i północno-wschodniego Mazowsza, Warszawa.
Sadowa A., 2015, Rzeczownikowe zapożyczenia wschodniosłowiańskie w gwarach polskich, Kraków.
SGPA – Słownik gwar polskich, 1977–, opr. przez Zakład Dialektologii Polskiej Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie pod kier. M. Karasia, od t. II pod kier. J. Reichana, od t. VI pod kier. J. Okoniowej, Wrocław.
SGPK – J. Karłowicz, 1900–1911, Słownik gwar polskich, I–VI, Kraków.
Smułkowa E., 1968, Słownictwo z zakresu uprawy roli w gwarach wschodniej Białostocczyzny na tle wschodniosłowiańskim, Wrocław.
SRJ XI–XVII – Словарь русского языка XI–XVII вв., 1975–, ред. С.Г. Бархударов (Ф.П. Филин, Д.Н. Шмелев, Г.А. Богатова, В.Б. Крысько), Москва.
SSRLJ – Словарь современного русского литературного языка, 1950–1965, ред. Ф. П. Филин, I–XVII, Москва–Ленинград.
SUM – Словник української мови, 1970–1980, ред. I. К. Бiлодiд, I–XI, Київ.
Tarnopol 2007 – Słownictwo gwarowe przesiedleńców z Ukrainy. Słownik porównawczy kilku wsi w Tarnopolskiem, z materiałów zebranych pod kierunkiemW. Paryla, oprac. przez K. Czarnecką, D. Kowalską, E. Rudolf-Ziółkowską, pod red. J. Riegera, Kraków.
TSBM – Тлумачальны слоўнiк беларускай мовы, 1977–1984, пад рәд. К.К. Атраховiча (Кандрата Крапiвы), I–V, Мiнск.
Dorota Krystyna REMBISZEWSKA - Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa
Janusz SIATKOWSKI - Uniwersytet Warszawski