Z badań nad językiem piśmiennictwa nowogródzkiego z okresu międzywojennego. 3. Elementy kresowe i inne osobliwości językowe w międzywojennym „Życiu Nowogródzkim”

Tadeusz Lewaszkiewicz

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu


Résumé

In the inter‑war period, a number of press titles appeared in Nowogródek, but chief among them was “Życie Nowogródzkie”. Several dozen issues of this periodical/daily bear witness to the rare phonetic, inflectional, word‑making and syntactic features of Borderland Polish. Much more numerous are Borderland dialect words, words and phrases more frequently used in the Borderlands, and other peculiar words (archaisms, words now obsolete, words rarely used, “neologisms,” idiolectisms and phrasal idioms). 165 such language forms have been recorded. All volumes of “Życie Nowogródzkie” are deserving of detailed study.

Mots-clés :

“Życie Nowogródzkie” language of press in the Borderlands

Gramatyka wspołczesnego języka polskiego. Morfologia, 1984, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wrobel, Warszawa.

Handke K., 1986/1987, O regionalizmie frekwencyjnym, „Studia Polonistyczne” XIV– XV, s. 71–76.

Język polski na Kowieńszczyźnie. Historia. Sytuacja socjolingwistyczna. Cechy językowe. Teksty, 2000, red. H. Karaś (autorki: Karaś H., Rutkowska H., Geben K., Ušinskienė W.), Warszawa–Wilno.

Kurzowa Z., 1993, Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI–XX wieku, Warszawa–Kraków.

Larouy W., 1934, Nad błękitnym Niemnem, Nowogródek.

Lewaszkiewicz T., 2017, Język powojennych przesiedleńców z Nowogródka i okolicy, Poznań.

Lewaszkiewicz T., 2019a, Z badań nad językiem piśmiennictwa nowogródzkiego z okresu międzywojennego. Elementy północnokresowe w języku Józefa Żmigrodzkiego, „Forum Lingwistyczne” 6, s. 43–59.

Lewaszkiewicz T., 2019b, Z badań nad językiem piśmiennictwa nowogródzkiego z okresu międzywojennego. 2. Język Aleksandra Śnieżki, w: Spisovné jazyky západných Slovanov v synchrónii a diachrónii: otázky teórie, red. V. Liashuk, Banská Bystrica, s. 91–98

Nagórko, 1998, Zarys gramatyki polskiej (ze słowotwórstwem), Warszawa.

Mędelska J., 1999–2004, Język polski w prasy wileńskiej (1945–1979). T. 1: Wileńska prasa i jej twórcy na tle nowej sytuacji polityczno-społecznej (1999). T. 2: Lata 1945– 1959 (2000). T. 3: Lata 1960–1979, cz. 1: Fonetyka, słowotwórstwo, fleksja, składnia (2001), cz. 2: Słownictwo, wyrazy (2004), Bydgoszcz.

SD – Słownik języka polskiego, 1958 –1969, t. 1–11, red. W. Doroszewski, Warszawa.

Zdaniukiewicz A.A., 1972, Gwara Łopatowszczyzny. Fonetyka, fleksja, słownictwo, Wrocław.

Żmigrodzki J., 1931, Nowogródek i okolice, wyd. 3, Wilno.


Publiée
2023-12-13


Lewaszkiewicz, T. (2023) « Z badań nad językiem piśmiennictwa nowogródzkiego z okresu międzywojennego. 3. Elementy kresowe i inne osobliwości językowe w międzywojennym „Życiu Nowogródzkim” », Białostockie Archiwum Językowe, 23(23), p. 187–203. doi: 10.15290/baj.2023.23.11.

Tadeusz Lewaszkiewicz 
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu