Lebensraum and the Space of Abject Art: On „Biały kamień” by Anna Bolecka
Abstract
The article analyzes the category of literary space which is understood here rather as a metaphor of experiencing identity, memory and post-memory than as a spatial term sensu stricto. The author reflects on the novel by Anna Bolecka, Biały kamień [White stone], and more specifically on the hidden tropes of the blurred and denied past memories of Jewish genealogical component of today’s Polishness. The reading of the novel’s poetics demonstrates the importance of female characters that, apart from their function in the plot construction, figuratively signify the lost Jewish mother of today’s, mostly Catholic, Poland. In addition, following the thinking of Julia Kristeva, of special significance are the images of abject art.
Keywords:
identity, post-memory, literary space, space as a metaphor, Polish-Jewish relationsReferences
Abraham Nicholas, Torok Maria (1994), Mourning or Melancholia: Introjection vs. Incorporation, w: N. Abraham, M. Torok, The Shell and the Kernell. Renevals of Psychoanalysis, vol. 1, ed. N.T. Rand, Chicago–London: University of Chicago Press, s. 125–136.
Bal Mieke (2012), Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji, przekład zbiorowy pod red. E. Kraskowskiej i E. Rajewskiej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bikont Anna (2004), My z Jedwabnego, Warszawa: Prószyński i Spółka.
Bikont Anna (2012), My z Jedwabnego, Warszawa: Wydawnictwo Czarne.
Bolecka Anna (2004), Biały kamień, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Booth Wayne C., Rodzaje narracji, przeł. I. Sieradzki, „Pamiętnik Literacki” 1971, z. 1, s. 229–244.
Czapliński Przemysław (2000), Literatura małych ojczyzn wobec problemu tożsamości, w: Kultura wobec kręgów tożsamości. Materiały konferencji przedkongresowej, Poznań 19–21 października 2000, red. T. Kostyrko, T. Zgółka, Poznań–Wrocław: Wydawnictwo DTSK Silesia.
Czapliński Przemysław (2001), Wzniosłe tęsknoty. Nostalgie w prozie lat dziewięćdziesiątych, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Didi-Huberman Georges (2008), Obrazy mimo wszystko, przeł. M. Kubiak Ho-Chi, Kraków: Universitas.
Genette G´erard (1972), Discours du r´ecit, w: G. Genette, Figures III, Paris: Seuil.
Gross Jan Tomasz (2000), Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka, Sejny: Pogranicze.
Gross Jan Tomasz, Grudzińska-Gross Irena (2011), Złote żniwa: rzecz o tym, co się działo na obrzeżach zagłady Żydów, Kraków: Znak.
Jennings Lee Byron (1979), Termin „groteska”, przeł. M.B. Fedewicz, „Pamiętnik Literacki”, z. 4, s. 281–318.
Konwicki Tadeusz (1987), Bohiń, Warszawa: Czytelnik.
Kostyrko Teresa, Zgółka Tadeusz [red.] (2000), Kultura wobec kręgów tożsamości. Materiały konferencji przedkongresowej, Poznań 19–21 października 2000, Poznań–Wrocław: Wydawnictwo DTSK Silesia.
Kristeva Julia (2008), Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie, przeł. M. Falicki, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Leder Andrzej (2014), Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Łebkowska Anna (1991), Fikcja jako możliwość. Z przemian prozy XX wieku, Kraków: Universitas.
Martuszewska Anna (1992), Powieść i prawdopodobieństwo, Kraków: Universitas.
Martuszewska Anna (2001), Światy (nie)możliwe powieści, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Nycz Ryszard (2014), Afektywne manifesty, „Teksty Drugie”, nr 1, s. 9–13.
Ostachowicz Igor (2012), Noc żywych Żydów, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Pawłowska-Jądrzyk Brygida (2002), Sens i chaos w grotesce literackiej. Od „Pałuby” do „Kosmosu”, Kraków: Universitas.
Pawłowska-Jądrzyk Brygida (2017), Ciężar i lekkość w kulturze. Poetyka, estetyka, style myślenia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Quignard Pascal (2002), Seks i trwoga, przeł. K. Rutkowski, Warszawa: Czytelnik.
Reszka Paweł Piotr (2019), Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota, Warszawa: Wydawnictwo Agora.
Słobodzianek Tadeusz (2009), Nasza klasa, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Stanzel Franz (1970), Sytuacja narracyjna i epicki czas przeszły, przeł. R. Handke, „Pamiętnik Literacki”, z. 4, s. 219–232.
Stanzel Franz (1980), Typowe formy powieści, przeł. R. Handke, w: Teoria form narracyjnych w niemieckim kręgu językowym, oprac. R. Handke, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 237–287.
Žižek Slavoj (2003), Patrząc z ukosa. Wprowadzenie do Jacques’a Lacana przez kulturę popularną, przeł.
J. Margański, Warszawa: Wydawnictwo KR.
License
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
