Imperatyw młodości, czyli „z pokolenia na pokolenie na barykadach”. Romantyczna „mitologia” generacji Nowej Fali w świetle materiałów GUKPPiW na przełomie lat 60. i 70.
Joanna Hobot-Marcinek
Wydział Polonistyki Uniwersytet JagiellońskiJoanna Hobot-Marcinek, dr hab., prof. UJ, pracownik Katedry Polonistycznej Edukacji Nauczycielskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik Pracowni Multimodalnych Strategii Edukacyjnych, literaturoznawca, metodyk, teatrolog. Autorka książek: Gra z cenzurą w poezji Nowej Fali (Kraków 2000), Stara Baba i Goethe. Doświadczenie i transgresja starości. Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Jarosław Iwaszkiewicz (Kraków 2012).Współautorka (wraz z S. Borowicz, R. Przybylską) monografii, będących rezultatem kierowanych przez nią grantów: Stara Rebeliantka. Studia nad semantyką obrazu (Kraków 2010) oraz Anty-Beatrycze. Studia nad kulturową historią obrazu pijanej i szalonej staruchy (Kraków 2016). Autorka publikacji dotyczących wzajemnych zmagań cenzury PRL i poetów Nowej Fali oraz wpływu działań GUKPPiW na kształt literatury i kultury lat 70. i 80. XX wieku.
https://orcid.org/0000-0002-4057-0070
Abstrakt
This article reflects on the politically biased censorship practices towards the dramas of Adam Mickiewicz and Juliusz Słowacki. It also discusses the censorship conducted by the “UKPPiW” office of the new re-interpretations of Romantic literary tradition, which alluded to the stereotypical function
of adolescence. The author concentrates on the conflicting attitudes of the New Wave poets and censors. The first group perceived the Romantic nonconformists as their ancestors while the second was concerned about
the concept of Romantic youth understood as imperative contestation of reality.
Słowa kluczowe:
Romantic drama, reception, censorship, Polish People’s Republic, New Wave poetryBibliografia
Balcerzan Edward (1982), Poezja polska w latach 1939–1965, cz. 1, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Barańczak Stanisław (1971), Nieufni i zadufani. Romantyzm i klasycyzm w młodej poezji lat sześćdziesiątych, Wrocław: Ossolineum.
Barańczak Stanisław (1993), Zaufać nieufności. Osiem rozmów o sensie poezji 1990–1992, Kraków: Wydawnictwo M.
Hobot Joanna (2000), Gra z cenzurą w poezji Nowej Fali (1968–1976), Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Hobot-Marcinek Joanna (2015), „Starcem w kolebce, kto łeb urwał hydrze młodości”. Królestwo młodości – pomiędzy konstrukcją a dekonstrukcją stereotypu w literaturze i tekstach ikonicznych, w: Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki, red. A. Pilch, M. Rusek, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 85–95.
Karasek Krzysztof (1971), Przez otwory strzelnicze ust, „Poezja”, nr 12, s. 56–64.
Kornhauser Julian (1973), W fabrykach udajemy smutnych rewolucjonistów, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Markiewicz Jerzy (1971), Podtrzymując radosne pozory trwania pochodu, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Mochnacki Maurycy (1836), Pisma rozmaite, Paryż: A. Jełowicki i spółka, s. VII–XVI.
Nietzsche Fryderyk (2000), Niewczesne rozważania, przeł. L. Staff, Kraków: Zielona Sowa.
Pawelec Dariusz (1992), Poezja Stanisława Barańczaka. Reguły i konteksty, Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
PiwińskaMarta (2002), Młodość, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław: Ossolineum, s. 566–567.
Ripa Cesare (1998), Ikonologia, przeł. I. Kania, Kraków: Universitas.
Rode Ewa (1973), Zaufać nieufności, „Nowy Wyraz”, nr 3, s. 151–153.
Rusek Marta (2015), Kulturowa zmienność przedstawień. Rozważania o motywie wiosny w tekstach ikonicznych i literackich, w: Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki, red. A. Pilch, M. Rusek, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 97–111.
Witkowska Alina (1959), Rzeczpospolita Filomacka, w: Wybór pism filomatów. Konspiracje studenckie w Wilnie 1817–1823, oprac. A.Witkowska,Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. XIV–XV.
Woźniak-Łabieniec Marzena (2010), Lekcja Barańczaka. „Nieufni i zadufani” po latach, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr 13, s. 333–347.
Zagajewski Adam (1974), Rzeczywistość nie przedstawiona w powojennej literaturze polskiej, w: J. Kornhauser, A. Zagajewski, Świat nie przedstawiony, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 28–46.
Zagajewski Adam (1975), Koniec świata, w: A. Zagajewski, Sklepy mięsne, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Archiwalia:
AAN, GUKPPiW, Informacje codzienne o dokonanych ingerencjach, 1975, sygn. 1177.
AAN, GUKPPiW, Informacje codzienne o dokonanych ingerencjach, 1976, sygn. 1213.
AAN, GUKPPiW, Informacje dwutygodniowe o dokonanych ingerencjach, 1975, sygn. 1184.
AAN, GUKPPiW, Informacje dwutygodniowe o dokonanych ingerencjach, 1975, sygn. 1183.
AAN, GUKPPiW, Materiały instruktażowe, 1975, sygn. 1199.
AAN, GUKPPiW, Oceny i analizy dokonane na zlecenie, 1974, t. 2, sygn. 1094.
AAN, GUKPPiW, Oceny i analizy dokonane na zlecenie, 1975, sygn. 1194.
AAN, GUKPPiW, Prace ocenowe i analityczne, 1973, sygn. 1111.
AAN, GUKPPiW, Prace ocenowe i analityczne, 1973, sygn. 1121.
AAN, GUKPPiW, Przegląd ingerencji i przeoczeń w publikacjach periodycznych, nieperiodycznych i drukach ulotnych, 1970, sygn. 849.
AAN, GUKPPiW, Sygnały, 1968–1969, sygn. 830.
Wydział Polonistyki Uniwersytet Jagielloński
Joanna Hobot-Marcinek, dr hab., prof. UJ, pracownik Katedry Polonistycznej Edukacji Nauczycielskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik Pracowni Multimodalnych Strategii Edukacyjnych, literaturoznawca, metodyk, teatrolog. Autorka książek: Gra z cenzurą w poezji Nowej Fali (Kraków 2000), Stara Baba i Goethe. Doświadczenie i transgresja starości. Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Jarosław Iwaszkiewicz (Kraków 2012).Współautorka (wraz z S. Borowicz, R. Przybylską) monografii, będących rezultatem kierowanych przez nią grantów: Stara Rebeliantka. Studia nad semantyką obrazu (Kraków 2010) oraz Anty-Beatrycze. Studia nad kulturową historią obrazu pijanej i szalonej staruchy (Kraków 2016). Autorka publikacji dotyczących wzajemnych zmagań cenzury PRL i poetów Nowej Fali oraz wpływu działań GUKPPiW na kształt literatury i kultury lat 70. i 80. XX wieku.
https://orcid.org/0000-0002-4057-0070Licencja
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
