Uchodźcy u „bram Europy”. Na Lampedusie Jarosława Mikołajewskiego
Karolina Najgeburska
Wydział Filologiczny. Uniwersytet Gdańskihttps://orcid.org/0000-0003-0272-6000
Abstrakt
W artykule podjęto problem kryzysu migracyjnego w Europie, którego symbolem stała się włoska wyspa Lampedusa. Poddając analizie utwory Jarosława Mikołajewskiego - reportaż Wielki przypływ oraz opowiadanie dla dzieci Wędrówka Nabu, autorka podejmuje próbę odpowiedzi na pytania: 1) jaki obraz Lampedusy wyłania się z reportażu, 2) jaki wpływ kryzys uchodźczy wywarł na życie mieszkańców wyspy oraz 3) jaki jest ich stosunek do Innego. Wsłuchując się w głos Mikołajewskiego, autorka zastanawia się także nad tym, jakie wyzwania stawia przed nami pojawienie się uchodźców „u bram Europy”. Jej zdaniem Mikołajewski podejmując tę kwestię w swoich utworach, apeluje o przyjęcie wobec Innego postawy otwartej i współczującej. Wprowadzenie tematu uchodźców do literatury dziecięcej ma na celu uwrażliwienie najmłodszych czytelników na los migrantów, aby jak najwcześniej uczyli się odpowiedzialności za los drugiego człowieka.
Słowa kluczowe:
reportaż, kryzys migracyjny, uchodźcy, Inny, LampedusaBibliografia
Achtelik Aleksandra (2015), Sprawcza moc przechadzki, czyli polski literat we włoskim mieście, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Bauman Zygmunt (2016), Obcy u naszych drzwi, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bolzoni Attilio (2008), La porta che guarda l’Africa in ricordo di chi non `e mai arrivato, www.repubblica.it/2008/06/sezioni/cronaca/sbarchi-immigrati-1/porta-immigrati/porta-immigrati.html [dostęp 10.01.2021].
Czaja Dariusz (2013), Wenecja jako widmo, w: Inne przestrzenie, inne miejsca. Mapy i terytoria, red. D. Czaja, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, s. 123–143.
Czaja Dariusz (2018), Mare nostrum, mare monstrum, w: D. Czaja, Gramatyka bieli. Antropologia doświadczeń granicznych, Kraków: Wydawnictwo Pasaże, s. 49–71.
Fast Piotr (2014), O tytule eseju „Watermark” Josifa Brodskiego, w: Reciprocities: essays in honour of Professor Tadeusz Rachwał, red. A. Pantuchowicz, S. Masłoń, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 28–37.
Korwin-Piotrowska Dorota (2015), Białe znaki. Milczenie w strukturze i znaczeniu utworów narracyjnych, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Liberti Stefano (2013), Na południe od Lampedusy, przeł. M. Wyrembelski, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Marcel Gabriel (1984), Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei, przeł. P. Lubicz, Warszawa: Pax.
Mikołajewski Jarosław (2013), Grób nieznanego uchodźcy, https://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,14764867,Grob nieznanego uchodzcy.html [dostęp 10.01.2021].
Mikołajewski Jarosław (2013), Przeklęta brama do Europy, https://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,14724189,Przekleta brama do Europy.html [dostęp 10.08.2020].
Mikołajewski Jarosław (2015), Wielki przypływ, Warszawa: Dowody na Istnienie.
Mikołajewski Jarosław (2016), Wędrówka Nabu, Budapeszt, Kraków: Austeria.
Mikołajewski Jarosław (2017), Terremoto, Warszawa: Dowody na Istnienie.
Mikołajewski Jarosław (2020), Krajobraz toskański z tej lipcowej chwili, https://przekroj.pl/artykuly/felietony/krajobraz-toskanski-jaroslaw-mikolajewski [dostęp
07.2020].
Regiewicz Adam (2014), Narracje – audiowizualność – nowe media, w: B. Bodzioch-Bryła, G. Pietruszewska-Kobiela, A. Regiewicz, Literatura – nowe media. Homo irretitus w kulturze literackiej XX i XXI wieku, Częstochowa: Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, s. 63–201.
Repczyński Piotr Paweł (2016), Obcy jako Drugi w filozofii dialogu i spotkania, w: Oblicza obcości, red. M. Jedliński, K. Witczak, Bydgoszcz: Epigram, s. 42–51.
Śliwa Ewelina (2018), Migracje (nie)literackie. Poetyckość reportażu Jarosława Mikołajewskiego Wielki przypływ w nawiązaniu do wierszy autora o tematyce uchodźczej, w: Biopolityka. Od ciała politycznego do polityki ciała, red. M. Mazurek, Warszawa: Wydawnictwo Fundacji Eryda, s. 111–133.
Żyrek-Horodyska Edyta (2019), Kartografowie codzienności. O przestrzeni (w) reportażu, Kraków: Wydawnictwo ToC.
Wydział Filologiczny. Uniwersytet Gdański https://orcid.org/0000-0003-0272-6000
Licencja
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
