Zobaczyć ranę – uwagi o geopoetyce unaocznienia (na przykładzie „Postępowania umorzonego” Claudio Magrisa)
Ireneusz Gielata
Instytut Literaturoznawstwa. Wydział Nauk Humanistycznych. Uniwersytet Śląski w Katowicachhttps://orcid.org/0000-0002-1097-9107
Abstrakt
Przedmiotem analizy w artykule jest powieść Claudio Magrisa Postępowanie umorzone, która stawia swego bezimiennego bohatera (a zarazem jej czytelnika) przed pustką wy-bielonej ściany murów Risiery, triesteńskiego krematorium. Owa biel staje się „symptomem” (Didi Huberman), tj. wy-bielonym śladem, jak określa to narrator, „prawdziwej zbiorowej traumy miasta”. Powieść Magrisa konfrontuje czytelnika z ową bielą – „symptomem”, bielą, która wskazuje na „triesteńską ranę”; w ten sposób unaocznia czasową gęstość konkretnego miejsca. Jak pisze Magris: „Turystyczne foldery […] wciąż zasłaniają powierzchnię świata jak przyklejane na rany plastry” – słowa te stanowią podsumowanie rozważań o tym, w jaki sposób literatura potrafi unaocznić traumatyczną przeszłość danego miejsca.
Słowa kluczowe:
triesteńskie krematorium, miejsce, trauma, biel, symptom, unaocznienieBibliografia
Chwaja Natalia (2018), Triest przepisany. Miasto w prozie Claudia Magrisa, Kraków: Universitas.
Didi-Huberman Georges (2008), Obrazy mimo wszystko, przeł. M. Kubiak Ho-Chi, Kraków: Universitas.
Didi-Huberman Georges (2011), Przed obrazem. Pytanie o cele historii sztuki, przeł. B. Brzezicka, Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/obraz terytoria.
Hegel Georg W. F. (1969), Zasady filozofii prawa, przeł. A. Landman, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Hegel Georg W. F. (2002), Fenomenologia ducha, przeł. Ś. F. Nowicki, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Magris Claudio (2002), Mikrokosmosy, przeł. J. Ugniewska, A. Osmólska-Mętrak, Warszawa: Czytelnik.
Magris Claudio (2009), Podróż bez końca, przeł. J. Ugniewska, Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich.
Magris Claudio (2015), Daleko, ale od czego? Joseph Roth i tradycja Żydów wschodnioeuropejskich, przeł. E. Jogałła, Kraków–Budapeszt: Wydawnictwo Austeria – Klezmerhojs.
Magris Claudio (2017), Postępowanie umorzone, przeł. J. Ugniewska, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Magris Claudio (2019), Sekrety i nie, w: C. Magris, O demokracji, pamięci i Europie Środkowej, wybór i przeł. J. Ugniewska, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Safranski Rüdiger (2017), Czas. Co czyni z nami i co my czynimy z niego, przeł. B. Baran, Warszawa: Czytelnik.
Schlögel Karl (2019), Czytanie miast, plany miast, w: K. Schlögel, W przestrzeni czas czytamy. O historii cywilizacji i geopolityce, przeł. I. Drozdowska, Ł. Musiał, posł. H. Orłowski, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Sławek Tadeusz (2015), U-chodzić, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Instytut Literaturoznawstwa. Wydział Nauk Humanistycznych. Uniwersytet Śląski w Katowicach https://orcid.org/0000-0002-1097-9107
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
