Nature in a Non-athropocentric Perspective: On “Saga Puszczy Białowieskiej” by Simona Kossak
Katarzyna Trusewicz
Faculty of Philology. University of Bialystokhttps://orcid.org/0000-0003-3982-1642
Abstract
The article offers a non-anthropocentric reading of Simona Kossak’s Saga Puszczy Białowieskiej. It also examines the context of scholarly research into the human activity in the Białowieża Primeval Forest (Otton Hademann, Tomasz Samojlik). The author of the article looks at the generic characteristics of this volume and observes that by using her knowledge of nature and history, Kossak gives her saga a character of a palimpsest and deconstructs certain stereotypes and legends concerning the Forest, including both its human and non-human residents. The author also refers to Kossak’s biography and points to the writer’s ethical engagement to prevent the destruction of the natural environment of the Forest.
Keywords:
saga, silva rerum, primeval forest, athropo-pressure, necro-vitalityReferences
Barcz Anna (2016), Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej, Katowice: „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe.
Dąbkowski Przemysław (1923), Bartnictwo w dawnej Polsce. Szkice gospodarczo-prawne, Lwów.
Domańska Ewa (2017), Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Durczak Joanna (2010), Rozmowy z ziemią. Tradycja przyrodopisarska w literaturze amerykańskiej, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Głowiński Michał, Kostkiewiczowa Teresa, Okopień-Sławińska Anna, Sławiński Janusz (1988), Słownik terminów literackich, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Hademann Otton (1939), Dzieje Puszczy Białowieskiej w Polsce przedrozbiorowej (w okresie do 1798 roku), Warszawa: skł. gł. Księg. Rolnicza.
Kamińska Anna (2015), Simona. Opowieść o niezwyczajnym życiu Simony Kossak, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kossak Simona (1992), Śmierć puszczy, „Gazeta Wyborcza”, nr 136, s. 12.
Kossak Simona (1995), Opowiadania o ziołach i zwierzętach. Zgodnie z naturą swojego gatunku, Warszawa: Alfa-Wero.
Kossak Simona (2001), Saga Puszczy Białowieskiej, Warszawa: Muza.
Kossak Simona (2001), The Białowieża Forest Saga, Warszawa: Muza.
Kossak Simona (2016), Saga Puszczy Białowieskiej, Warszawa: Wydawnictwo Marginesy.
Kossak Simona (2017), O ziołach i zwierzętach, Warszawa: Wydawnictwo Marginesy.
Książek Michał, Podróż do tutaj, https://www.dwutygodnik.com/artykul/7071-podroz-do-tutaj.html [dostęp 9.03.2021].
Lachman Magdalena (2011), Gdzie jest przyroda, jak jej... nie ma? Rzut oka na przypadek literacki, „Kultura Współczesna”, nr 1, s. 137–149.
Latour Bruno (2010), Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, przeł. K. Arbiszewski, A. Derra, Kraków: Universitas.
Lelewel Joachim (1856), Pszczoły i bartnictwo w Polszcze, Poznań: J.K. Żupański.
Mazur Katarzyna, Gród łowczyni sprzed 9 tys. lat dowodzi, że kobiety polowały na równi z mężczyznami, https://www.national-geographic.pl/artykul/grob-lowczynisprzed-9-tys-lat-dowodzi-ze-kobiety-polowaly-na-rowni-z-mezczyznami [dostęp 10.03.2021].
Nacher Anna (2017), Las – wspólnota sympoietyczna?, „Czas Kultury”, nr 3, s. 6–12.
Nycz Ryszard (1984), Sylwy współczesne. Problem konstrukcji tekstu, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Orzeszkowa Eliza, Romski Juliusz (właśc. Tadeusz Garbowski) (1950), Ad astra. Dwugłos, Warszawa: Książka i Wiedza.
Romaniuk Radosław (2002), Samotny mamut, „Nowe Książki”, nr 7–8, s. 12–13.
Samojlik Tomasz (2014), Las a rozwój człowieka w dziejach cywilizacji (na przykładzie Puszczy Białowieskiej), w: Las jako czynnik rozwoju cywilizacji: współczesna i przyszła wartość lasów, red. K. Rykowski i in., Sękocin Stary: Instytut Badawczy Leśnictwa.
Samojlik Tomasz [red.] (2005), Ochrona i łowy. Puszcza Białowieska w czasach królewskich, Białowieża: Zakład Badania Ssaków Polskiej Akademii Nauk.
Skwarczyńska Stefania (1970), Kariera literacka form rodzajowych bloku silva, w: S. Skwarczyńska, Wokół teatru i literatury. Studia i szkice, Warszawa: „Pax”, s. 182–202.
Trusewicz Katarzyna (2016), Ekogawędy Simony Kossak, „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, nr 9, s. 95–105.
Trusewicz Katarzyna (2018), Herbstory/herstory w wydaniu Simony Kossak, „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, nr 12, s. 251–265.
Ubertowska Aleksandra, Pisanie puszczy. Ekonomie dyskursu ekokrytycznego i postkolonialnego, „Teksty Drugie” 2017, nr 6, s. 193–208.
Walicka Elżbieta (1958), Wczesnośredniowieczne kurhany w Puszczy ladzkiej pow. Bielsk-Podlaski, „Wiadomości Archeologiczne”, t. 25, z. 1–2, s. 157–158.
Zduniak-Wiktorowicz Małgorzata (2015), W przyrodzie nic nie ginie, czyli polsko-niemieckie kontakty ekokulturowe na przykładzie literatury z polowań, w: Centra-peryferie w literaturze polskiej XX i XXI wieku, red. W. Browarny, E. Rybicka, D. Lisak-Gębala, Kraków: Universitas, s. 436–453.
Faculty of Philology. University of Bialystok https://orcid.org/0000-0003-3982-1642
License
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
