Gry słowne oparte na homofonii jako narzędzie potencjału językowego w świetle mikrotekstów francuskiego ugrupowania literackiego Oulipo

Weronika Woźniak

Uniwersytet Łódzki

Abstrakt

Niniejszy artykuł skupiony jest wokół roli zagadnienia gier słów wynikających ze zjawiska homofonii w utworach grupy Oulipo. Badanie oparte jest na przykładzie korpusu, którego źródłem są krótkie formy literackie zebrane w tomie Anthologie de l’OuLiPo (2009) przez M. Bénabou i P. Fournela. Poprzez odwołanie do klasyfikacji figur słów zaproponowanej przez J.-J. Robrieux (2000) i teorii gier słów P. Guiraud (1976), dokonana została analiza konkretnych realizacji oulipijskich „przymusów” (tj. ograniczeń językowych), opartych na zjawisku homofonii. W ramach badania podjęte zostało zagadnienie podwójnej lektury (syntetycznej i analitycznej) oulipijskich tekstów, a także poruszona została kwestia określenia czynników umożliwiających odczytanie gier proponowanych odbiorcy przez autora. Analiza korpusu pozwala na zilustrowanie funkcji gier słów opartych na homofonii i na określenie konsekwencji ich stosowania dla poszukiwania potencjału języka. Homofoniczne gry słów okazują się skutecznym narzędziem stylistycznym, ale także ważną przesłanką do rozważań nad linearną naturą języka, konwencjonalnością jego elementów i relacji między nimi.

Słowa kluczowe:

kreatywność językowa, przymusy, gry słów, kalambury brzmieniowe, figura podobieństwa, homofonia