Flaubert au-delà de l’histoire littéraire. Genèse d’Un coeur simple et contre-modèle de servante à vie
Antoinette Fauve-Chamoux
Professor emerita Statistics and Population Studies Department University of the Western Cape École des Hautes Études en Sciences Sociales. Centre de Recherches HistoriquesAntoinette Fauve-Chamoux, profesor emerytowany, wykłada historię rodziny w École des Hautes Études en Sciences Sociales (EHESS), Paris Sciences et Lettres. Współpracowała z Polską Akademią Nauk, jest profesorem Universit é de Montréal i l’Université Nationale de Salta w Argentynie. W 2016 roku wybrana na stanowisko profesora nadzwyczajnego Université du Cap Occidental (UWC) w Republice Południowej Afryki. Jej badania koncentrują się wokół społecznej roli kobiet. Zwolenniczka interdyscyplinarnego podejścia w badaniach nad społeczeństwem. Autorka 16 książek, 147 artykułów, redaktorka 6 numerów specjalnych i 32 numerów tematycznych Revue de la Bibliothèque Nationale de France (1988–1995). Członkini komitetów redakcyjnych czasopism o charakterze interdyscyplinarnym, głównie anglojęzycznych.
Abstrakt
The character of Félicité, presented by Gustave Flaubert in A Simple Soul [Un coeur simple], a tale published in 1877, is considered here in historical perspective in order to better understand her work in domestic service, permanent celibacy and overall sad story. The first section traces the genesis of this work, as shown in the writer’s correspondence and his family background. The second part is devoted to his method, as he proclaimed it. The last section argues that F´elicit´e was a very ordinary victim who had fallen, as many other female servants, into the trap of lifelong service which had crushed her destiny. In the European past, a woman who stayed for life in the same family as maid-of-all-work and remained unmarried was far from being a rare case or counter-model. Actually, servants were considered unproductive by economists and therefore found themselves excluded by Marxism from the class struggle. The original piece of literature under study was more a short story than a fairy tale, and since it intended and succeeded to be true, it did not meet the readers’ expected enthusiasm.
Słowa kluczowe:
history of family, domestic service, female servants, Gustave Flaubert, A Simple Soul [Un coeur simple]Bibliografia
Broom Leonard & Smith J.H., Bridging occupations, „The British Journal of Sociology”, 1963, 14 (4), pp. 321–334, DOI: 10.2307/586985.
Buffon Georges-Louis Leclerc, Discours prononcé le 25 ao ût 1753, in Discours de Messieurs de l’Académie Françoise, pp. 164–179, sans lieu, sans date [1798]. Extraits consulté le 1.8.2017, http://www.academie-francaise.fr/sites/academie-francaise.fr/files/buffon 1753.pdf. Accessible également sur gallica.bnf.fr
Burguière André, Le Roy Ladurie Emmanuel, Le Goff Jacques et Soriano Marc, Débats et combats. Les Contes de Perrault, „Annales, Économies, Sociétés, Civilisations”, 1970, 25e année, n◦ 3, pp. 633–653. Accessible en ligne sur www.persee.fr, DOI: 10.3406/ahess.1970.422246.
Commanville Caroline, Souvenirs intimes, Préface in Correspondance de Flaubert, Paris: Charpentier, 1887. Repris in Flaubert Gustave, Correspondance, Paris: Louis Conard, 1926–1933, avec un avertissement signé Caroline Franklin Grout. Mis en ligne par Danielle Girard, 2003, consult´e le 1.8.2017, http://flaubert.univrouen.fr/biographie/caroline/intimes.php.
Desportes Matthieu (ed.), Gustave Flaubert par sa nièce Caroline, Heures d’autrefois (mémoires inédits). Souvenirs intimes et autres textes, Rouen: Université de Rouen, 1999.
Fauve-Chamoux Antoinette, Les structures familiales au royaume des familles-souche : Esparros, „Annales, Économies, Sociétés, Civilisations”, 1984, 39e année, n◦ 3, pp. 513–528. Accessible en ligne sur www.persee.fr, DOI: 10.3406/ahess.1984.283075.
Fauve-Chamoux Antoinette (ed.), Domestic Service and the Formation of European Identity: Understanding the Globalization of Domestic Work, 16th-21◦ Centuries, Bern: Peter Lang, 2004.
Fauve-Chamoux Antoinette, Revisiting domestic service as a pre-marital labour for women and men in past Europe, „Romanian Journal of Population Studies”, 2017, Vol. XI, No. 2, pp. 57–92, DOI: 10.24193/RJPS.2017.2.03.
Flaubert Gustave, Madame Bovary. Moeurs de province, Paris: Michel Lévy frères, 1857. Edition originale accessible en ligne sur gallica.bnf.fr
Flaubert Gustave, Un coeur simple, in Trois Contes, Paris: G. Charpentier, 1877, pp. 3–88. Edition originale accessible en ligne sur gallica.bnf.fr
Flaubert Gustave, Un coeur simple, Paris: Louis Conard, Libraire-Éditeur, 1910. Les pages citées dans le présent article correspondent à l’édition en ligne de cette publication, réalisée sous la responsabilité de La Bibliothèque électronique du Québec, Collection À tous les vents, Volume 801, version 1.0, qui précise que « le texte de ce volume est conforme à celui de l’édition originale », consulté le 1.8.2017, https://beq.ebooksgratuits.com/vents/Flaubert-contes.pdf.
Flaubert Gustave, OEuvres Complétes : Correspondance, Paris: Louis Conard, 1926–1933, 9 vol.
Flaubert Gustave, Correspondance, J. Bruneau (ed.) pour les volumes I à IV, et J. Bruneau et Y. Leclerc avec la collaboration de J.-F. Delesalle, J.-B. Guinot et J. Robert (eds), pour le volume V, Paris: Gallimard, coll. Bibliothèque de la Pléiade, 1973–2007.
Flaubert Gustave, Correspondance: année 1876, L. Conard (ed.), in D. Girard et Y. Leclerc (eds), Rouen: Université de Rouen, 2003.
Gortchanina Olga, Identité culturelle d’Ivan Tourgueniev : entre la Russie et la France. Thèse de Langue et Littérature françaises, Université Charles de Gaulle, Lille III, 2014. Consulté le 1.8.2017
Marx Karl, Grundrisse der Kritik der Politischen Ökonomie. Outlines of the Critique of Political Economy, London: Penguin, 1973. Traduction anglaise par Martin Nicolaus. Rédigées au cours de l’hiver 1857–1858, ces notes furent publiées seulement en 1953 dans leur version originale allemande intégrale (Berlin Est: DietzVerlag).
Meyer Virginie, Georges Charpentier, 1846–1905 : figure d’éditeur, Rapport d’étape sous la direction de Frédéric Barbier, Paris: ENSSIB, 2005.
Pierrot Roger et Lethève Jacques (eds), Gustave Flaubert : exposition du centenaire : 19 novembre 1980–22 février 1981, Bibliothèque nationale, Paris: Bibliothèque nationale, 1980. Accessible en ligne sur gallica.bnf.fr
Rousseau Jean-Jacques, Émile ou De l’éducation, La Haye: J. Néaulme, 1762, 4 vols. Cette première édition de l’Émile est en fait imprimée à Paris chez Nicolas Bonaventure Duchesne, sous faux nom et lieu d’éditeur.
Sartre Jean-Paul, L’Idiot de la famille (Gustave Flaubert de 1821 à 1857), Paris: Gallimard, 1971 (vol. I et II); 1972 (vol. III).
Smith Adam, An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, London: William Strahan and Thomas Cadell, 1776, 2 vol. (première ´edition). Pour une èdition en ligne, consultée le 1.8.2017, https://www.ibiblio.org/ml/libri/s/SmithA WealthNations p.pdf.
Smith Adam, Richesse des Nations, Paris: Guillaumin, 1888. Traduit en français par Jean Gustave Courcelle-Seneuil. Accessible en ligne sur gallica.bnf.fr
Soriano Marc, Les Contes de Perrault, culture savante et traditions populaires, Paris: Gallimard, 1968.
Winock Michel, Flaubert, Paris: Gallimard, 2013.
Professor emerita Statistics and Population Studies Department University of the Western Cape École des Hautes Études en Sciences Sociales. Centre de Recherches Historiques
Antoinette Fauve-Chamoux, profesor emerytowany, wykłada historię rodziny w École des Hautes Études en Sciences Sociales (EHESS), Paris Sciences et Lettres. Współpracowała z Polską Akademią Nauk, jest profesorem Universit é de Montréal i l’Université Nationale de Salta w Argentynie. W 2016 roku wybrana na stanowisko profesora nadzwyczajnego Université du Cap Occidental (UWC) w Republice Południowej Afryki. Jej badania koncentrują się wokół społecznej roli kobiet. Zwolenniczka interdyscyplinarnego podejścia w badaniach nad społeczeństwem. Autorka 16 książek, 147 artykułów, redaktorka 6 numerów specjalnych i 32 numerów tematycznych Revue de la Bibliothèque Nationale de France (1988–1995). Członkini komitetów redakcyjnych czasopism o charakterze interdyscyplinarnym, głównie anglojęzycznych.
Licencja
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
